در گزارش هئیت ایرانی که از نمایشگاه نانوتک ژاپن بازدید کرده بودند نکات جالب توجهی به چشم می‌خورد که از جمله آن می‌توان به رسوخ هوش مصنوعی در تجهیزات نانویی و عرضه ادوات کوانتومی در این نمایشگاه اشاره کرد.
از نمایشگاه نانوتک ژاپن ۲۰۲۴ چه خبر؟
نمایشگاه نانوتک ژاپن ۲۰۲۴ بزرگ‌ترین نمایشگاه تخصصی فناوری در حوزه فناوری نانو در دنیا بوده که از منظر توسعه تعاملات فناورانه شرکت‌های ایرانی و رصد آخرین دستاوردهای دنیای نانو بسیار حائز اهمیت است. ازاین‌رو هیئتی متشکل از شرکت‌های نانویی ایرانی و تنی چند از کارشناسان حوزه فناوری نانو برای رصد آخرین دستاوردهای حوزه نانو به کشور ژاپن اعزام شدند تا از این نمایشگاه که در بهمن ماه سال جاری برگزار شد بازدید کنند.
بررسی‌های انجام شده در نمایشگاه نانوتک ژاپن ۲۰۲۴ نشان داد که تولید نانو ساختارهای مبتنی بر کربن هنوز در مرحله توسعه است و تلاش‌ها برای تولید صنعتی این مواد در جریان است.
استفاده از هوش مصنوعی به‌صورت جدی در تولید تجهیزات پیگیری می‌شود، به‌گونه‌ای که در آینده نه‌چندان دور شاهد تجهیزات آنالیزی تحلیل‌گر خواهیم بود. یکی دیگر از موضوعاتی که توجه ویژه‌ای نسبت به آن صورت گرفته است توسعه محصولات مبتنی بر اشکال گوناگون سلولز (نانو الیاف و نانو کریستال) با اهدافی همچون سبک‌سازی، مقاوم‌سازی و کاهش مصرف انرژی است که محصولات عرضه‌شده از سطح بلوغ فناوری بالایی برخوردار بودند.
توجه به محصولات مبتنی بر چاپ الکترونیکی و جوهرها یکی از موضوعاتی است که در این نمایشگاه به آن پرداخته شد که عمده محصولات در سطح بلوغ فناوری پایینی عرضه‌شده بودند که با توجه به روند عرضه و برنامه‌های ارائه‌شده می‌توان رشد قابل‌توجهی را در آینده برای این حوزه متصور بود.
موضوع ردپای کربن و روش‌های جذب کربن دی‌اکسید یکی دیگر از موضوعات موردتوجه بود که محصولات عرضه‌شده بلوغ فناورانه پایینی برخوردار بودند. موضوع فناوری‌های کوانتومی یکی دیگر از ترندهای این نمایشگاه بود.
در حوزه سیاست‌گزاری سازمان NEDO در ژاپن در سال ۲۰۲۲ بیش از ۲۸/۱ میلیارد دلار از طرح‌های فناورانه حمایت کرده است. NEDO یک شتاب‌دهنده نوآوری دولتی محسوب می‌شود که برای کمک به حل مسائل اجتماعی و استراتژی‌های فناورانه برنامه‌هایی را تدوین می‌کند و چارچوب‌های اجرای پروژه‌ها را با ترکیب قابلیت‌های صنعت، دانشگاه و دولت ایجاد می‌کند.
در این نمایشگاه شتاب‌دهنده خصوصی مشاهده نشد. عمده مراکزی که در ژاپن از طرح‌های فناورانه حمایت می‌کند مانند QIH برنامه‌های دولتی هستند و در موضوعات حساسی چون انرژی‌های نو، کوانتوم و … برنامه‌های ملی طراحی‌شده است تا به‌صورت مشخص دولت ژاپن از آن‌ها حمایت کند.
در بررسی‌های بیشتر و طبق آنچه در بررسی‌های میدانی در این نمایشگاه مشاهده شد می‌توان به‌وضوح دریافت که مدل توسعه صنعت و توسعه فناوری در ژاپن بیشتر بر پایۀ شرکت‌های بزرگ صنعتی و اقتصادی است. مدل توسعه مبتنی بر SMEها و زیست‌بوم استارت‌آپی (استارت‌آپ‌ها، سرمایه‌گذاران خطرپذیر، شتاب‌دهنده‌ها و …) در این کشور چندان جاافتاده نیست. نوآوری‌ها نیز بیشتر مبتنی بر توسعه درون‌زا در همین شرکت‌های بزرگ است بنابراین نوآوری باز چندان موردتوجه نیست. البته دانشگاه‌ها طرح‌های توسعه دانش و فناوری خوبی را به نمایش گذاشتند، اما استارت‌آپ‌ها و شتاب‌دهنده‌ها جز در برنامه‌های حمایتی دولتی حضور کم‌رنگی داشتند.
