گزارش جدیدی با عنوان «مهندسی دنیای کوچک در یک جامعه بزرگ: ارزیابی اثرات اولیه فناوری‌نانو در چین»، اثرات اولیه فناوری‌نانو بر توسعه اقتصادی و نوآوری چین را در ۶ حوزه کلیدی تجزیه و تحلیل کرده است.
ارزیابی اثرات اولیه فناوری‌نانو در چین
گزارش جدیدی با عنوان «مهندسی دنیای کوچک در یک جامعه بزرگ: ارزیابی اثرات اولیه فناوری‌نانو در چین»، اثرات اولیه فناوری‌نانو بر توسعه اقتصادی و نوآوری چین را در ۶ حوزه کلیدی تجزیه و تحلیل کرده است. بر اساس این گزارش، تلاش‌های این کشور برای پیوستن به پیشگامان جهانی تحقیق و توسعه فناوری‌نانو، پیشرفت‌های چشمگیری را درپی داشته است.
این گزارش توسط اوِنی کلوجیکین و فیلیپ شاپیرا از موسسه تحقیقات نوآوری منچستر نوشته شده است. ۶ حوزه کلیدی که در آنها اثرات اولیه فناوری‌نانو بر اقتصاد و جامعه چین ارزیابی شده است عبارتند از: توسعه نهادی، جریان‌های دانش و کارایی شبکه؛ توانمندی‌های آموزشی و تحقیقاتی؛ رشد صنعتی و شرکت‌ها؛ توسعه منطقه‌ای؛ توسعه شبکه‌ای و خوشه‌ای؛ و نوآوری محصول.
نویسندگان گزارش تاکید می‌کنند که این حوزه‌ها تمام دامنه اثرات اقتصادی و اجتماعی فناوری مورد نظر را در ملل مختلف پوشش نمی‌دهند، اما می‌توانند به عنوان مدلی برای برآورد اولیه چنین اثراتی استفاده شوند.
توسعه نهادی، جریان‌های دانش و کارایی شبکه- ایجاد نهادهای جدید و بهبود مکانیزم‌های موجود برای یادگیری تعاملی و توانمندسازی، دو عنصر محوری نظام ملی نوآوری است. در کشور چین، مرکز ملی علم و فناوری‌نانو و بنیاد ملی علوم طبیعی چین (NSFC)، چنین نقشی را ایفا می‌کنند. کشور چین از سال ۲۰۰۱ میلادی، نهادهای جدید و برنامههای مشخصی در سطح ملی و منطقه‌ای ایجاد کرده است.
برنامههای NSFC به طور گسترده‌ای بر تعداد مقالات مربوط به فناوری‌نانوی این کشور تاثیر داشته است. دو برنامه اصلی این مرکز عبارتند از: تحقیقات پایه علوم نانو در سال ۲۰۰۲ با مجموع بودجه ۷۵ میلیون یوان، و برنامه تولید فناوری‌نانو در سال ۲۰۰۸ با مجموع اعتبار ۱۵۰ میلیون یوان. با اجرای این برنامه‌ها، تعداد مقالاتی که با منابع مالی NSFC منتشر شده‌اند به طور چشمگیری افزایش یافته و از ۳۱۰۰ مقاله در سال ۲۰۰۸ به ۱۵۵۵۸ مقاله در سال ۲۰۱۱ رسیده است. این رقم نشان دهنده افزایش ۱۷٫۵ تا ۵۴٫۲ درصدی تعداد مقالات فناوری‌نانو در کشور چین طی سه سال گذشته است.
توانمندی‌های آموزشی و تحقیقاتی- با توجه به اینکه تحقیق و توسعه فناوری‌نانو یک حوزه بین‌رشته‌ای است، بسیاری از پروژه‌های مربوط به این حوزه نوظهور، در بین فناوری‌ها و رشته‌های مختلف مشترک است. دانشمندان فناوری‌نانوی چین در زمینه‌های علمی مختلف پراکنده بوده و به طور فعالانه با یکدیگر همکاری می‌کنند. علم مواد، شیمی و فیزیک، کانون توجه محققان چینی در حوزه فناوری‌نانو است. متالورژی، بیوفیزیک، زیست‌فناوری و … از دیگر رشته‌های مورد توجه دانشمندان چین در حوزه علم و فناوری‌نانو است.
رشد صنعتی و شرکت‌ها- رشد این بخش دلالت بر افزایش چشمگیر تعداد شرکت‌های فناوری‌نانو و فعالیت‌های ثبت پتنت در پیمان‌های کسب و کاری و همکاری‌‌های بین صنعت و دانشگاه است.
توسعه منطقه‌ای فناوری‌نانو- سه منطقه اصلی چین که از نظر اقتصادی و فناوری توسعه یافته‌اند عبارتند از: پیرل ریور دلتا در نزدیکی هنگ هنگ، و یانگ‌تز ریور دلتا با مرکزیت شانگهای و بوهای‌ریم در نزدیکی پکن و تیانجین. بسیاری از مناطق چین حداقل برخی از تحقیقات فناوری‌نانو را پوشش می‌دهند.
خوشه‌های علمی و صنعتی جدید و شبکه‌های رسمی- در سال‌های اخیر مناطقی نظیر: جیلین، آن‌هوی، هوبی، هومان، شان‌آکسی، شی‌چوآن و هلون‌جیانگ به عنوان خوشه‌های جدید فعال در حوزه فناوری‌نانو فعالیت خود را آغاز کرده‌اند.
متن کامل این مقاله در شماره ویژه مجله Review of Policy Research در ماه نوامبر سال ۲۰۱۲ به چاپ رسیده است.
