سنتز آزمایشگاهی زئولیت ZSM-5 به روش الکتروفورتیک در دانشگاه علم و صنعت

دکتر سید نظام الدین اشرفی زاده، عضو هئیت علمی دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه علم صنعت، با استفاده از روش جدیدی به نام الکتروفورتیک، موفق به شکل دهی کریستال‌های زئولیت ZSM-5 شدند. الکتروفورتیک از روش‌های بسیار پیشرفته در جهان است که کریستال‌های زئولیت را با اعمال جریان الکتریکی در یک چیدمان خاص مولکولی قرار می‌دهد. زئولیت تولید شده از این روش، دارای حفراتی نانومتری، با هندسه به خصوص و از قبل تعیین شده است.

زئولیت‌ها مواد نانو متخلخلی هستند که کاربردهای بسیاری در صنایع مختلف دارند. از
جمله معروفترین زئولیت‌ها ZSM-5 است که انواع بسیار متنوعی دارد. از این زئولیت می‌توان
برای تولید غشاهای جداکننده مواد در مقیاس مولکولی استفاده نمود.

دکتر سید نظام الدین اشرفی زاده، عضو هئیت علمی دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه علم
صنعت، با استفاده از روش جدیدی به نام الکتروفورتیک، موفق به شکل‌دهی کریستال‌های
زئولیت ZSM-5 شدند. الکتروفورتیک از روش‌های بسیار پیشرفته در جهان است که کریستال‌های
زئولیت را با اعمال جریان الکتریکی در یک چیدمان خاص مولکولی قرار می‌دهد. زئولیت
تولید شده از این روش، دارای حفراتی نانومتری، با هندسه به خصوص و از قبل تعیین شده
است.

دکتر اشرفی زاده در گفتگو با بخش خبری سایت ستاد در تشریح مراحل انجام پروژه اظهار
داشتند: “در این پروژه برای تهیه یک غشای نانومتری از زئولیت ZSM-5، ابتدا پودر آن
تهیه شده و سپس بر روی یک قطعه سرامیکی، به‌عنوان پایه غشاء، قرار داده شده است. در
ادامه این مجموعه در کوره گذاشته شده تا عمل پخت و سینترینگ آن انجام گردد. برای
اعمال پودر زئولیت بر روی سطح پایه غشاء، از فرآیند الکتروفورتیک استفاده شده است.
چنانچه پودر به روش‌های دیگری بر روی سطح پایه اعمال می‌شد، غشای مناسبی بر روی
پایه سرامیکی تشکیل نمی‌گردید. اعمال پودر زئولیت به روش الکتروفورتیک بر روی سطح
پایه، سبب تولید غشایی با حفرات نانومتری و هندسه خاص می‌گردد که توانایی جداسازی
مولکول‌های آلی را از یکدیگر دارد. این نوع غشا در سطح جهانی بسیار نادر است و بطور
کلی ترکیبانی که بتوانند مواد آلی را در سطح مولکولی جدا نمایند، انگشت شمار هستند.
این کار تحقیقاتی برای اولین بار در ایران انجام شده و مورد تقدیر مجامع جهانی نیز
قرار گرفته است”.

این پژوهش با همکاری مهندس میترا عبداللهی (دانشجوی کارشناسی ارشد) و دکتر اکبر ملک
پور عضو هئیت علمی دانشگاه اصفهان انجام شده و در داخل کشور ثبت اختراع شده است.
جزئیات این طرح که از حمایت تشویقی ستاد نیز بهره‌مند گردیده، در مجله بین المللی
Microporous and Mesoporous Materials (جلد ۱۰۶، صفحات ۲۰۰-۱۹۲، سال ۲۰۰۷ ) منتشر
شده است.