تبریز: گامی به سوی درمان سرطان به کمک ترکیبات گیاهی

پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی تبریز، اثر نوعی ترکیب گیاهی را در درمان سرطان پستان مورد بررسی قرار دادند. این ماده به صورت نانوکپسول و با کمک پلیمرهای زیست تخریب پذیر تهیه شده است. نتایج آزمایشگاهی حاکی از عملکرد مناسب این نانودارو در درمان س

کریسین (Chrysin) ترکیبی است که از عسل و سایر گیاهان استخراج می‌شود. این ماده دارای خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد حساسیت است. مطالعات انجام شده در سال‌های اخیر نشان داده است که این ماده‌ی گزینه‌ی مناسبی برای درمان سرطان است؛ زیرا از تکثیر سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند.
به گفته‌ی سینا محمدی نژاد، سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در بین زنان است. ژنcyclin D1 یکی از انواع ژن‌هاست که بیان بالای آن ارتباط مستقیمی با تومورزایی دارد. در بیش از ۵۰ درصد از موارد سرطان پستان، بیان بالای این ژن مشاهده شده است.
وی در ادامه افزود: «کریسین در مهار رشد سلول‌های سرطانی نقش مؤثری دارد و باعث کاهش بیان ژن cyclin D1 می‌شود. به همین دلیل این مطالعه با هدف بررسی اثر این ماده به صورت خالص و نانوکپسوله شده با پلیمر پلی لاکتید گلیکولید- پلی اتیلن گلیکول (PLGA-PEG) بر روی رده سلولی سرطان پستان T-47D و بیان ژن cyclin D1 تعریف و دنبال شد.»
لازم به ذکر است که با وجود ویژگی‌های منحصر به فرد کریسین، جذب پایین این ماده، سوخت و ساز سریع و دفع سریع آن از بدن مانعی در برابر اثرات درمانی ویژه‌ی آن به حساب می‌آید. این در حالی است که استفاده از نانوحامل‌های پلیمری زیست تخریب پذیر ضمن رفع این مشکلات، حلالیت‌ آن‌ها را افزایش داده و رهاسازی هدفمند آن‌ها را فراهم خواهد کرد.
طبق نتایج حاصل شده به طور کلی می‌توان گفت اثر بخشی دارو در غلظت‌های پایین‌تر و هم چنین بهبود در دارو رسانی در داروهای ضد سرطانی با فراهمی زیستی (bioavailability) پایین از نتایج کلی استفاده از این ترکیب در حالت نانوکپسوله شده است. فراهمی زیستی عددی متعارف برابر با درصد یا بخشی از یک دوز دارو است که به صورت فعال به گردش خون سیستمیک می‌رسد.
محمدی نژاد در توضیح دقیق‌تر نتایج عنوان کرد: «طبق آزمایش سنجش MTT برای تیمار سلول‌هایی T-47D، که با غلظت‌های مختلف ترکیب گیاهی کریسین خالص و نانوکپسوله شده در PLGA-PEG در زمان‌های متفاوت صورت گرفت، این ماده سلول‌های سرطان پستان T-47D را وابسته به غلظت و زمان مهار می‌کنند. البته اثرات داروی نانوکپسوله شده بیشتر از حالت خالص است. همچنین میزان بیان ژن cyclin D1 تحت اثر این ترکیب کاهش می‌یابد.»
وی در ادامه تأکید کرد: «این طرح در مراحل اولیه قرار دارد و مطالعات انجام شده تنها بر روی یک رده‌ی سلول سرطانی و یک ژن صورت گرفته است. جهت استفاده‌ از نتایج این طرح در تولید نانوداروی مدنظر نیاز است مطالعات وسیع‌تری بر روی ژن‌ها مختلف، رده‌های سلولی سرطانی متفاوت و مدل‌های حیوانی گوناگون صورت گیرد.»
این پژوهش از همکاری دکتر نصرت اله ضرغامی، دکتر ابوالفضل اکبرزاده، اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی تبریز، سینا محمدی نژاد، دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی پزشکی این دانشگاه، و همکارانشان حاصل شده که نتایج آن در مجله‌ی ASIAN PACIFIC JOURNAL OF CANCER PREVENTION (جلد ۱۶، شماره ۹، سال ۲۰۱۵، صفحات ۳۷۵۳ تا ۳۷۵۸) به چاپ رسیده است.