ژن‌‌درمانی بر پایه‌‌ی نانوذرات برای درمان سرطان

بر اساس گزارش مرکز تحقیقات سرطان، انتقال نانوذرات حامل DNA رمزگذار سم دیفتری که به‌طور انتخابی در سلول‌های سرطانی تخمدان بیان شده‌اند، موجب کاهش حجم تومورهای تخمدان در موش شده‌است و محققان پیش‌بینی می‌کنند که بتوان این روش درمانی را در انسان‌هایی که دارای سرطان پیشرفته‌ی تخمدان هستند آزمایش کنند.

بر اساس گزارش مرکز تحقیقات سرطان، انتقال نانوذرات حامل DNA رمزگذار سم دیفتری که به‌طور انتخابی در سلول‌‌های سرطانی تخمدان بیان شده‌‌اند، موجب کاهش حجم تومورهای تخمدان در موش شده‌‌است و محققان پیش‌بینی می‌کنند که بتوان این روش درمانی را در انسان‌‌هایی که دارای سرطان پیشرفته‌ی تخمدان هستند در طول ۱۸ تا ۲۴ ماه تست کنند.

در صورت مؤثر بودن تست‌های بعدی، این کشف می‌تواند منجر به درمان جدیدی برای سرطان تخمدان شود که در حال حاضر سالانه موجب مرگ بیش از ۱۵۰۰۰ نفر در آمریکا می‌شود.

از آنجا که این سرطان معمولاً در مراحل پایانی تشخیص داده می‌شود، یکی از بیماری‌هایی است که دارای بیشترین میزان مرگ و میر است.

روش درمانی جدید منجر به انتقال یک ژن تولیدکننده‌ی سم دیفتری می‌شود که سلول‌ها را از طریق تخریب توانایی ساختن پروتئین‌ها از بین می‌برد. این سم، به‌طور طبیعی به‌وسیله‌ی باکتری کورینه‌ی باکتریوم دیفتریکوم ساخته می‌شود.

در تحقیقات پیش‌کلینیکی، محققان دریافتند که این روش ژن‌درمانی نوین، تأثیری یکسان دارد و در مواردی هم بیش از شیمی‌درمانی مرسوم موثر است. همچنین فاقد تأثیرات سمی جانبی ناشی از شیمی‌درمانی است؛ زیرا ژن فوق طوری تهیه شده که تنها در سلول‌های تخمدان، بیان می‌شود ولی در دیگر سلول‌ها غیر فعال است.

برای اطمینان از وجود اثرات اختصاصی روی تومورها، نانوذرات مذکور به حفره‌ی صفاقی بدن تزریق شدند. این حفره، اندام‌های داخلی شکم را مثل معده، روده و رحم و تخمدان در بر گرفته‌است.

سرطان تخمدان در ابتدا از طریق حفره‌ی صفاقی گسترش می‌یابد و روش‌های درمانی فعلی در انسان شامل تزریق مستقیم به فضای صفاقی است تا بدین ترتیب، منجر به در مان تخمدان‌ها و بافت‌های مجاوری شود که تومور می‌تواند با نفوذ در آنها گسترش یابد.

نانوذرات جدید به‌وسیله‌ی پلیمرهای زیست‌تجزیه‌پذیری ساخته می‌شوند که با بار مثبت باردار شده‌اند و به نام پلی(بتا-آمینو استر ها) مشهورند. وقتی که با هم مخلوط شوند، این پلیمرها می‌توانند همزمان با DNA ترکیب، منجر به تشکیل نانوذرات شوند،سپس نانوذره‌ی DNA- پلیمر هنگام تزریق به درون و یا نزدیکی ِبافت هدف، می‌تواند DNA تغییریافته را منتقل کند.

چندین سال، گروه MIT-Lankenau با هدف جایگزین کردن این نانوذرات به جای ویروس‌ها، در حال تحقیق و بررسی بودند؛ زیرا ویروس‌ها خطرات خاص خود را بر سلامت و بهداشت دارند.

علاوه بر سرطان تخمدان، از این نانوذرات، می‌توان در درمان بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان پروستات و عفونت‌های ویروسی نیز استفاده کرد.

در تحقیقات بعدی، گروه تحقیقاتی فوق، برای انتقال نانوذرات حاوی ژن‌های رمزگذار سم دیفتری به دیگر سرطان‌ها مثل مغز، ریه و کبد برنامه‌ریزی می‌کنند. این تحقیق ـ که بخشی از آن از سو‌ی انستیتوی ملی سرطان حمایت شده ـ در مقاله‌ای با عنوان “Nanoparticle-delivered suicide gene therapy effectively reduces ovarian tumor burden in mice” آمده است.