ستاد توسعه فناوری نانو و میکرو راهبرد ویژهای برای توسعه فناوری میکرو در پیش گرفته و در این راستا روی چهار حوزه منتخب، آزمونهای تشخیص بر بالین (Point Of Care Test)، فناوری طراحی مدارهای مجتمع با کاربرد خاص (ASIC)، سامانهها و ابزارهای پایش خود توان (Self-Power) و داروهای طولانی عمل (Long Acting) متمرکز شده است.
چهار حوزه برای توسعه فناوری میکرو انتخاب شده است
مهندس آذرشب، کارشناس بخش حوزه میکرو ستاد، درباره ورود ستاد نانو به حوزه میکرو میگوید: «از پاییز سال ۱۴۰۱ که مسئولیت ترویج و توسعه فناوری میکرو به ستاد نانو داده شد و پس از آن برنامههایی برای توسعه این حوزه در ستاد تدوین شد. ستاد بهدنبال ارتقاء توان تحقیقاتی و تجاریسازی شرکتها در فناوری میکرو بوده و برای این کار چهار شاخه مختلف را بهصورت ویژه مورد نظر قرار داده است.»
مهدی نادری، از کارشناسان ستاد در بخش میکرو، درباره این که چرا ستاد روی چهار حوزه ویژه متمرکز شده میگوید: «زمانی که ستاد نانو کار روی فناورینانو را شروع کرد کل طیف نانو را در دامنه فعالیتهای ترویجی و حمایتی خود قرار داد. اما از انجایی که فناوری میکرو بسیار وسیع است، انتخاب چهار حوزه اولویتدار میتواند اثربخشی فعالیتهای ستاد را افزایش دهد. از این رو، این چهار حوزه توسط ستاد شناسایی و معرفی شدند.»
نادری میافزاید: «از نظر جایگاه توسعهای ممکن است در یک موضوع ما در اول راه باشیم و نیاز به حمایتهای تحقیقاتی از سوی ستاد باشد، در موضوع دیگر ممکن است زیرساختها و بنیه علمی و تجاری کشور به حدی رشد یافته باشد که حتی شرکتهای تولیدی در آن موضوع داشته باشیم که در این صورت نوع حمایتها و پرداختن به موضوع با حالت اول تفاوت دارد. بنابراین برنامه ستاد برای توسعه فناوری میکرو، تا حدی با فناورینانو تفاوت دارد و از این لازم است که برای هر حوزه برنامههای حمایتی، ترویج و توسعهای ویژهای ارائه شود که با حوزه دیگر متفاوت است.»
مهندس نادری درباره حوزه آزمونهای تشخیص بر بالین میگوید: «آزمونهای تشخیص بر بالین روند بسیار پرشتابی در دنیا دارند و در بسیاری از موارد جایگزین آزمونهای مرسوم و سنتی در آزمایشگاههای تشخیص طبی شدهاند. از این رو ضروریست با رویکرد تشخیص بر بالین بر توسعه فناوریها، پلفترمها و ابزارهای تشخیص سریع، زود هنگام و کم هزینه بیماریها متمرکز شد. در این برنامه نشانگرهای تشخیصی برای چهار گروه دستهبندی میشوند: بیماریهای عفونی، نشانگرهای قلبی، فاکتورهای خونی و ادراری و شمارش سلولهای خونی.»
