فعالیت‌های واحد مالکیت فکری ستاد در سال ۸۶-۱۳۸۵

۱٫ فعالیت‌های زیرساختی
۱-۱٫ حمایت از ایجاد شبکه دفاتر خدمات تخصصی مالکیت فکری در دانشگاه‌ها
و مراکز پژوهشی:
الف) مقدمه
بدون شک دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی نقش مهمی در تولید پتنت‌های حوزه‌های
مختلف فناوری نانو ایفا می‌کنند. لذا مهمترین برنامه ستاد در ماه‌های
اخیر برنامه‌ریزی لازم برای ایجاد دفاتر مالکیت فکری در مراکز پژوهشی و
دانشگاهی و یا تقویت دفاتر موجود بوده است. از مهمترین دلایل ایجاد
چنین دفاتری می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
• اگر این مراکز در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی وجود نداشته باشند،
مجبور به واگذاری تمام امور مربوط به حفاظت از دارایی‌های فکری مثل
پتنت به شرکت‌ها و وکلای خارجی می‌باشیم در حالی که واگذاری کامل این
امور به شرکت‌ها و وکلای خارجی (Patent Attorney) هزینه‌های بسیار
زیادی را در بر خواهد داشت. به عنوان مثال هزینه ثبت یک اختراع (فقط با
۱۸ صفحه و حمایت در شش کشور اروپایی) معادل ۳۲ هزار یورو (بدون هزینه‌های
درون سازمان صاحب پتنت) خواهد بود ( شرح در پیوست). به همین دلیل تصمیم
گرفته شد تا با ایجاد و تقویت دفاتر مالکیت فکری در دانشگاه‌ها و مراکز
پژوهشی و نیز آموزش منابع انسانی مورد نیاز آنها، کشور به تدریج صاحب
تعدادی وکیل پتنت(Patent Attorney) در حوزه‌های مختلف علوم و فنون (فناوری
زیستی، داروسازی، شیمی، پزشکی و…) با گرایش تخصصی فناوری نانو باشد.
• طبق گزارشی از دانشگاه استنفورد آمریکا، سهم دانشگاه‌های این کشور از
کل پتنت‌های رشته‌های مختلف این کشور فقط یک درصد بوده است، در صورتی‌که
طبق همین گزارش سهم دانشگاه‌ها از کل پتنت‌های تولید شده در ایالات
متحده در حوزه فناوری نانو هفت درصد بوده است. پس دانشگاه‌ها پتانسیل
قابل توجهی در تولید پتنت‌های نانو داشته و پس از این نیز خواهند داشت.

ب) فهرست دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی منتخب برای ایجاد دفاتر مالکیت
فکری نانو در آنها:
• دانشگاه تهران؛
• دانشگاه صنعتی شریف؛
• دانشگاه صنعتی اصفهان؛
• دانشگاه علم و صنعت ایران؛
• موسسه تحقیقاتی پاستور؛
• پژوهشگاه صنعت نفت؛
• پژوهشگاه مواد و انرژی؛
• پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران؛
• دانشگاه علوم پزشکی تهران.
ج) حمایتهای تشویقی در نظر گرفته شده برای دفاتر ایجاد شده:
• آموزش مداوم و گام به گام نیروی انسانی معرفی شده از طرف دانشگاه از
مرحله مقدماتی تا مراحل تخصصی؛
• پذیرفتن ۸۰ درصد هزینه‌های دو مورد از اولین پتنت‌های مربوط به
دانشگاه در حوزه فناوری نانو که کار پیگیری و ثبت آن در این دفاتر
انجام شود؛
• حمایت از آموزش نیروی انسانی دفتر مالکیت فکری دانشگاه در داخل و یا
خارج از کشور؛
• تسهیل برقراری ارتباط با سازمان‌ها و ادارات بین المللی ثبت اختراع؛

• تهیه پایگاه داده حرفه‌ای پتنت و ارایه خدمات به دانشگاه.
د) تربیت نیروی انسانی برای دفاتر ایجاد شده
برنامه تربیت نیروی انسانی مورد نیاز برای دفاتر مالکیت فکری فوق الذکر
در سه سطح زیر در نظر گرفته شده است:
۱٫ آموزش مقدماتی مصادیق مالکیت فکری:

