مصاحبه با دکتر عبدا.. سلیمی ؛ محقق برتر (رتبه سوم) در سومین جشنواره برترین‌های نانو

مصاحبه با دکتر عبدا.. سلیمی؛ محقق برتر (رتبه سوم) در سومین جشنواره برترین‌های نانو

تشویق در کنار برنامه‌ریزی مستمرموثر است
لطفاً خودتان را معرفی نموده و بفرمایید درحال حاضر در کجا مشغول به فعالیت
هستید؟

عبدا.. سلیمی هستم، متولد سال ۶۴۳۱ در شهرستان بانه استان کردستان. در سال ۹۶۳۱
از دانشگاه مازندران لیسانس شیمی محض گرفتم. در همان سال در رشته شیمی تجزیه
دانشگاه تبریز در دوره کارشناسی ارشد پذیرفته شدم و در سال۱۳۷۲ مدرک کارشناسی
ارشد خود را دریافت نمودم. در سال ۳۷۳۱ در دوره دکتری دانشگاه تربیت مدرس
پذیرفته شدم و در سال ۷۷۳۱ موفق به اخذ مدرک دکتری شیمی-‌ تجزیه از این دانشگاه
شدم. از همان سال تا به حال در دانشگاه کردستان به فعالیت آموزشی و پژوهشی
مشغول هستم و بیش از ۶ سال عهده‌دار مسئولیت معاون پژوهشی دانشگاه بوده‌ام.
لطفاً در خصوص فعالیت خود در حوزه علوم نانو توضیح داده، بفرمایید از چه زمانی
در این حوزه شروع به فعالیت نموده‌اید و تا چه حد بر آن متمرکز شده‌اید.

من در زمینه ساخت و بکارگیری نانوذرات و نانولوله‌های کربنی در طراحی حسگرها و
زیست حسگرها کار می‌کنم. در سال۱۳۸۲ برای یک فرصت مطالعاتی به بخش شیمی_فیزیک
دانشگاه آکسفورد انگلستان رفتم و در یک گروه تحقیقاتی که در این زمینه کار می‌کردند،
مشغول فعالیت شدم. این امر موجب آشنایی من با این حوزه از علوم و فناوری نانو
گردید و تاکنون نیز ادامه داشته است.
آیا تاکنون در این حوزه موفق به تولید محصولی شده‌اید؟ اگر موفق بوده‌اید این
محصول در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ آیا تجاری شده و یا برنامه‌ای برای تجاری
نمودن آن دارید؟

ما نانوحسگرهای فراوانی را طراحی کرده و ساخته‌ایم. این محصولات را به‌راحتی می‌توان
تجاری نمود و اگر این امر محقق گردد، می‌توان از آنها در محیط‌های مختلفی همچون
آزمایشگاه‌های کنترل کمی و کیفی، کلینیک‌های تشخیص طبی، سنجش‌های محیط زیستی و
… استفاده نمود. اخیراً با یکی از ارگان‌های کشور در زمینه تجاری کردن این
حسگرها مذاکره کرده و تفاهم‌نامه‌ای‌ مبنی بر اینکه دانش فنی را در اختیار آنها
قرار دهیم، امضاء نموده‌ایم. ما برای تجاری کردن این محصولات نیازمند حمایت‌های
مالی، برنامه‌ریزی فنی، مشاوره تجاری و بازاریابی و … هستیم.

درصورت مراجعه سرمایه‌گذاری به شما، چه چیز قابل ارائه‌ای دارید؟
می‌توانیم دانش فنی و محصول را برای تجاری‌سازی در اختیار سرمایه‌گذار قرار
دهیم تا با همکاری تیم‌های سازنده و مهندسی آنرا به محصولی تجاری و قابل رقابت
تبدیل نماید.
به نظر جنابعالی چه عواملی باعث موفقیت شما به عنوان یکی از منتخبین جشنواره
برترین‌های فناوری‌نانو شده است؟

البته به‌نظر خودم موفقیت چندان بزرگی کسب ننموده‌ام. شاید با توجه به تازگی
موضوع و فعالیت تعداد اندکی از محققان، اینجانب توانسته‌ام به عنوان برترین،
انتخاب گردم. البته به این زمینه کاری بسیار علاقمندم و همیشه دوست دارم سامانه‌های
جدیدی ارائه دهم که نسبت به گذشته کیفیت بهتری دارند. با توجه به موانع جدی
تحقیقات، به‌خصوص در مناطق دور افتاده و دور از مرکز، همیشه خداوند به ما کمک
نموده تا توانسته‌ایم کارهای جزئی را انجام دهیم. دانشگاه نیز تا حد توان،
امکانات را برایم فراهم نموده است. انتشار ۹ مقاله در مجلات ISI (به عنوان
نویسنده اول) و هدایت ۳ پروژه کارشناسی ارشد مواردی هستند که موجب کسب امتیاز
بنده در این دوره از جشنواره گردیده‌اند.
به نظر شما نقاط قوت و ضعف پژوهش هایتان در چیست؟
موضوع شناسایی و سنجش مواد، پیچیدگی سیستم‌های تشخیص کمی و کیفی و کاربرد
گسترده آنها در صنایع حیاتی به ویژه علوم پزشکی، تغذیه، صنایع دفاعی و محیط
زیست یکی از چالش‌های بزرگ دنیای حاضر است. از این رو ارزانی، قابل دسترس بودن
مواد و ترکیبات به کار رفته در طراحی حسگرها و زیست حسگرها از نقاط قوت پژوهش‌های
اینجانب به‌شمار می‌روند. در مقابل عدم تجاری‌سازی این پژوهش‌ها، مهمترین نقطه
ضعف آنها است. در بخش زیست‌حسگرها که از اهمیت بسیاری نیز برخوردارند، کمبود
آنزیم‌ها و بیومولکول‌ها تا حدودی برایم ایجاد محدودیت کرده است. انتخابی نبودن
حسگرهای طراحی شده نیز از نقاط ضعف دیگر پژوهش‌های انجام شده به شمار می‌رود.