وی درباره فناوری طراحی مدارهای مجتمع با کاربرد خاص گفت: «زنجیره ارزش جهانی میکروالکترونیک که شامل، مواد و گازهای مصرفی، تجیهزات و ماشینآلات تولید و بستهبندی، طراحی قطعات، پردازندهها و مدارهای مجتمع، زیرساختهای طراحی و تولید و تحقیقات فناورانه است. اجزا این زنجیره هماکنون در دنیا گسترده شده و حتی بخشهایی از آن به صورت نیمه انحصاری فعال هستند (تولید انبوه پردازندههای زیر ۱۰ نانومتری). ورود به زنجیره ارزش جهانی این بخشهای نیاز به الزامات و زیر ساختهایی دارد که بعضاً سرمایهگذاریهای بسیار زیادی را مطالبه میکند. طراحی بدون فب یاFabless Design یکی از رویکردهایست که امکان ورود بازیگران جدید با زنجیره ارزش جهانی را با موانع کمتر و سرمایهگذاری پایینتر فراهم میکند. جامعه دانشگاهی کشور ظرفیت خوبی برای ورود به این حوزه دارد. از این رو موارد مختلفی نظیر خودرو و حمل و نقل، ابزارهای پزشکی، ابزارها و تجهیزات عمومی صنعتی و الکترونیک مصرفی بهعنوان حوزههای کاربردی خاص مدارهای مجتمع در اولویت قرار گرفتهاند.»
سامانهها و ابزارهای پایش خود توان از دیگر موضوعات این مرکز است. گسترش رویکرد IoT با توجه به توسعه شتابدار فناوریهای زیرساختی مورد استفاده در این رویکرد، ضرورت توسعه باتریها کوچک با توان بالا را بسیار پررنگ کرده است. از سویی دیگر نوآوریهایی که در توسعه فناوری ابزارهای و قطعات خودتوان انجام شده است، نشان از ظهور نسل جدیدی از گسترش رویکرد IoT است. از این رو، توسعه فناوریهای خود توان برای بکار گیری از ابزارها و قطعات پایش در اولویت قرار گرفته است.
در نهایت، داروهای طولانی عمل موضوع اولویتدار بعدی مرکز میکرو است. توسعه دارو و مکملهای پیشرفته و فناورانه با توجه به ظرفیتهای علمی و زیرساختی در کشور، امکان پیشرو بودن را برای صنعت دارویی کشور فراهم میکند. این در حالی است که بسیاری از داروهای ارزشمند با کارایی و عملکرد بالا به دلیل تحریم وارد کشور نشده و بیماران از مزایای این داروها بهرهمند نخواهند شد. این در حالیست که رویکرد جدید توجه به دارورسانی هدفمند، آهسته رهش و شخصیسازی شده توجه به فرمها و داروهای جدید که در حال انجام آزمونهای بالینی هستند را نیز الزامی میکند. یکی از حوزههای تمرکز برنامه توسعه فناوری دارویی تا سال ۱۴۰۴ داروهای Long Acting پایه پلیمری است. نیاز به درمانهای طولانیمدت بیماریهای مزمن، انگیزه توسعه گسترده فرمولهای تزریقی طولانیمدت (LAPFs) با هدف بهبود فارماکوکینتیک دارو و اثربخشی درمانی شده است. ثابت شده است که LAPFها نیمه عمر درمانها را افزایش می دهند و همچنین پایبندی بیمار به مسیر درمان را بهبود می بخشند. در طول دهههای گذشته، پیشرفت قابلتوجهی در طراحی LAPFهای موثر در هر دو محیط پیشبالینی و بالینی صورت گرفته است. داروها و روشهای درمانی متنوعی توسعه یافته که از منظر راهبرد به دو دسته اصلی ایجاد تغییرات در فارماکوکینتیک درونتنی و دستکاری آزادسازی دارو از سیستمهای تحویل تقسیم میشوند. از بین این دو راهبرد برای طراحی داروهای طولانی عمل، سامانههای دارورسانی بیشتر مورد توجه قرار گرفته و سهم بیشتر از داروهای توسعهیافته را به خود اختصاص دادهاند. همچنین ذیل راهبرد سامانههای دارورسانی، فناوریهای میکروانکپسولیشن، سامانههای پلیمری زیست تخریبپذیر تزریقی و کاشتنی کاربرد بیشتری داشته و محصولات بیشتری بر پایه این فناوریهای وارد بازار خواهند شد.