سنندج: اندازه‌گیری گونه‌ای پروتئین در نمونه‌های حقیقی به کمک نانوزیست حسگر آزمایشگاهی

پژوهشگران دانشگاه کردستان در تحقیقات خود نمونه‌ی آزمایشگاهی نانوزیست‌حسگری طراحی کرده‌اند که قادر است با دقت بالایی گونه‌ای پروتئین را در نمونه‌های حقیقی اندازه‌گیری کند. حسگر طراحی شده حد تشخیص پایینی دارد. پروتئین مورد بررسی در این تحقیق نقش ضدباکتری دا

لیزوزیم پروتئینی است که در بافت‌ها و ترشحات بدن پستانداران و سفیده‌ی تخم پرندگان به وفور یافت می‌شود. نقش بارز لیزوزیم خاصیت ضد میکروبی آن است. در واقع این ماده یک آنتی بیوتیک طبیعی است که به درمان بسیاری از بیماری‌ها کمک می‌کند.
به گفته‌ی دکتر عبدلله سلیمی، غلظت غیر طبیعی لیزوزیم در سرم خون و ادرار می‌تواند نشان دهنده‌ی انواع بیماری‌ها از قبیل لوسمی، بیماری‌های کلیوی و مننژیت باشد. همچنین لیزوزیم به دلیل داشتن فعالیت علیه سلول‌های باکتریایی، ساختار مشخص و وزن مولکولی کم، نسبت به سایر پروتئین‌ها کاربرد گسترده‌تری در صنایع غذایی و پزشکی نیز دارد. بنابراین اندازه‌گیری آن از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. لذا در این پژوهش یک نانو زیست حسگر بر پایه‌ی نانو ذرات طلا برای اندازه‌گیری لیزوزیم طراحی و ساخته شده است.
سلیمی در ادامه در خصوص ویژگی‌های حسگر ساخته شده افزود: «طراحی و ساخت این زیست حسگر به گونه‌ای صورت گرفته که نمونه‌ی سنتز شده از حساسیت بالا با گستره‌ی خطی بسیار وسیع و تکرارپذیری مناسب برخوردار است. از طرفی گزینش‌پذیری بالا و حد تشخیص بسیار پایین و همچنین کارایی آن در بررسی نمونه‌های حقیقی از دیگر ویژگی‌های این حسگر است.»
طبق بررسی‌های صورت گرفته، به کمک این حسگر امکان سنجش دقیق و نسبتاً سریع پروتئین لیزوزیم در نمونه‌های حقیقی و زیستی از جمله سفیده‌ی تخم پرندگان وجود دارد که اهمیت بسیار بالایی در صنایع غذایی، دارویی و درمانی دارد.
این روش سنجش کم هزینه بوده و بدون استفاده از معرف‌های خاص انجام میگیرد و و به راحتی می‌توان آنرا برای تشخیص مقادیر بسیار جزیی لیزوزیم بکار برد.
سلیمی نحوه‌ی ساخت این نانوزیست حسگر را بدین شرح بیان کرد: «برای ساخت این حسگر، نانو ذرات طلا توسط روش الکترو انباشت بر روی سطح الکترود کربن شیشه‌ای تثبیت گردید. نانو ذرات طلا بستر بسیار مناسبی برای تثبیت مولکول‌های هدف بر روی سطح الکترود را فراهم می‌کند. همچنین با تثبیت ترکیب تمایلی مس- ایمینودی استیک اسید بر روی سطح نانوذرات طلا، امکان سنجش لیزوزیم در نمونه‌های حقیقی فراهم می‌شود. در روند مطالعات از روش‌های SEM، طیف بینی امپدانس الکتروشیمیایی، ولتامتری چرخه‌ای و ولتامتری پالس تفاضلی برای شناسایی و بررسی مراحل ساخت زیست حسگر استفاده شده است.»
دکتر عبدلله سلیمی- عضو هیأت علمی دانشگاه کردستان و عباس عرب زاده- دانشجوی دکترای شیمی تجزیه از این دانشگاه در انجام این طرح همکاری داشته‌اند و نتایج آن در مجله‌ی Biosensors and Bioelectronics (جلد ۷۴، سال ۲۰۱۵، صفحات ۲۷۰ تا ۲۷۶) به چاپ رسیده است.