گزارش فعالیت‌های کارگروه زیرساخت ستاد در زمینه نانومترولوژی

نانومترولوژی به معنای علم اندازه‌گیری در مقیاس نانو است و اساساً فعالیت در حوزه فناوری نانو بدون نانومترولوژی بی‌معناست. بنابراین بحث – ضرورت فعالیت در زمینه نانومترولوژی و توسعه تجهیزات آزمایشگاهی فناوری نانو – در جلسه شورای هماهنگی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو مطرح شد و پیشنهاد ایجاد این مرکز به اتفاق آراء به تصویب اعضای شورا رسید.

مترولوژی به معنای علم اندازه‌گیری است به
عبارت دیگر علمی است که همه جنبه‌های نظری و عملی اندازه‌گیری را در هر
رشته از علم و فناوری دربرمی‌گیرد.

مطالعات نشان می‌دهد که امروزه هزینه اندازه‌گیری، تقریباً یک درصد تولید
ناخالص ملی کشورها است در حالی که بازگشت اقتصادی حاصل از آن، بسته به
کشورها ۲ تا ۷ درصد تولید ناخالص ملی آنهاست. بنابراین اندازه‌گیری به بخش
حیاتی از زندگی بشر تبدیل شده است.

شعار وزارت بازرگانی آمریکا مبنی بر این که “اقتصاد ایالات متحده وابسته به
اندازه‌گیری‌های مؤسسه ملی فناوری و استاندارد(NIST) است” ، بیانگر اهمیت
علم اندازه‌گیری یا مترولوژی می‌باشد.

نانومترولوژی به معنای علم اندازه‌گیری در مقیاس نانو است. با توجه به
مطالب گفته شده، این علم در حوزه علم و فناوری نانو دارای اهمیت بسیاری
بوده و اساساً فعالیت در حوزه فناوری نانو بدون نانومترولوژی بی‌معناست.

چرا که نانومترولوژی پایه تدوین استانداردهای محصولات فناوری نانو است و
بدون فعالیت در این حوزه، کشور نمی‌تواند در زمینه تدوین استاندارهای ملی و
مشارکت در تدوین استانداردهای بین‌المللی قدم جدی بردارد لذا کارگروه
زیرساخت‌های توسعه فناوری وابسته به ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، در سال
۱۳۸۵ پروژه‌ای مطالعاتی را در این زمینه آغاز نمود که در این مطالعه به
مباحثی از قبیل وظایف مؤسسات نانومترولوژی در دنیا، ساختار سازمانی آنها،
فعالیت‌های جاری نانومترولوژی در مؤسسات معتبر و معروف دنیا (برای مشاهده
گزارش این فعالیت‌ها در اینجا کلیک کنید) و وضعیت نانومترولوژی در ایران
پرداخته شد.

از آنجایی که توسعه تجهیزات آزمایشگاهی فناوری نانو جزء تفکیک‌ناپذیر
نانومترولوژی بوده و در واقع مقدمه و سنگ بنای نانومترلوژی می‌باشد، در این
حوزه نیز مطالعاتی انجام شد.

بحث “ضرورت فعالیت در زمینه نانومترولوژی و توسعه تجهیزات آزمایشگاهی
فناوری نانو” در جلسه شورای هماهنگی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در تاریخ
۱۲/۴/۱۳۸۶ مطرح شد و “پیشنهاد ایجاد مرکز نانومترولوژی و توسعه تجهیزات
آزمایشگاهی فناوری نانو” به اتفاق آراء به تصویب اعضای محترم شورا رسید.

در این جلسه مقرر شد که پروژه ایجاد مرکز نانومترولوژی در طی سه سال آینده
به انجام برسد و برای اجرای پروژه تا حد امکان از دستگاههای موجود در شبکه
آزمایشگاهی فناوری نانو استفاده شود.

در این زمینه تصویب شد که از همکاری مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
برای اجرای بهتر پروژه استفاده شود.