تاریخ برگزاری (دوره اول از تاریخ ۱۸/۶/۸۶ تا ۱۹/۶/۸۶) و (دوره دوم از
تاریخ ۲۰/۹/۸۶ تا ۲۱ /۹/۸۶ )
سرفصل‌ها و عناوین‌ تدریس شده :
• تاریخچه مالکیت فکری، اقتصاد دانش‌بنیان؛
• حقوق پتنت، الزامات پتنت، اطلاعات پتنت، نحوه اعطای امتیاز پتنت؛
• حرفه پتنت در صنعت، وظایف وکلای پتنت؛
• علایم تجاری و نقش آن در توسعه فناوری؛
• فرآیند ثبت داخلی و بین‌المللی علایم تجاری؛
• کپی‌رایت، طرح صنعتی و نشانه‌های جغرافیایی؛
• قوانین و ضمانت اجرای حقوق مالکیت فکری در ایران.
۲٫ آموزش سطوح پیشرفته مصادیق مختلف مالکیت فکری با تکیه بر پتنت:

تاریخ برگزاری (از ۲۶/۹/۸۶ تا ۲۹/۹/۸۶)
سرفصل‌ها و عناوین‌ تدریس شده :
• الزامات و مراحل ثبت اختراع در اروپا؛
• ثبت اختراعات دارویی و زیستی؛
• اصول تدوین گزارش اختراع؛
• اهمیت اطلاعات پتنت؛
• مهارت‌های جستجوی پتنت؛
• تحلیل اطلاعات پتنت؛
• پتنت در نظام بین المللی؛
• قوانین ایران در حقوق اختراع؛
• نقض حقوق مالکیت فکری و اقدامات لازم؛
• حقوق تملک اختراع؛
• حقوق اسرار تجاری؛
• قراردادهای امتیاز فناوری.
۳٫ مرحله تکمیلی و کارگاه عملی
آخرین دوره آموزش مذکور با حضور و تدریس اساتید خارجی برگزار خواهد شد.

پس از شرکت در مراحل آموزشی انتظار می‌رود افراد شرکت کننده دانش و
مهارت‌های اولیه در زمینه‌های ذیل را کسب نمایند:
• فلسفه و دلایل اهمیت یافتن مالکیت فکری در صنعت و اقتصاد را درک
نموده باشند؛
• شیوه‌های حفاظت از دارایی‌های فکری و حقوق مرتبط با آنها را بشناسند؛

• نحوه بهره‌برداری بهینه از دارایی‌های فکری موجود در جهان- بدون نقض
حقوق مالکان- را دریافته باشند؛
• منابع و بانک‌های اطلاعات فناوری و اختراعات را بشناسند؛
• در اولویت‌بندی فعالیت‌های پژوهشی از مفاهیم مالکیت فکری بهره ببرند؛

• با بهره‌برداری از اسناد مالکیت فکری، زمینه‌های توسعه و بهبود
فناوری‌های موجود را شناسایی کنند؛
• ارزیابی و ارزشیابی علمی و رقابتی از فناوری‌ها و دانش‌فنی دیگران به
عمل آورند؛
• الزامات مالکیت فکری را در مبادلات فناوری، قراردادهای پژوهشی مدنظر
قرار دهند؛
• حقوق متقابل پژوهشگران و کارفرمایان فعالیت‌های پژوهشی را بشناسند؛

• با معیارهای مهم در تصمیم‌گیری درباره شیوه حفاظت و تجاری‌سازی یافته‌های
پژوهشی آشنا شده باشند؛
• ملاحظات مالکیت فکری جهت تسهیل و تقویت ارتباط دانشگاه-صنعت را
بشناسند؛
• مراحل عملیاتی لازم برای آماده سازی یک پرونده پتنت را فرا گرفته
باشند.
هـ)چشم‌انداز آینده این دفاتر:
در نظر است که این دفاتر در آینده به عنوان یک IPTLO عمل کنند. یعنی
توانایی انجام خدمات ذیل را داشته باشند:
• هرگونه خدمات مربوط به اخذ و یا واگذاری امتیاز خرید یا فروش هر نوع
دارایی فکری به ویژه پتنت در حوزه‌های مختلف فناوری نانو؛
• برنامه ریزی برای استفاده از دارایی‌های فکری(مخصوصا پتنت) به منظور
تجاری سازی آنها؛
• ارایه کلیه خدمات درباره قابلیت ثبت، انتخاب و حفاظت از علایم تجاری؛

• ارایه خدمات در خصوص تنظیم و عقد قراردادهای محرمانه و عدم افشا؛
• مشاوره به مخترعین و نوآوران به منظور حفاظت صحیح دارایی‌های فکری؛

• ارایه خدمات جستجوی پتنت؛
• ارایه خدمات تحلیل پتنت.
۱-۲٫ کمک به ایجاد موسسه‌ها و شرکت‌های خدمات تخصصی مالکیت فکری در
کشور:
الف) نام شرکت‌ها و موسسات ایجاد شده با حمایت ستاد:
• موسسه دارایی‌های فکری و فناوری مدرس؛
• موسسه دارایی‌های فکری راه نو؛
• شرکت پژوهشگران نانوفناوری؛
• شرکت کارگزار پژوهش و توسعه هزاره.
ب) تاکنون فعالیت‌های زیر از طرف ستاد برای ایجاد و افزایش توانمندی
شرکت‌ها انجام یافته است:
• آموزش و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز این موسسات در زمینه‌های مختلف
دارایی‌های فکری به ویژه پتنت؛
• تعریف و واگذاری پروژه‌هایی (در راستای برنامه ۳۷ سند راهبرد آینده)
در زمینه‌های مختلف مالکیت فکری مثل ثبت اختراع ، تحلیل پتنت و غیره.

