نتایج تحقیقات اخیر محققان نشان می‌دهد که نانوذرات موجود در خاک می‌تواند توسط گیاه جذب شده و وارد زنجیره غذایی شود. پژوهشگران دریافتند که فلز روی می‌تواند حل شده و در گیاه تجمع یابد. این پژوهش به دلیل اختلاف نظر میان محققان درباره خطرات نانوذرات و امکان وارد شدن نانوذرات به زنجیره مواد غذایی انجام شده است. نتایج این پژوهش در نشریه ACS Nano به چاپ رسیده است.
مطالعه وجود نانوذرات در دانه سویا
نتایج تحقیقات اخیر محققان نشان می‌دهد که نانوذرات موجود در خاک می‌تواند توسط گیاه جذب شده و وارد زنجیره غذایی شود. پژوهشگران دریافتند که فلز روی می‌تواند حل شده و در گیاه تجمع یابد. این پژوهش به‌دلیل اختلاف نظر میان محققان درباره خطرات نانوذرات و امکان وارد شدن نانوذرات به زنجیره مواد غذایی انجام شده است. نتایج این پژوهش در نشریه ACS Nano به چاپ رسیده است.
یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه تگزاس با همکاری محققانی از دانشگاه کالیفرنیا، آزمایشگاه ملی شتابدهنده در استنفورد به بررسی نانوذرات در گیاهان پرداختند. این گروه تحقیقاتی روی دانه سویا متمرکز شدند که پنجمین محصول در تولیدات کشاورزی دنیا از نظر حجم تولید محسوب می‌شود.
خاک مورد استفاده این گیاه حاوی اکسید روی و دی اکسید سریم (نانوسریا) است. اکسید روی به‌وفور در مواد آرایشی، حسگرها و مواد آنتی باکتریال استفاده می‌شود. نانوسیریا نیز یک کاتالیست عالی برای سوخت داخلی در فرآیندهای کرکینگ است.
این گروه تحقیقاتی با پرتو اشعه ایکس این گیاه را بعد از رشد در گلخانه مورد آزمایش قرار دادند. با سیستم اشعه ایکس می‌توان فهمید که آیا نانوذرات وارد گیاه شده یا نه. نتایج این پژوهش نشان داد که نانوذرات سریم نه تنها در ریشه وجود دارد بلکه به غلاف سویا نیز رسیده است. محققان نشان دادند که حالت شیمیایی سریم در غلاف و ریشه یکسان است. با این حال بخشی از سریم‌ها از حالت چهار ظرفیتی به سه ظرفیتی تغییر حالت داده که این موضوع حساسیت شیمیایی نانوذرات را تغییر می‌دهد.
روی نیز در ریشه، ساقه و غلاف دیده شد که غلظت آن بیشتر از نمونه‌های کنترل بود. طیف‌های به‌دست آمده هیچ اثری از روی به صورت نانوذرات روی در میوه گیاه نشان نداد. این طیف نشان می‌دهد که برخی لیگندهای آلی نظیرسیترات در گیاه وجود داشته که احتمالا به روی متصل می‌شوند. اما این گیاه می‌تواند عناصر خطرناک‌تری نظیر کادمیم و آرسنیک را به‌صورت نانوذرات جذب کند. محققان نشان دادند که نانوذرات دی اکسید سریم در صورت وجود در خاک وارد سویا می‌شوند.
نانوذرات ساخته شده توسط انسان می‌تواند از طریق گیاهان وارد زنجیره غذایی شود، هر چند سطح این نانوذرات در حال حاضر قابل توجه نیست اما روزی می‌تواند به مرحله بحرانی برسد. به‌همین دلیل از همین حالا باید در مورد وارد یا عدم واردکردن این نانوذرات به خاک تصمیم گیری نمود.
