محققان دانشگاه ناتینگهام ترنت موفق به توسعه نانوذرات اکسید مس شده‌اند که می‌توانند به‌عنوان پوششی برای تجهیزات پزشکی کاشته‌شده در بدن مورد استفاده قرار گیرند و خطر عفونت‌های پس از عمل را کاهش دهند.
کاهش خطر عفونت در تجهیزات پزشکی کاشته‌شده با پوشش نانوذرات مس
این تحقیق می‌تواند راهی برای کاهش وابستگی بیش‌ازحد به آنتی‌بیوتیک‌ها و مقابله با مقاومت دارویی باکتری‌ها باشد.
در این مطالعه، پژوهشگران نانوذراتی ایجاد کرده‌اند که می‌توانند به‌عنوان پوشش ضدعفونی‌کننده روی طیف گسترده‌ای از مواد تجهیزات پزشکی ازجمله سیلیکون، فولاد ضدزنگ و تیتانیوم مورد استفاده قرار گیرند.
بررسی‌ها نشان داده است که روش‌های غوطه‌وری و اسپری‌کردن در اعمال این پوشش مؤثر هستند و خاصیت ضد میکروبی قابل‌توجهی را در برابر انواع باکتری‌های بیماری‌زا، ازجمله سویه‌های مقاوم به چند دارو نشان داده‌اند.
علاوه بر این، آزمایش‌ها تأیید کرده‌اند که این پوشش برای سلول‌های انسانی غیرسمی است و بنابراین می‌تواند بدون خطر برای بیماران مورد استفاده قرار گیرد.
در سال‌های اخیر، علاقه به فناوری نانو و کاربردهای فلزات ضد میکروبی، به‌ویژه نقره، به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. نقره در صنایع مختلف، از بسته‌بندی مواد غذایی گرفته تا پانسمان‌های زخم، کاربرد دارد.
اما محققان دانشگاه ناتینگهام ترنت نشان دادند که مس می‌تواند به‌عنوان جایگزینی مناسب برای نقره مطرح شود، چرا که نقره در معرض اکسیداسیون قرار گرفته و با کاهش خواص ضد میکروبی مواجه می‌شود.
افزایش مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها منجر به افزایش مقاومت دارویی شده و درمان عفونت‌ها را بسیار دشوارتر کرده است. تنها در سال ۲۰۱۹، حدود ۱.۲۷ میلیون نفر در سراسر جهان به‌طور مستقیم در اثر عفونت‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک جان خود را از دست دادند.
پیش‌بینی می‌شود که در صورت عدم اقدام جدی برای مهار این روند، تا سال ۲۰۵۰ این رقم به ۱۰ میلیون نفر در سال برسد. این موضوع مقاومت دارویی را به عامل شماره یک مرگ‌ومیر در سراسر جهان تبدیل خواهد کرد.
پیشرفت‌های پزشکی موجب افزایش استفاده از ایمپلنت‌ها شده است که کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشد. سالانه چندین میلیون دستگاه پزشکی در سراسر جهان کاشته می‌شود. اما همین دستگاه‌ها محیطی ایده‌آل برای رشد و تکثیر میکروب‌ها و ایجاد عفونت فراهم می‌کنند، خصوصاً در بیماران آسیب‌پذیر. استفاده از فلزات ضد میکروبی سابقه‌ای چند هزار ساله دارد. در دوران مصر باستان، نقره و مس برای درمان زخم‌های سوختگی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. دکتر سامانتا مک‌لین استاد دانشگاه ناتینگهام ترنت و متخصص پیشگیری و کنترل عفونت، می‌گوید:
« بسیار مهم است که جایگزین‌هایی برای آنتی‌بیوتیک‌ها مورد بررسی قرار گیرد. آنتی‌بیوتیک‌ها نزدیک به یک قرن مورد استفاده بوده‌اند و انقلابی در درمان عفونت‌های باکتریایی ایجاد کرده‌اند. اما مصرف بیش‌ازحد و نادرست آن‌ها چالش‌های عظیمی به همراه داشته است.»
وی افزود: «توسعه پوشش‌های ضد میکروبی برای تجهیزات پزشکی می‌تواند تأثیر چشمگیری بر کاهش شیوع و شدت عفونت‌ها داشته باشد. یافته‌های ما نشان می‌دهد که نانوذرات اکسید مس، خواص ضد میکروبی امیدوارکننده‌ای در برابر طیف وسیعی از عوامل بیماری‌زا دارند و به مقابله با بحران مقاومت آنتی‌بیوتیکی کمک می‌کنند.»
دکتر گرت کیو رئیس گروه نانوعلوم و دارورسانی در دانشگاه ناتینگهام ترنت، در این خصوص می‌گوید: «نانومواد نسبت سطح به حجم بسیار بالایی دارند و نرخ برهم‌کنش آن‌ها با سلول‌های باکتریایی فوق‌العاده است. روش پوشش‌دهی ما می‌تواند هم در مرحله تولید تجهیزات پزشکی و هم برای اصلاح تجهیزات موجود به‌کار رود و خواص ضد میکروبی آن‌ها را بهبود بخشد.»
دکتر جیم هال، پژوهشگر تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، نیز تأکید می‌کند که ترکیب علوم مختلف در پیشبرد این تحقیقات نقش مهمی دارد: «بسیار مهم است که رشته‌های علمی مختلف را گرد هم آوریم تا مشکلات مشترک را حل کنیم. تلفیق فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی به ما این امکان را می‌دهد که راهکارهای نوینی برای مقابله با این چالش روبه‌رشد بیابیم.»
