بهبود روش‌های تصویربرداری در تشخیص سرطان در دانشگاه علوم پزشکی تهران

آقای دکتر محمدعلی عقابیان عضو هئیت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به فناوری‌ای دست یافته‌‌اند که با بهره‌گیری از آن می‌توان برخی بیماری‌ها به‌ویژه سرطان را بصورت زود هنگام تشخیص داد.
فناوری‌نانو با استفاده از نانوذرات مغناطیس امکان تصویربرداری زودهنگام از سلول‌های سرطانی را فراهم می‌کند. همچنین از این روش می‌توان برای تصویربرداری سلول‌هایی که در برخی بیماری‌های مغزی دچار تغییر می‌شوند نیز استفاده نمود.

روش‌های تصویربرداری فعلی که برای تشخیص بیماری‌ها به‌ویژه سرطان استفاده می‌شوند، توانایی تشخیص بیماری را در مراحل ابتدایی ندارند. فناوری‌نانو با استفاده از نانوذرات مغناطیسی امکان تصویربرداری زودهنگام از سلول‌های سرطانی را فراهم آورده است. همچنین از این روش می‌توان برای تصویربرداری سلول‌هایی که در برخی بیماری‌های مغزی دچار تغییر می‌شوند نیز استفاده نمود.

آقای دکتر محمدعلی عقابیان عضو هئیت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به فناوری‌ای دست یافته‌‌اند که با بهره‌گیری از آن می‌توان برخی بیماری‌ها به‌ویژه سرطان را بصورت زود هنگام تشخیص داد.

دکتر عقابیان در گفتگو با بخش خبری سایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو اظهار داشتند: در مراحل اولیه بیماری معمولاً در سلول‌ها تغییرات مولکولی ایجاد می‌شود که در مواردی نیز با تغییرات ژنتیکی همراه است. این تغییرات با استفاده از نانوذرات مغناطیسی، به‌عنوان عوامل ایجاد کنتراست تصویربرداری، قابل تشخیص می‌باشند. اگر این نانوذرات با مولکول‌های حیاتی ترکیب گردند، می‌توان آنها را به محل دقیق تومور یا بافت ضایعه دیده رساند. این امر موجب می‌شود که بتوان در مراحل ابتدایی بیماری از بافت‌های هدف که درگیر بیماری هستند، تصویربرداری کرد. با ذکر این نکته که شناسایی با حساسیت بسیار بالا و با مقدار کم مواد تزریقی، صورت می‌گیرد.

ذرات مورد استفاده در این پروژه، نانوذرات اکسیدآهن با اندازه‌ای زیر ۱۰ نانومتر و با پوشش سازگار با بدن انسان هستند که در دستگاههای MRI مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ذرات سوپر پارامغناطیس هستند و با مقادیر بسیار اندک می‌توانند تصاویر بسیار شفاف و مناسبی از تغییرات ایجاد کنند. با توجه به‌ این‌که این نانوذرات قابلیت اتصال به بیومولکول‌های اختصاصی برخی بیماری‌ها (بویژه تومورها) را دارند، می‌توانند به صورت هدف‌دار به سلول‌های صدمه دیده برسند. دستگاههای MRI موجود توان تصویربرداری با این روش تشخیصی را دارند اما نیازمند سنتز نانوذرات سوپر پارامغناطیس اکسیدآهن هستند. سنتز این مواد، عامل‌دار کردن شیمیایی آنها، ساخت آنتی بادی‌ها و بیومولکول‌های اختصاصی هدف‌دار و در نهایت اتصال این نانوذرات به مولکول‌های هدف‌دار مراحلی هستند که در این پژوهش انجام شده‌اند. این نانوذرات در حال حاضر بر روی حیوانات بدون سیستم ایمنی در حال بررسی و آزمایش هستند.

این پژوهش با همکاری ۵ مرکز تحقیقاتی شامل مرکز تحقیقات علوم و فناوری در پزشکی، مرکز تحقیقات مونوکلونال آنتی‌بادی پژوهشگران ابن سینا، مرکز تحقیقات سرطان، مرکز تحقیقات شیمی و مهندسی شیمی و دانشکده مواد دانشگاه علم و صنعت انجام گرفته است و جزء پروژه‌های اولویت دار ستاد در بخش دارورسانی و سرطان است.

جزئیات این تحقیق که از حمایت‌های تشویقی ستاد بهره‌مند شده، در مجله بین المللی Pakistan Biological Sciences در سال ۲۰۰۸ منتشر شده است.