|
فرهنگ‌سازی استفاده از فناوری نانو و محصولات آن در زندگی روزمره از مهم‌ترین
اقداماتی است که باید در راستای اعتلا و رشد این فناوری انجام داد. چرا که بدون
وجود بازار مصرف، تولیدکنندگان میلی برای تولید نخواهند داشت.
به این منظور تصمیم گرفتم؛ از تاثیری که این جشنواره بر سطح آگاهی مردم در مورد
فناوری نانو و محصولات آن داشته است، مطلع شوم. در روزهای برگزاری جشنواره فناوری
نانو با بازدیدکنندگان همراه شدم و از نظرات و پیشنهادات آنان جویا شدم.
از دختر بچه ۶ ساله‌ای که همراه با والدین خود به جشنواره آمده بود، در مورد فناوری
نانو پرسیدم؛ با زبان شیرین کودکانه پاسخ داد: «نانو خیلی کوچیکه؛ به یک میلیاردیم
متر می‌گن نانو» شنیدن این مطلب از زبان یک دختر بچه ۶ ساله بسیار تعجب‌آر بود؛ به
هر حال این دختربچه می‌دانست که نانو چیست.
به سراغ پسری از دبستان علی ابن ابیطالب(ع) رفتم؛ به نظر، این پسر؛ «نانو به
اندازه‌ای ریز مانند اتم است، از نظر این پسر نیز، نانو مقیاسی بسیار ریز است؛ ولی
در مورد اینکه فناوری نانو چیست و در کجا به کار می‌رود، اطلاعی نداشت. اما با شور
و شوق در مورد هیجانی که در بازدید از باشگاه نانو به وی دست داده بود، صحبت
می‌کرد».
از چهار دختر که در مقطع راهنمایی در مدرسه عفاف تحصیل می‌کردند، سوال کردم؛
پاسخ‌های هر کدام با توجه به هیجانی که داشتند، بسیار جالب بود؛ نفر اول نانو را
علم ذرات ریز بیان کرد و افزود: «این علم در موارد زیادی مانند ساختن CDهای
خم‌شونده کاربرد دارد». نفر دوم نانو را به ساختمان‌سازی تشبیه کرد و اضافه کرد که
این دانش را می‌توان در تولید لباس‌های معطر با رایحه‌های مختلف استفاده کرد. دو
نفر دیگر نیز نظرات مشابهی داشتد. ولی در مجموع هر چهار نفر به نقش مثبت جشنواره در
بالا بردن سطح معلومات آنان در مورد فناوری نانو اتفاق نظر داشتند.
با دانش‌آموزی از دبیرستان امام صادق(ع) مصاحبه کردم؛ از نظر او فناوری نانو همانند
پازلی بود که اجزای آن را یکی‌یکی در کنار هم قرار می‌دهند. یعنی فناوری نانو در
مقیاس اتمی و اتم به اتم به تولید محصول می‌پردازد. پس با اطمینان به ابراز نظر در
مورد جشنواره فناوری نانو پرداخت؛ «با ورود به نمایشگاه و مشاهده پیشرفت‌هایی که در
صنعت نانو کشور صورت گرفته است، امیدوارم این روند همین‌گونه ادامه یابد تا کشور ما
در زمره کشورهای پیشرفته در فناوری نانو قرار گیرد.»
وی افزود: «جشنواره فناروی نانو در سطح کیفی مناسبی برگزار شد؛ و بهتر بود
اطلاع‌رسانی بیشتری صورت می‌گرفت».
همین‌طور که در میان غرفه‌ها پیش می‌رفتم، به دو سرباز برخوردم که با تعجب و حیرت
به غرفه‌ها و محصولات آنها می‌نگریستند. از آنها در مورد فناوری نانو پرسیدم؛ هر دو
پاسخ دادند: «تاکنون اطلاعی در مورد این فناوری و وجود آن نداشتیم و با گام نهادن
به این جشنواره می‌دانیم که این فناوری چیست و شامل تولید و ساخت در مقیاس بسیار
ریز است». از آنها در مورد میزان علاقه‌شان به فعالیت در زمینه نانو سوال کردم،
گفتند: «با توجه به اینکه اکنون از این دانش و محتویات آن آگاهی داریم، در آینده
حتماً به فعالیت در این زمینه خواهیم پرداخت».
