برخی از تصفیه‌خانه‌های آب در کشور با مشکلات مربوط به آلایندگی‌های مختلف روبرو هستند که راهکار دانش‌بنیان نانویی آن در داخل کشور موجود است و عملکرد آن نیز در مقیاس‌های بزرگ به اثبات رسیده است.
راهکار نانویی برای رفع مشکل تصفیه‌خانه‌های کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد
چندی پیش خبری با عنوان «برای چهار تصفیه خانه کهگیلویه و بویراحمد پرونده قضایی تشکیل شد» منتشر شد که در آن رئیس اداره پایش و آزمایشگاه محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد اعلام کرده بود که برای چهار تصفیه خانه فاضلاب این استان از جمله یاسوج، سی‌سخت، گچساران و دهدشت به دلیل آلایندگی بالاتر از حد استاندارد پرونده قضایی تشکیل شده است. در این خبر آمده بود که در فصل زمستان طبق نمونه‌برداری‌های انجام شده BOD تصفیه خانه یاسوج بالاتر از حد مجاز بوده و پاییز هم BOD، COD، DO خارج از حد استاندارد بوده است به طوری که رقم BOD در تصفیه خانه گچساران ۵ برابر حد مجاز گزارش شده است.
این در حالی است که برای مقابله با چنین چالش‌هایی راهکار نانویی وجود دارد و در حال حاضر شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی تجهیزات و رهیافت‌های مناسب برای رفع این مشکلات را ارائه می‌دهند. یکی از شرکت‌های نانویی ایرانی که به فناوری تولید نانوحباب گازهای مختلفی به ویژه ازن، اکسیژن و دی اکسیدکربن دست یافته، مدتی است که روی حل مشکل تصفیه آب با نانوحباب متمرکز شده است. این شرکت از سال ۱۳۹۹ طرح هایی آزمایشی را برای تصفیه آب شرب آغاز کرد و از سال گذشته با همکاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و ستاد توسعه فناوری‌های نانو و میکرو، برنامه تصفیه آب تصفیه خانه شهر ساوه را با هدف گندزدایی وحذف طعم و بوی نامطبوع آب شرب با استفاده از نانوحباب ازن آغاز کرد که این طرح بهمن ماه سال ۱۴۰۲ باحضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان به طور رسمی آغاز به کار کرد.
آذر ۱۴۰۰ بود که عارف دادگستر، مدیرعامل و بنیان‌گذار شرکت نانوحباب انرژی از اجرای موفقیت آمیز سامانه نانوحباب این شرکت و طرح آزمایشی هوادهی با نانوحباب در تصفیه‌خانه قیطریه در تهران که از یک سال پیش از آن شروع شده بود، خبر داد و گفت که طی این مدت در آزمایشگاه معتمد شرکت آب و فاضلاب، آزمایش‌های متعددی روی پساب‌های این تصفیه‌خانه برای بررسی عملکرد سامانه نانوحباب انجام شد که در نهایت این فناوری مورد تایید شرکت آب و فاضلاب قرار گرفت و استفاده از این سامانه نانوحباب ازن موجب افزایش هوادهی فاضلاب شد. پس از موفقیت طرح آزمایشی استفاده از سامانه نانوحباب در تصفیه‌خانه قیطریه تهران، شرکت نانوحباب انرژی طرح به کارگیری فناوری نانوحباب ازن را از سال ۱۴۰۱ در تصفیه خانه آب ساوه با ظرفیت ۳۵ هزار مترمکعب در روز آغاز کرد که عملکرد مداوم این فناوری مورد ارزیابی قرار گرفت و تاییدیه کارشناسان مربوط و وزارت نیرو را به دست آورد.
این شرکت دانش‌بنیان، پیشگام در دستیابی به دانش فنی فناوری نانوحباب در ایران است و موفق به طراحی و ساخت دستگاه‌های تولیدکننده نانوحباب برای گازهایی از قبیل اکسیژن، ازن، کلر، نیتروژن و دی‌اکسیدکربن شده است. دستگاه‌های تولیدکننده نانوحباب این مجموعه دانش‌بنیان قادرند طی فرآیند خاص انتقال دوفازی، گاز را با بازده بسیار بالا داخل مایع تزریق کنند. به عبارت دیگر، این دستگاه‌ها ظرفیت انتقال گاز را در مقایسه با تجهیزات سنتی به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند و در تصفیه خانه‌های آب و فاضلاب علاوه بر بهبود قابل توجه کارایی واحدهای هوادهی، ازن زنی و کلرزنی موجب کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری، بهره‌برداری و مصرف انرژی می‌شوند.
نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که نانوحباب ازن در تصفیه فاضلاب به کاهش ۸۵ تا ۹۹درصدی مواد جامد معلق در آب (TSS)، ۸۰ تا ۹۰درصد کاهش اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی (BOD) و ۵۵ درصد کاهش اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD) منجر می‌شود.
البته گندزدایی آب فقط برای مصارف شرب نیست و در آبزی‌پروری هم نقش مهمی ایفا می‌کند. به طوری که ترکیب و تنوع میکروبی در زیست‌بوم حوضچه‌های آبزی‌پروری و میزان شیوع بیماری ارتباط نزدیکی دارد. ازاین رو، مداخلاتی که باکتری‌های موجود در آب حوضچه ها را تغییر می‌دهد، می‌تواند بر بهره‌وری این سامانه‌ها تاثیر بگذارد.
از این رو از فعالان حوزه آب و فاضلاب و همچنین شرکت‌هایی که در بخش آبزی‌پروری فعالیت دارند دعوت می‌شود تا از فناوری نانوحباب بومی که در داخل کشور توسعه یافته استفاده کنند.
