ساخت نانوکاتالیست‌های آزمایشگاهی کاربردی در صنایع با همکاری پتروشیمی شیراز و دانشگاه یزد

پژوهشگران دانشگاه یزد با همکاری پتروشیمی شیراز در حال ساخت و بررسی نمونه‌های آزمایشگاهی از نانوکاتالیست‌های اکسید فلزی هستند. این نانوکاتالیست‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که قابل بازیابی و استفاده‌ی مجدد بوده و با مصرف میزان کمی از آن افزایش بازده و سرعت

به کارگیری کاتالیست‌ها در بسیاری از فرایندهای شیمیایی امری ضروری است. این مواد منجر به افزایش سرعت فرایند، بالارفتن بازده و کاهش تولید محصولات جانبی می‌گردند.
علی معدلی، مجری طرح، با اشاره به این مطلب که بخش بزرگی از کاتالیست‌های مورد استفاده در صنایع شیمیایی و به خصوص پتروشیمی را اکسیدهای فلزی تشکیل می‌دهند، عنوان کرد: «بسیاری از این کاتالیست‌های مورد استفاده در صنعت کالای وارداتی است. لذا دستیابی به دانش ساخت کاتالیست بر اساس روش‌های جدید و به منظور بهبود عملکرد آن‌ها در فرآیندهای شیمیایی، به خصوص در سنتز متانول، امری مهم محسوب می‌شود.»
در این طرح تحقیقاتی نیز ساخت کاتالیست‌های نانوساختار اکسید فلزی بر پایه‌ی ترکیبات سیلیکای متخلخل مدنظر قرار گرفته است و کارایی آن‌ها در سنتز متانول مطالعه شده است.
بر اساس نتایج، این دسته از کاتالیست‌ها افزون بر پایداری شیمیایی و مکانیکی خوب از سطح تماس بسیار زیاد نیز برخوردارند. این ویژگی‌ها عملکرد کاتالیست را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهند.
به گفته‌ی معدلی افزایش کارایی کاتالیست در کاهش قیمت تمام شده‌ی محصول، کاهش انرژی مورد نیاز فرایند، کاهش محصولات جانبی و کاهش آلودگی‌های زیست محیطی تأثیر فراوانی دارد.
وی در ادامه افزود: «نانوکاتالیست‌های متخلخل تهیه شده از نوع کاتالیست‌های هتروژن محسوب می‌شوند. این گونه از کاتالیست‌‌ها به دلیل قابلیت بازیابی مجدد، سهولت حمل ونقل، ذخیره سازی و جداسازی راحت‌تر از مخلوط واکنش، نسبت به کاتالیست‌های هموژن کارآمدترند و به نحو چشمگیری به اهداف شیمی سبز نزدیکتر خواهند بود.»
این ترکیبات در صورت تولید انبوه در صنایع پتروشیمی، داروسازی، الکترونیک و جاذب آلاینده‌های محیط زیست کاربرد خواهند داشت.
این طرح به سفارش پتروشیمی شیراز در قالب پایان نامه‌ی دکترای علی معدلی و با همکاری دکتر محمد عبدالهی و دکتر علی خلفی نژاد در حال انجام است. این پایان نامه در ستاد توسعه‌ی فناوری نانو تحت عنوان پایان نامه‌ی مورد نیاز صنعت به تأیید رسیده است. آیین نامه‌ی حمایت از پایان نامه‌های مورد نیاز صنعت در سایت www.nano.ir/hrdc موجود است.