وارد بخش دانشجویان و اساتید شدم؛ به سراغ دانشجویی از دانشگاه صنعتی اصفهان در
رشته مهندسی مواد رفتم. وی که در حین صحبت به غرفه‌ها نگاه می‌کرد، گفت: «فناوری
نانو، یک فناوری نو است که با بهره‌گیری از آن می‌توان خواص منحصر به فردی به
محصولات مختلف صنعتی افزود». وی تاکید کرد: «فناوری نانو به‌دلیل اینکه از جدیدترین
فناوری‌های شناخته‌شده در دنیاست، باید با سیاست‌گذاری‌های مناسب مسئولین و حمایت
طرح‌های علمی در جهت پیشرفت کشور در این زمینه و قرار گرفتن در کنار کشورهای
پیشرفته گام‌های بزرگی برداشته شود». وی همچنین افزود: «این جشنواره می‌تواند در
آگاهی‌بخشی به مردم در زمینه فناوری نانو کمک بزرگی کند. تا وقتی که عموم مردم به
اهمیت این فناوری و کاربرد آن پی نبرند، پیشرفت کشور عملاً غیرممکن است».
حال به سراغ یکی از اساتید دانشگاهی در رشته مهندسی صنایع می‌رویم؛ از نظر وی
«فناوری نانو یک نمونه از مهم‌ترین پیشرفت‌های دانش بشری است که می‌تواند بسیاری از
نیازهایی را که تاکنون توان برطرف کردن آنها را نداشته است، برطرف کند.» از دیدگاه
وی «جشنواره فناوری نانو با رویکردهای آموزشی بیشتر، به آموزش و ترویج این فناوری
در میان عموم مردم می‌تواند کمک شایانی کند و در صورت اطلاع‌رسانی و تبلیغات مناسب،
می‌تواند به پربازدیدترین جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های کشور تبدیل شود».
موحدیان (کارشناس ستاد توسعه کاربرد نانو در صنعت ساختمان در مرکز تحقیقات ساختمان
و مسکن) فناوری نانو را به شکل جالبی تعریف کرد؛ «فناوری نانو یک دانش نیست؛ بلکه
رویکردی است که به تمام صنایع و بخش‌های زندگی، مزایای جدیدی می‌افزاید و در تمام
بافت‌های صنعتی قابلیت کاربرد دارد».
وقتی از سمت غرفه باشگاه نانو به سوی بخش صنعت می‌رفتم، با دو خانم نسبتاً مسن
روبه‌رو شدم. این دو خواهر برای بازدید از غرفه‌ای که دختر یکی از آنها متصدی آن
بود، به جشنواره آمده بودند. هر دو، این فناوری را فناوری ساخت در مقیاس اتمی معرفی
کردند و افزودند با توجه به اینکه این فناوری، صنعتی جدید است، باید سعی شود تمام
کاستی‌های موجود در آن برطرف شود و با توجه به هوش سرشار ایرانیان، بتوانیم خود را
به جایگاه واقعی‌مان در این صنعت برسانیم.
در بخش صنعت به‌طور کاملاً اتفاقی با یکی از دانشجویان دکتری تخصصی فناوری نانو
روبه‌رو شدم. وی که ابتدا از مصاحبه، امتناع می‌کرد، بالاخره به اصرار و پافشاری من
قبول کرد که بدون بردن نامی از وی، با او صحبت کنم. او می‌گفت: «فناوری نانو که در
کشور ما به عنوان یک رشته تحصیلی به آن نگاه می‌شود، در کشورهای پیشرفته به‌صورت
یک نگرش متفاوت به صنایع دیگر از آن تلقی می‌شود».
وی افزود: «برای پیشرفت این فناوری، به نظر من باید یک آزمایشگاه ملی در کشور تاسیس
شود که در آن تمامی امکانات و تجهیزات گرد هم آید تا بتوان از هدررفت سرمایه‌ها در
دانشگاه‌ها و موسسات دیگر، جلوگیری به‌عمل آید».
وی جزایر کیش و قشم را برای احداث این آزمایشگاه مکان‌های مناسبی برشمرد و تاکید
کرد: «یکی از دغدغه‌هایی که در علوم نو مانند فناوری نانو وجود دارد، وجود اتاق‌های
تمیز است».
من نیز در پاسخ به وی خبر تاسیس مرکز نانومترولوژی را در پارک پردیس دادم.
|
