استفاده از نانوالیاف در تولید منسوجات نوین

محققان در امریکا در روشی جدید با عامل‌دار کردن نانوالیاف تولیدشده به روش ریسندگی الکتریکی موفق شدند که نوعی پارچه با ویژگی‌های منحصربه‌فرد را تولید کنند. این تکه پارچه که به‌طور آزمایشی تولید شده، شبیه یک تکه دستمال کاغذی و بسیار نرم‌تر از ابریشم و نویدبخش پیدایش کاربردهای بسیار متنوع و گسترده‌ای است.

الکتروریسندگی یکی از متداول‌ترین روش‌ها برای ایجاد نانوالیاف پلیمری پیوسته است که طی ده سال گذشته ابداع شده‌است؛ اما اصل آن سابقه‌ای بیش از یک قرن دارد.

در این شیوه از بار الکتریکی برای ایجاد الیاف از پلیمر مایع استفاده می‌شود. به این منظور افشانه‌ای از یک جت سیال بار دارد به خارج نازل دستگاه پراکنده شده و نیروی حاصل از میدان الکتریکی موجود در محیط آن را به جلو و عقب می برد و به این ترتیب قطر رشته‌های به‌وجود آمده از صد میکرون به ده نانو متر کاهش می یابد.

در مرحلۀ بعد این الیاف با برخورد به سطح زیر نازل، غشاهای نازک بسیار محکمی با خواص کششی منحصربه‌فردی را تشکیل می‌دهند که وجود این خواص امکان استفاده از این الیاف در طیف وسیعی از کاربردها را فراهم می‌سازد، همچنین با توجه به تخلخل بسیار زیاد این الیاف (که دارای ۸۵ درصد فضای خالی هستند) می‌توان از آنها به‌عنوان فیلترهای HEPA (جمع‌کننده‌ی پربازده ذرات) که در جاروبرقی‌ها و تانک‌های نظامی کاربرد دارد، استفاده نمود.

اخیراً پروفسور گریگوری روتلگ (از پیشگامان فناوری الکترو ریسندگی) با همکاری آلان هاتون (استاد مهندسی شیمی دانشگاه رالف لاندائو) و دیگر همکارانشان در دانشگاه ام‌ای‌تی با استفاده از نانوالیاف تولیدشده به روش ریسندگی الکتریکی، موفق به تولید نوعی پارچه با ویژگی‌های منحصربه‌فردی شدند. این تکه پارچه که به‌طور آزمایشی تولید شده، شبیه به یک تکه دستمال کاغذی و بسیار نرم‌‌تر از ابریشم و نویدبخش پیدایش کاربردهای بسیار متنوع و گسترده‌ای است که از آن جمله می‌توان به لباس‌های محافظ، دارورسانی، و مهندسی بافت اشاره کرد.

به گفته‌ی روتلگ، هدف اصلی این گروه تحقیقاتی دستیابی به منسوجاتی بود که با افزودن ترکیبات محافظ (موادی از قبیل کلروهگزیدین- ماده‌ای با قابلیت از بین بردن اغلب باکتری‌ها- و یا اکسیمس – نوعی ترکیب آلی با قابلیت شکستن ساختار ارگانوفسفات‌ها که پایه‌ی ساخت بسیاری از حشره‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها و نیز گازهای اعصاب می‌باشد) به پلیمر تشکیل‌دهنده‌ی آن، بتوان لباس‌های محافظی در برابر عوامل سمی (زیست شناختی و شیمیایی) تولید نموده و یا به کمک آن ابزارهای پزشکی را روکش کرده، لباس‌های جدیدی را برای حفاظت سربازان در برابر عوامل شیمیایی میکروبی ساخت.

روتلگ و همکارانش که تاکنون توانسته‌اند چندین نوع از این الیاف را تولید کنند، در مقاله‌ای ـ که در نشریه‌ی Advanced Materials به چاپ رسید ـ همچنین از ساخت ماده‌ای خبر داده‌اند که داخل اکسید تیتانیوم قرار گرفته، می‌تواند انواع مختلفی از ترکیبات شیمیایی صنعتی و از جمله ترکیبات آلی از قبیل فنول‌ها و الکل آلیل را بشکند.

ساخت این الیاف عامل‌دارشده نویدبخش توسعه‌ی مواد ضد آب جدیدی است که هوا به‌راحتی داخل آن جریان پیدا کند. به عقیده‌ی روتلگ، کاربردهای بسیار متنوع و خارج از تصوری برای این نوع پارچه‌ها وجود خواهد داشت که از آن جمله می‌توان به این نکته اشاره کرد که با استفاده از این فناوری می‌توان بدون استفاده از رنگ، پارچه‌های رنگی تولید نمود و یا با تعبیه‌ی الکترود و الکترولیت در این الیاف منبع تغذیه‌های پوشیدنی را ساخت.
آنها همچنین با استفاده از این فناوری صفحات الکتروریسیده‌شده با خاصیت ضد آب فوق‌العاده‌ای ساختند که می‌تواند جایگزین ارزان‌تری برای ماده شروع‌کننده‌ی گران‌قیمت گورتکس GoreTex (ماده‌ای که از تفلون ساخته می‌شود) باشد.

روتلگ و همکارانش هم‌اکنون در حال بررسی امکان تولید الیاف‌هایی از جنس بلوک‌های کوپلیمری با روش ریسندگی الکتریکی هستند، که قابلیت خود آرایی به شکل مجموعه‌ای از استوانه‌های هم‌محور با این الیاف را داشته باشند.