پیشنهاد شما برای بهتر شدن جشنواره برترین‌ها چیست؟
برای بهتر شدن برگزاری جشنواره و انتخاب محقق برتر باید به چند نکته توجه نمود.
اول اینکه بهتر است در ارزیابی مقالات چاپ شده، ضریب تأثیر مجلات (IF) نیز لحاظ
گردد. به عبارت دیگر تدابیری لحاظ شود تا مقالاتی که در مجلات معتبر‌تری به چاپ
رسیده‌اند، امتیاز بیشتری کسب نمایند. دوم اینکه به مقالاتی که از ارجاعات
بیشتری برخوردارند، امتیاز بالاتری داده شود.
دیگر آنکه بسیاری از دانشگاه‌های کوچک فاقد دوره‌‌های دکتری هستند، از این رو
استادان آنها از امتیاز راهنمایی پایان‌نامه دکتری محروم هستند. شاید لازم باشد
امتیاز راهنمایی دانشجویان کارشناسی ارشد برای این دانشگاه‌ها افزایش یابد.
علاوه بر این بهتر است کسانی که در کشور مقالاتی با بالاترین ضریب تأثیر و
بیشترین تعداد ارجاعات به چاپ رسانیده‌اند نیز به عنوان گزینه‌ای جدید مورد
تشویق قرار گیرند. در آخر نیز پیشنهاد می‌شود که در انتخاب داورها دقت بیشتری
شود تا حق کسی ضایع نگردد. متأسفانه در برخی موارد، مقالاتی که مورد تشویق قرار
گرفته‌اند ارتباط چندانی با فناوری نانو ندارند و با وارد کردن یک سری کلمات
کلیدی که به کلمه نانو ختم می‌شود ذهن داور را منحرف نموده‌اند.
آیا برگزاری این جشنواره تأثیری بر پیشرفت ایران در این فناوری داشته است؟

تا اندازه‌ای مؤثر بوده است. البته امید آن می‌رود که با رعایت استانداردهای
علمی‌تر و توجه به نکاتی که اشاره شد، کیفیت این جشنواره افزایش یافته و
اثرگذاری آن بر پیشرفت کشور نمایان‌تر گردد. اگر ستاد نانو در کنار تشویق،
برنامه‌ریزی مستمری داشته ‌باشد، تأثیر آن نیز بیشتر می‌شود.
برای پیشرفت بیشتر کشورمان چه پیشنهادی برای دولت و پژوهشگران ایرانی دارید؟

از جانب دولت و نهادهای وابسته لازم است اقدامات مدونی صورت گیرد. برنامه‌ریزی
و تعیین اولویت‌های تحقیقاتی با توجه به نیازهای کشور، حمایت‌های مستمر، نظارت،
ارزیابی و کنترل فعالیت‌های پژوهشی محققان، فراهم آوردن تجهیزات مورد نیاز برای
انجام کارهای پژوهشی بزرگ و موضوعات روز، رعایت حرمت اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و
شغلی محققان باید با جدیت بیشتری پیگیری شود. به پژوهشگران نیز توصیه می‌شود که
در زمینه تخصصی خود فعالیت نمایند و از پراکنده‌کاری و مطالعات سطحی بپرهیزند
تا موفقیت‌های چشمگیری را کسب نمایند.
درحال حاضر ارتباط شما با ستاد توسعه ویژه فناوری نانو چگونه بوده و چه
انتظاراتی از این ستاد دارید؟

اینجانب با ستاد نانو ارتباط مستمر و خوبی دارم و در حد امکان در انجام وظایف
محوله از طرف ستاد کوتاهی ننموده‌ام. امید است ستاد با برنامه‌ریزی، اولویت‌بندی،
نظارت و تشویق مداوم و مستمر در ارتقای این شاخه مهم از علم و فناوری گام‌های
بلندتری بردارد. برای تمامی اعضای ستاد آرزوی توفیقات روزافزون دارم.
با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.