نانوابزار ستاره‌ای شکل برای به دام اندازی سلول‌های منفرد

محققان با استفاده از اکسید سیلیکون، نانوابزار ستاره‌ای شکلی ساخته‌اند که می‌تواند سلول‌های منفرد را به دام اندازد. این نانوابزار برای مطالعه رفتار سلول‌های منفرد بسیار ایده‌آل است.

معمولا هیچگاه دو سلول زیستی دقیقا شبیه هم نیستند، حتی در نمونه برداری‌ از تومور سرطانی نیز میان سلول‌های سرطانی از نظر فاکتورهای مختلف نظیر سرعت تکثیر و پاسخ‌دهی به دارو تفاوت‌هایی وجود دارد. ابزارهایی که درحال حاضر برای ارزیابی این سلول‌ها وجود دارند به قدری بزرگ هستند که معمولا نتیجه خروجی آنها ترکیبی از چند سلول است بنابراین با روش‌های فعلی نمی‌توان رفتار دقیق سلول‌های منفرد را ارزیابی کرد. از انجایی که مطالعه سلول‌های منفرد اهمیت زیادی دارد بنابراین محققان به دنبال روش‌های جدیدی برای به دام انداختن و مطالعه آنها هستند.
اخیرا محققان دانشگاه جان هاپکینز مقاله‌ای در نشریه Nano Letters منتشر کرده‌اند که در آن جزئیات ساخت ابزاری برای به دام انداختن سلول‌های منفرد ارائه شده است. محققان از این ابزار در محیط آزمایشگاه برای گیرانداختن سلول‌ها استفاده کرده و معتقداند که این ابزار پتانسیل استفاده در محیط داخل بدن را نیز داراست.
این نانوابزار را می‌توان به تولید انبوه رساند به طوری که ۱۰۰ میلیون عدد از آن را می‌توان روی یک ویفر ۱۲ اینچی ایجاد کرد. همچنین می‌توان این نانوابزار را به گونه‌ای طراحی کرد که در یک نقطه خاص در بدن مستقر شده و سلول‌های ویژه‌ای را به دام اندازد. این نانوابزار دارای شکل ستاره‌ای بوده که در صورت وجود سلول هدف می‌تواند بازوهای خود را جمع کرده و سلول را به دام اندازد، بدون این که زندگی سلول به مخاطره افتد. این گروه تحقیقاتی با استفاده از این نانوابزار موفق به به‌دام اندازی سلول‌های فیبروبلاست موش و سلول‌های قرمز خون شدند.
دیوید گرسیاس از محققان این پروژه می‌گوید: ” ما معتقدیم که گام مهمی در مسیر به دام‌اندازی و آنالیز سلول‌های منفرد در شرایط آزمایشگاهی و محیط زنده درون بدن برداشته‌ایم.”
این اولین باری نیست که ابزاری برای گیرانداختن سلول‌های منفرد ساخته می‌شود. در حال حاضر روش‌های مختلفی نظیر دام‌های میکروسیالی و نوری برای این کار استفاده می‌شود. اما تمامی این روش‌ها با محدودیت‌هایی روبرو هستند. برای مثال در این روش‌ها باید از یک منبع خارجی برای تامین انرژی استفاده کرد در حالی که در این نانوابزار، انرژی با استفاده مواد به کار رفته در خود ابزار تامین می‌شود بدون این که نیاز به باتری یا سیم وجود داشته باشد.
جنس این دام، دولایه‌ای از جنس SiO/SiO2 است که لایه SiO در سطح بالایی قرار گرفته است. زمانی که این نانوابزار در محلول نمکی قرار می‌گیرد، لایه زیرین موجب باز شدن بازوها و گیراندازی سلول می‌شود. این نانوابزار زیست‌سازگار بوده و می‌تواند در سیالات بدن غوطه‌ور شده و به حرکت در آید.