دانشگاه تهران: امکان اندازه‌گیری دقیق فشار با بهره‌گیری از گرافن

پژوهشگران دانشگاه تهران یک نوع حسگر فشار را با استفاده از چیدمان خاصی از گرافن پیشنهاد کرده و امکان آن را به‌صورت نظری مورد بررسی قرار داده‌اند. این حسگر فشار که اندازه‌ی آن در مقیاس نانومتری خواهد بود، می‌تواند در صنایعی همچون پزشکی، نظامی و اتومبیل‌سازی

گرافن به دلیل خواص عالی مکانیکی، الکترونیکی، فیزیکی و حرارتیش توجهات بسیاری را به خود جلب کرده است. از خواص خوب مکانیکی این ماده می‌توان به استحکام در برابر شکست بسیار بالا و انعطاف‌پذیری ۲۰ درصدی آن اشاره کرد. این خواص موجب شده گرافن به‌عنوان یکی از مواد پایه‌ی مورد استفاده در سیستم‌های الکترومکانیکی از جمله حسگرهای فشار معرفی شود.
دکتر نیره قبادی هدف از انجام این پژوهش را طراحی و انجام محاسبات نظری مربوط به یک حسگر فشار با حساسیت بالا با استفاده از نانوصفحات گرافن و نیترید بور عنوان نمود.
وی در ادامه افزود: «این حسگر می‌تواند از حساسیت و رنج کاری به‌مراتب بالاتری نسبت به حسگرهای گرافنی مرسوم برخوردار باشد. همچنین فرایند ساخت این حسگرها بسیار ساده است و ابعاد این حسگر در مقیاس نانومتری خواهد بود.»
اساس این حسگر بر ترکیب دو ماده‌ی دوبعدی با ضخامت صفحات نانومتری بنا نهاده شده است. بدین‌صورت که بین دو صفحه‌ی گرافن صفحات نیترید بور قرار داده می‌شود. اعمال فشار به صفحه گرافن بالایی موجب تغییرات فاصله‌ی بین صفحات نیترید بور و در نتیجه تغییر جریان تونل زنی حامل‌ها بین صفحات نیترید بور می شود. تغییر جریان به دلیل همین تغییرات فاصله به‌صورت نمایی خواهد بود و می‌تواند معیاری برای سنجش فشار به حساب آید.
نتایج محاسبات نظری و مدل‌سازی بیانگر این است که رنج کاری خطی این حسگر می‌تواند به ۳۰ گیگاهرتز برسد که بسیار بزرگ‌تر از رنج کاری حسگرهای پیزومقاومتی است. همچنین حساسیت این حسگر به حدود ۱۳۰۰ pA/A/Pa خواهد رسید.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر نیره قبادی- عضو هیأت علمی دانشگاه زنجان- و دکتر مهدی پورفتح- عضو هیأت علمی دانشگاه تهران- است. نتایج این کار در مجله‌ی IEEE Electron Device Letters (جلد ۳۶، شماره‌ی ۳، سال ۲۰۱۵، صفحات ۲۸۰ تا ۲۸۲) به چاپ رسیده است.