سنتز نانوکامپوزیت دی‌اکسید تیتانیوم با زمینه فولادی در دانشگاه صنعتی سهند تبریز

دکتر سیامک حسین نژاد، استادیار دانشکده مهندسی مواد دانشگاه صنعتی سهند با هدف تولید آلیاژ نانو ساختار از طریق شکل دهی زیاد و تکنولوژی ریخته‌گری پروژه طرح – افزودن نانو پودر به فولاد – را تعریف نموده و مهندس امیر فرزانه در قالب پروژه کارشناسی خود، به انجام این پروژه پرداخته است. این گروه برای نخستین بار در ایران، این موضوع را مطرح کرده و مورد برررسی قرار داده‌اند.

در یک تعریف بسیار کوتاه نانو کامپوزیت‌ها مواد مرکبی می‌باشند مشتمل بر ذرات فاز ثانوی نانومتری در یک زمینه متفاوت فلزی، پلیمری و ….. که خواص فیزیکی و مکانیکی ویژه‌ای از خود نشان می‌دهند. به طور مثال، افزودن نانو پودر دی‌اکسید تیتانیوم به فولاد منجر به تولید نانو کامپوزیت زمینه فلزی می‌شود. استفاده از این پودر همچنین می‌تواند به جوانه‌زنی فازها در استحاله‌های فاز بعدی کمک نماید که بطور مضاعفی به ریز شدن ساختار و بهبود خواص مکانیکی کمک می‌کند.

دکتر سیامک حسین نژاد، استادیار دانشکده مهندسی مواد دانشگاه صنعتی سهند با هدف تولید آلیاژ نانو ساختار از طریق شکل دهی زیاد و تکنولوژی ریخته‌گری پروژه طرح “افزودن نانو پودر به فولاد” را تعریف نموده و مهندس امیر فرزانه در قالب پروژه کارشناسی خود، به انجام این پروژه پرداخته است. این گروه برای نخستین بار در ایران، این موضوع را مطرح کرده و مورد برررسی قرار داده‌اند.

دکتر حسین نژاد در گفتگو با بخش اخبار ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با بیان این نکته که در حال حاضر جهت تولید مواد فلزی بسیار ریزدانه از روش‌‌های تغییر شکل شدید، بهمراه عملیات حرارتی مناسب استفاده می‌شود، گفتند: “این روش‌ها دارای هزینه بالا و محدودیت ابعادی می‌باشند. ریخته گری از قدیم، بعنوان روش اقتصادی در تولید قطعات فلزی شناخته می‌شده و امروز نیز در کنار سایر روش‌ها بخش مهمی را به خود اختصاص داده است.

بکارگیری فناوری نانو در جهت تولید قطعات ریختگری با خواص مکانیکی برتر، افق‌های جدیدی را در این حوزه پیش روی محققین قرار داده است. ما در این پژوهش جهت بهبود ساختار و خواص مکانیکی قطعات ریختگری از نانو پودر استفاده کرد‌ه‌ایم. بدین ترتیب که به فولاد ساده کربنی در حین ذوب، نانو پودر اکسید تیتانیوم اضافه نموده‌ایم. این امر سبب می‌شود که پس از انجماد فولاد، نانو ذرات در ساختار آن باقی بمانند و در نتیجه هنگام سرد شدن بعدی دانه‌ها ریزتر شده و استحکام و انعطاف پذیری فولاد بیشتر گردد.”

مجری این پروژه با بیان اینکه در حال حاضر بسته‌‌های کوچکی از فولاد حاوی نانو ذرات تهیه شده و موجود می‌باشد، اظهار امیدواری کرد که در صورت موفقیت این طرح، در آینده می‌توان از جوانه‌های نانو متری در صنعت فولاد، هوا فضا، صنایع ذوب و ریخته گری استفاده نمود.

جزئیات این پژوهش که از حمایت‌های تشویقی ستاد بهره‌مند شده است در مجله Scripta Materialia (جلد ۵۷، صفحات ۹۴۰-۹۳۷، سال ۲۰۰۷) منتشر شده است.