ج) خدماتی که توسط این شرکت‌ها قابل ارایه است:
• بررسی قابلیت ثبت و حفاظت از علایم تجاری؛
• انجام مراحل ثبت اختراع ، مدلهای مصرفی، علایم تجاری و طرحهای صنعتی
در ایران و سایر کشورها؛
• ارایه خدمات مشاوره‌ای در کلیه حوزه‌های مالکیت فکری شامل مشاوره
درباره مناسبترین روش حفاظت از هر نوع دارایی‌های فکری؛
• طرح شکایت علیه نقض‌کنندگان علایم تجاری ثبت شده در ایران و سایر
کشورها؛
• ارایه خدمات مشاوره‌ای برای انتخاب کشورها برای ثبت اختراع؛
• مشاوره به مخترعان و صاحبان دارایی‌های فکری برای اخذ یا واگذاری
امتیاز خرید یا فروش محصولات؛
• ارایه خدمات مربوط به جستجوی حرفه‌ای پتنت؛
• ارایه خدمات تحلیل پتنت.
۲) فعالیت‌های دیگر
۲-۱) انجام پروژه‌های تحلیل پتنت
الف) تحلیل راهبردی و رقابتی پتنت‌های الماسواره‌ها؛
ب) تحلیل فنی پتنت‌های نانوسیلورها.
۲-۲) ترویج و آموزش مالکیت فکری با تکیه بر پتنت:
الف. برگزاری بیش از ۲۰ مورد کارگاه آموزشی درباره مفاهیم مالکیت فکری
با تکیه بر بحث پتنت و با محوریت فناوری نانو؛
تعدادی از مراکز دانشگاهی و پژوهشی که دوره فوق را با حمایت ستاد
برگزار کردند عبارتند از:
دانشگاه تهران ، دانشگاه صنعتی شریف ، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه
صنعتی امیر کبیر ، دانشگاه امام حسین (ع) ، پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی
ایران ، پژوهشگاه مواد و انرژی و پژوهشگاه بیوتکنولوژی جهاد کشاورزی.

ب. برگزاری دوره‌های ترویج و آموزشی مبانی مالکیت فکری با تکیه بر پتنت
در همایش‌های دانشجویی نانو (برای استادان و دانشجویان)
۲-۳) برنامه‌های حمایتی و تشویقی در زمینه ثبت اختراعات در خارج از
کشور در حوزه نانو:
در این برنامه به نحوه حمایت ستاد از ثبت اختراعات در حوزه‌های مختلف
فناوری نانو (در خارج از کشور) و بر اساس تقسیم بندی زیر پرداخته می‌شود:
الف) نحوه حمایت ستاد از ثبت اختراعات دانشگاه‌ها و مراکز مختلف پژوهشی

ب) نحوه حمایت ستاد از ثبت اختراعات تولید شده توسط شرکت‌های فعال در
زمینه فناوری نانو ج) نحوه حمایت از مخترعانی که به صورت فردی اقدام به
ثبت اختراع در کشورهای خارجی می‌کنند.
پیوست ۱:
طبق تحقیق انجام شده توسط
   Co Research Market (RB) Roland Berger
(۲۰۰۵)  .  complementation  EPO+(2004)
هزینه‌های ثبت اختراع در اتحادیه اروپا شامل هزینه‌های درون سازمانی
(In-house costs) به اضافه هزینه‌های برون سازمانی (Costs External)
است.
به طور مثال کل هزینه‌های درون و بیرون سازمانی پتنتی با مشخصات زیر:

• به‌طور متوسط ۱۸ صفحه (شامل ۱۱ صفحه شرح، سه صفحه ادعا، چهار صفحه
شکل)

• دریافت حمایت در شش کشور (آلمان، انگلیس، سویس، ایتالیا، اسپانیا،
فرانسه)
• پرداخت حق تمدید به مدت ده سال
• با در نظر گرفتن تمام رشته‌های فناوری حدوداً ۳۸ هزار یورو است.
پیوست ۲
هزینه‌های ثبت اختراع در اتحادیه اروپا:
• بدون هزینه‌های درون سازمانی ۳۲ هزار یورو
• با احتساب هزینه‌های درون سازمانی ۳۸ هزار یورو.