ارتباط صنعت و دانشگاه در فن‌بازار نانوالیاف

در اولین همایش بین‌المللی نانو الیاف ایران (ICNF2017) نشست بررسی چالش‌های فناوری نانوالیاف برگزار شد که طی آن تجاری‌سازی فناوری نانوالیاف، چالش‌ها و چشم‌اندازهای آن بررسی شد؛ در این نشست، شرایط دسترسی به بازار،‌ شناسایی یا ایجاد زنجیره ارزش مناسب، فناوری محصول با کارایی ویژه و ارزش افزوده منطقی نسبت به قیمت و همچنین آسیب‌شناسی مشکلاتی نظیر عدم وجود زیرساخت‌ لازم، تیم‌سازی ضعیف (عدم تفکیک تیم‌های مدیریتی، فروش و فنی) و در نهایت عدم توان تأمین مالی مورد بحث و تبادل‌نظر قرار گرفت.

اولین نشست چالش‌های فناوری نانوالیاف با عنوان تجاری‌سازی فناوری نانوالیاف، چالش‌ها و چشم‌اندازهای آن با حضور سخنرانان علیرضا احمدیان ریاست دانشکده فناوری نوین پزشکی، احمد طالبیان مدیر شبکه تبادل فناوری نانو، محمدرضا منظم رئیس واحد ارتباط با صنعت دانشگاه علوم پزشکی تهران، محمود فقیهی قایم مقام مدیرعامل و عضو هیئت‌مدیره شرکت بهران فیلتر و نادر نادری مدیرعامل شرکت فناوران نانومقیاس سی‌ام مهرماه ۱۳۹۶ در دانشگاه علوم پزشکی تهران و علی‌اصغر نجیمی دبیر کارگروه صنعت و بازار ستاد نانو برگزار شد.
یکی از سؤالات مطرح در این رویداد، چگونگی شکل‌گیری ایده‌ها با قابلیت تجاری‌سازی بود که علیرضا احمدیان ریاست دانشکده فناوری نوین پزشکی و مرکز تحقیقات فناوری بیومدیکال و رباتیک دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: «باید در دانشگاه دانشجویانی تربیت کنیم که قبل از فارغ‌التحصیلی با کارآفرینی جذب بازار شوند؛ به همین منظور دانشگاه علوم‌پزشکی تهران فرآیندی را تعریف کرده است که در فاز اول، پایان‌نامه‌ها محصول محور شوند و اگر نتیجه کار، یک پتنت یا نمونه اولیه باشد مشمول حمایت‌های ویژه خواهد شد؛ در گام بعدی، داشتن طرح تجاری در پروپوزال شرط است و ایجاد کریدور فناوری در برنامه برقراری ارتباط بین پژوهشگران و صنعتگران در نظر گرفته شده است.»
احمد طالبیان مدیر شبکه تبادل فناوری نانو در مورد اهمیت ایده گفت: «اگر ایده اولیه که شرکت دانش‌بنیان بر اساس آن شکل گرفته خوب انتخاب نشود شرکت دچار چالش خواهد شد. باید ایده‌هایی انتخاب شوند که با بازار هم‌افزایی ایجاد کند. از طرف دیگر تیم‌سازی در کسب‌وکارهای نوپا در حوزه فناوری نانو بسیار مهم است که منجر به شکل‌گیری مدل کسب‌وکار و ایجاد بازار پایدار و دائمی برای محصول می‌شود.»
وی در ادامه افزود: «جذب سرمایه در شرکت‌های دانش‌بنیان از ریسک بالاتری نسبت به شرکت‌های دیگر برخوردار است زیرا این شرکت‌ها باید به دنبال سرمایه‌گذار خاص باشند برای همین بهره‌مندی از خدمات پژوهشگاه و دانشگاه می‌تواند بهتر از دریافت تسهیلات بانکی و مقروض شدن باشد. زیرا بازپرداخت وام کسب‌وکار را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. اگر دسترسی به بازار و ارتباط با مصرف‌کنندگان در مدل کسب‌وکار خوب تعریف شده باشد، مسائل مالی قابل‌حل است.»
محمدرضا منظم رئیس واحد ارتباط با صنعت دانشگاه علوم پزشکی تهران، در مورد کمک دانشگاه به برقراری ارتباط فناوران با صنعتگران گفت: «بسیاری از ایده‌ها بر اساس نیاز صنعت نیست و صرف اعتماد به مقاله شدن دارای نوآوری است و ورود به عرصه صنعت در آن مغفول مانده است. دانشگاه علوم پزشکی تهران برای توسعه ارتباط پیشرو بوده و طرحی تصویب کرده که بر اساس آن فارغ‌التحصیلان دکترا باید در فاصله زمانی یک یا دو سال در یک شرکت دانش‌بنیان حضور یابند؛ همچنین اساتید دارای فرصت مطالعاتی کوتاه‌مدت یا بلندمدت در صنعت هستند که منجر به تولید ایده می‌شود.»
محمود فقیهی قایم مقام مدیرعامل و عضو هیئت‌مدیره شرکت بهران فیلتر با اشاره به تاریخچه شرکت بهران فیلتر، در مورد مسیر شکل‌گیری اعتماد به دانشگاهیان گفت: «در ابتدا چارچوب شرکت بهران فیلتر دانشگاهی بود، بر این اساس به فناوران و دانشگاهیان نزدیک بودیم و با بررسی ساختار دستگاه عرضه شده و دقت بالای آن تصمیم گرفته شد تا با شرکت دانش‌بنیان فناوران نانومقیاس قرارداد بسته شود. برای بازاریابی این محصول نیز سمینارهایی در نیروگاه‌ها برگزار کردیم و محصولات را معرفی کردیم همچنین در پارس جنوبی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در کنار ما کارایی محصولات ما را تضمین کرد تا اعتماد‌سازی ایجاد شود.»
نادر نادری مدیرعامل شرکت فناوران نانومقیاس به نمایندگی از شرکت‌های دانش‌بنیان نیز در مورد راهکارهای درآمدزایی شرکت گفت: «ایجاد تنوع در محصولات تولیدی راهکار درآمد بیشتر بود و پوشش نیاز داخل و هم‌زمان صادرات محصولات به‌صورت موازی امکان‌پذیر نبود اما با صادر کردن دو دستگاه به مالزی اعتمادبه‌نفس ما بیشتر شد. ما محصولاتی ارزان‌تر از سازنده چینی به دنیا عرضه کردیم؛ زیرا برند‌سازی و شناخته شدن برای ما از درآمدزایی مهم‌تر بود. در این راه، اقدامات ستاد ویژه توسعه فناوری نانو نیز برای عرضه محصولات ما در نمایشگاه‌های بین‌المللی بسیار یاری‌کننده بود.»