محققان دانشگاه علوم پزشکی شیراز با سنتز نانوذرات مغناطیسی و به‌کارگیری آن‌ها در تصویربرداری MRI موفق شدند کیفیت این تصاویر را ارتقا بخشند. این طرح در مقیاس آزمایشگاهی انجام شده است.
افزایش کیفیت تصاویر MRI به کمک فناوری نانو
ام آر آی یا روش تصویربرداری با تشدید مغناطیس (MRI) یکی از روش‌های پیشرفته تصویربرداری پزشکی است. با استفاده از این روش می‌توان تصویر بافت‌های درونی بدن را دید و از آن طریق مشکلات و بیماری‌های اعضای بدن را تشخیص داد. همان‌طور که می‌دانیم، در روش‌های تصویربرداری با اشعه‌ی ایکس مانند رادیوگرافی ساده یا سی‌تی‌اسکن، بدن تحت تابش مقدار معینی از اشعه‌ی یونیزه کننده قرار می‌گیرد که اگر از حد مشخصی بیشتر باشد، می‌تواند موجب اشکالاتی در کارکرد سلول‌ها شود. در ام آر آی از اشعه‌ی ایکس استفاده نمی‌شود؛ بنابراین نسبت به رادیوگرافی و سی‌تی‌اسکن بسیار کم‌ضرر تر است.
دکتر حسین هلی با بیان این مطلب که گاهی به دلیل نامناسب بودن کیفیت تصاویر ام آر آی نمی‌توان بافت‌های توموری را از بافت‌های سالم تشخیص داد، افزود: «تصاویر ام آر آی باوجوداینکه از رزولوشن بالایی برخوردارند، اما کنتراست لازم جهت تمایز بین بافت سالم و تومور را ندارند. ازاین‌رو، استفاده از عامل کنتراست زا در این روش تصویربرداری موجب بهبود کیفیت و در نتیجه تشخیص بهتر بافت سالم از تومور می‌شود. در پژوهش حاضر نانوذرات مغناطیسی فریت روی-نیکل جهت ایجاد کنتراست سنتز شده است.»
این نانوذرات می‌تواند کیفیت تصاویر ام آر آی را بهبود بخشد و از این طریق پزشکان را در شناسایی به‌موقع بافت‌های سرطانی کمک کند.
هلی در رابطه با عملکرد نانوذرات سوپر پارامغناطیس گفت: «استفاده از ذره‌ی بسیار کوچک سوپر پارامغناطیس موجب می‌شود که بتوان با تزریق، این ذرات را وارد بدن کرد. سوپر پارامغناطیس بودن این ذرات باعث می‌شود که در غیاب میدان مغناطیسی، نانوذرات خاصیت مغناطیسی‌شان را از دست بدهند و به یکدیگر نچسبند و باعث انسداد عروق نگردند.»
به گفته‌ی این محقق در این طرح ابتدا نانوذره‌ی فریت روی-نیکل با استفاده از روش هم رسوبی سنتز شده و به‌منظور افزایش زیست سازگاری، نانوذرات به‌وسیله‌ی ماده‌ی دکسترین پوشش داده شده است. در ادامه غلظت‌های مختلف نانوذره در فانتوم آکاروز قرار داده شده و توسط دستگاه ام آر آی تصویربرداری صورت گرفته است و تصاویر ایجاد شده از حیث کنتراست مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند.
نتایج نشان داده‌اند که عملکرد این نانوذره جدید نسبت به اکسید آهن تجاری در افزایش کنتراست تصاویر ام آر آی بالاتر است و همچنین با افزایش غلظت نانوذره، کنتراست تصویر افزایش می‌یابد.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر نغمه ستار احمدی، مریم حیدری، طاهره زارع، دکتر مهرزاد لطفی و دکتر حسین هلی- اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز- است. نتایج این کار در مجله‌یApplied Magnetic Resonance (جلد ۴۷، سال ۲۰۱۶، صفحات ۹۲۵ تا ۹۳۵) به چاپ رسیده است.
