شـرکت فن‌آوران نانوپوشش جم در پانزدهمین نمایشگاه فناوری نانو (ایران نانو ۱۴۰۳) دستگاه لایه‌نشانی پوشش‌های فوق‌سخت به روش PVD را رونمایی می‌کند، دستگاهی که می‌تواند با ایجاد پوشش عمر قطعاتی نظیر گیربکس را به شدت افزایش دهد. قیمـت این دسـتگاه در مقایسـه با نمونه های مشابه اروپایی تا ۷۰ درصد ارزان‌تر است.
رونمایی از دستگاهی که عمر قطعات خودرو تا ۵ برابر افزایش می‌دهد
امروزه کنترل سایش و خوردگی قطعات صنعتی به عنوان یکی از مهم‌ترین پارامترهای تعیین کننده طول عمر و راندمان کاری قطعات محسوب می شود. برای دستیابی به بهترین راندمان معمولا از روش های مختلف مهندسی سطح در ایجاد خواص سطحی ایده ال روی قطعات استفاده می شود.
یکی از این روش ها، ایجاد پوشش های نانوساختار به روش رسوب فیزیکی بخار یا PVD روی سطح قطعات است. در این روش، قطعه داخل محفظه خلاء قرار می گیرد و پس از ایجاد خلاء تا حد فشارهای بسیار پایین، فلزات خاصی از قبیل تیتانیوم، کروم، زیرکونیوم و غیره تبخیر و یونیزه شده و در واقع یک پلاسمای اکتیو فلزی در محفظه ایجاد می شود. همزمان با ورود گازهای مختلف به داخل محفظه و ترکیب گاز و فلز، نانوذرات سرامیکی تشکیل دهنده ترکیب اصلی پوشش روی سطح قطعات رسوب می دهد. ماحصل این فرایند، یک پوشش فوق سخت متراکم با ضخامت چند نانو تا چند میکرو است که بسته به شرایط استفاده از پوشش، ترکیبات مختلف آن روی قطعه اعمال می شود. از مهم ترین کاربردهای این پوشش‌ها می توان روی انواع ابزار، قالب و قطعات صنعتی از قبیل قطعات صنایع نفت و گاز و نیروگاهی، صنایع هوافضا، پزشکی و خودرو اشاره کرد. از جمله ویژگی های فنی و تخصصی این محصول که جنبه رقابتی آن هم به شمار می رود، نرم افزار اجراکننده پوشش و نوآوری های به کار رفته در ماژول های دستگاه است که باعث قابلیت اجرای پوشش های مختلف در قالب یک دستگاه می شود.
این دستگاه همچنین قابلیت اجرای همزمان پوشش های نانولایه و نانوکامپوزیت‌ها را نیز دارد. قابلیت اجرای پوشش‌های متنوع هم به صورت اتوماتیک و هم به صورت دستی وجود دارد که باعث شده در بازار داخلی رقیبی نداشته باشد و قابل رقابت با دستگاه های اروپایی باشد. قیمت این دستگاه در مقایسه با نمونه های مشابه اروپایی ۵۰ تا ۷۰ درصد ارزان تر است. پوشش دهی دو اثر کلی رو قطعات به جا می گذارد؛ یک شاخه، قطعاتی هستند که بدون پوشش اصلی کاربری ندارند.
به عنوان مثال، سانتریفیوژ نسل پنج یا قطعات موتور هواپیما بدون پوشش دهی قطعات کاربردی ندارند. در اینجا بحث خواص مکانیکی و سختی و اصطکاک پوشش مطرح است که هم صافی سطح و ضریب اصطکاک پوشش به حدی پایین است که باعث می شود اصطکاک بین قطعات و سرعت های ۴۰ تا ۵۰ هزار دور در دقیقه به حداقل رسیده و در صورتی که قطعه پوشش نداشته باشد، قادر به کار کردن نیست. شاخه دیگر، کاربردهای عمومی هستند که پوشش دهی با هدف بهبود راندمان عملکرد و طول عمر انجام می شود و در نهایت به دلیل بالاتر رفتن راندمان کار، حجم تولید قطعات با سرعت بالایی افزایش می یابد. به عنوان مثال، اگر ابزاری که گیربکس تیبا را تولید می کند، بدون پوشش باشد بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ گیربکس را تولید می کند اما زمانی که این ابزار پوشش دهی می شود، تولید گیربکس به ۱۸۰۰ مورد می رسد که بین ۶ تا ۷ برابر راندمان تولید را بالا برده و حتی طول عمر قطعه را نیز بین ۴ تا ۵ برابر افزایش می دهد که این افزایش طول عمر در قطعات مختلف می تواند بین دو تا ۵۰ برابر متفاوت باشد. از سوی دیگر، با پوشش دهی قطعات، راندمان عملکرد نیز بالا می رود به این معنا که دقت تولید قطعات اولیه با قطعاتی که در مراحل آخر تولید میشوند، یک میکرومتر است.
