شرکت بیوم تراپیوتیکس (Beam Therapeutics) موفق شد در یک مطالعه بالینی، جهش ژنی مسبب بیماری کمبود آلفا-۱ آنتی‌تریپسین را در بدن بیماران تصحیح کند. این دستاورد مهم، امیدها را برای ارائه درمانی یک‌باره و مؤثر برای این بیماری افزایش داده است.
درمان کمبود آلفا-۱ آنتی‌تریپسین با تصحیح ژن معیوب
بیوم تراپیوتیکس، شرکتی فعال در حوزه زیست‌فناوری است که با استفاده از فناوری ویرایش پایه‌ای (base editing) خود، به موفقیتی چشمگیر در تصحیح جهش ژنی مسبب کمبود آلفا-۱ آنتی‌تریپسین (AATD) دست یافته است. این شرکت در مطالعه‌ای بالینی، توانست با استفاده از داروی BEAM-302، جهش نقطه‌ای PiZ در ژن SERPINA1 را که عامل اصلی این بیماری است، در بدن بیماران تصحیح کند.
BEAM-302 یک فرمولاسیون نانوذره‌ای لیپیدی هدفمند برای رسیدن به کبد است که برای تصحیح جهش PiZ طراحی شده است. این دارو با انجام تصحیح A-to-G در ژن، تجمع پروتئین Z-AAT نادرست و سمی در کبد را کاهش داده و تولید پروتئین AAT عملکردی را افزایش می‌دهد.
در بخش A از مطالعه فاز I/II، سه گروه از بیماران دوزهای افزایشی BEAM-302 را دریافت کردند. در بالاترین دوز (۶۰ میلی‌گرم) که به سه بیمار تزریق شد، میانگین کل AAT در روز ۲۸ به ۱۲.۴ میکرومول رسید که از حد آستانه درمانی محافظتی ۱۱ میکرومول فراتر رفت. همچنین، کاهش پروتئین جهش‌یافته Z-AAT تا ۷۸٪ مشاهده شد.
پس از اعلام این نتایج، سهام بیوم تراپیوتیکس تا ۱۵٪ افزایش یافت و شرکت اعلام کرد که قصد دارد حدود ۵۰۰ میلیون دلار از طریق فروش سهام جذب کند.
جان اوانز (John Evans)، مدیرعامل بیوم تراپیوتیکس، این نتایج را یک “نقطه عطف” در تصحیح دقیق جهش‌های مسبب بیماری دانست و BEAM-302 را به عنوان یک کاربرد بهینه از ویرایش پایه‌ای برای تصحیح دقیق و قوی جهش‌های DNA معرفی کرد.
این شرکت قصد دارد در بخش A مطالعه، که شامل بیماران AATD با بیماری ریوی است، افزایش دوز را ادامه داده و داده‌های بیشتری را در نیمه دوم سال ۲۰۲۵ گزارش کند. همچنین، در نیمه دوم سال جاری، اولین بیمار در بخش B مطالعه، که شامل بیماران AATD با بیماری کبدی خفیف تا متوسط است، دوز دریافت خواهد کرد.
با توجه به تحمل‌پذیری خوب BEAM-302 در بیماران و پروفایل ایمنی قابل قبول در نه بیمار در سه سطح دوز، این نتایج نشان‌دهنده پتانسیل بالای این دارو برای تبدیل شدن به یک درمان تحول‌آفرین برای بیماران با کمبود شدید AATD است.
با وجود نتایج امیدوارکننده، هنوز چالش‌هایی در پیش است. مطالعات بیشتری برای تأیید اثربخشی و ایمنی BEAM-302 در جمعیت‌های بزرگ‌تر و متنوع‌تر مورد نیاز است. همچنین، نظارت بلندمدت برای ارزیابی نتایج پایدار و شناسایی هرگونه عوارض جانبی احتمالی ضروری است. دستاورد اخیر بیوم تراپیوتیکس در تصحیح جهش ژنی مسبب کمبود آلفا-۱ آنتی‌تریپسین، نقطه عطفی در حوزه درمان‌های ژنی محسوب می‌شود. این موفقیت، امیدها را برای توسعه درمان‌های یک‌باره و مؤثر برای بیماری‌های ژنتیکی افزایش داده و می‌تواند راه را برای نوآوری‌های بیشتر در این حوزه هموار کند.
