سنتز مقرون به‌صرفه نانوذرات مغناطیسی

پژوهشگران دانشگاه اصفهان، هزینه‌ ساخت نانوذرات مغناطیسی را کاهش دادند. نانوذرات مغناطیسی در ساخت شاره‌های مغناطیسی به‌کار می‌روند، شاره‌های مغناطیسی نیز در رسانش هدفمند دارو و تصویربرداری پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پژوهشگران دانشگاه اصفهان، هزینه‌ ساخت نانوذرات مغناطیسی را کاهش دادند. نانوذرات
مغناطیسی در ساخت شاره‌های مغناطیسی به‌کار می‌روند، شاره‌های مغناطیسی نیز در
رسانش هدفمند دارو و تصویربرداری پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

دکتر مرتضی مظفری، در گفتگو با بخش خبری سایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو گفت:
«پژوهشی را با هدف تهیه نانوپودرهای فریت کبالت- روی به روش شیمیایی هم‌رسوبی و
شناسایی ویژگی‌های فیزیکی آن انجام داده‌ایم».

وی در ادامه افزود: «به دلیل آنکه ویژگی‌های مغناطیسی مواد، با کوچک شدن اندازه
ذرات آنها و رسیدن به چند یا چندین نانومتر، تابع اندازه ذرات می‌شود، بررسی
تغییرات ویژگی‌های مغناطیسی این مواد با اندازه، مد نظر بوده است. همچنین در این
پژوهش به بررسی تأثیر دمای محلول روی فرآیند ساخت و اندازه ذرات و ویژگی‌های
مغناطیسی پرداخته شده است».

دکتر مظفری در مورد روش فوق افزود: «بیشتر روش‌های تهیه نانوذرات برای تولید در
مقیاس بزرگ از نظر اقتصادی مناسب نیستند، زیرا هزینه‌بر بوده و بیشتر از عوامل سمی،
مراحل پیچیده ساخت، دمای واکنش بالا و زمان واکنش طولانی استفاده می‌کنند. روش
هم‌رسوبی برای تولید نانوذرات فریت در مقیاس کلان در مقایسه با روش‌های دیگر از
کنترل اندازه و توزیع اندازه نسبتاً خوبی برخوردار است. همچنین از نظر خطرهای زیستی
و آلودگی محیط زیست و محیط آزمایشگاه، یک روش قابل اطمینان برای تهیه نانوذرات
است».

عضو هیئت علمی کنونی دانشگاه رازی کرمانشاه، چگونگی انجام این پژوهش را چنین توصیف
کرد: «در دمای اتاق، محلول سود باpH معینی با سرعت ثابت هم زده و در دمای محلول،
ثابت نگه داشته شده است. در همین حال، مقدار معینی از محلول‌های کلرید کبالت، کلرید
روی و کلرید آهن با یکدیگر مخلوط و به دمای ST رسانده شده‌اند. سپس این مخلوط به
یکباره به محلول سود از پیش گرم شده اضافه و برای اطمینان از تشکیل فاز کامل و همگن
فریت کبالت- روی، کار هم زدن این رسوب در pH ثابت، سرعت هم زدن و دمای ثابت به مدت
یک ساعت ادامه داشته و رسوب حاصل از واکنش، پالایش و چندین بار با آب مقطر شسته و
پودر حاصل در دمای اتاق خشک گردیده است.

تهیه نانوبلورک‌های فریت‌های کبالت- روی با اندازه بلورک‌هایی کمتر از ۱۰ nm و با
توزیع اندازه ذرات همگن به گونه‌ای که بتواند فاز فریت مورد نظر را به‌طور کامل
تشکیل دهد، نیاز به پخت برای تشکیل فاز را برطرف کرده، بنابراین کاهش هزینه‌های
تولید را به دنبال داشته است.

از نظر ویژگی‌های مغناطیسی، نیز کاهش دمای کوری نمونه نسبت به نمونه حجمی متناظر،
کنترل دمای انسداد با اندازه ذرات و همچنین تولید نانوذرات ابرپارامغناطیس و مغناطش
اشباعی بزرگتر نسبت به نمونه‌های مشابه از دیگر برتری‌های این پژوهش است».

این دسته مواد توانایی کاربرد در شاره‌های مغناطیسی، دستگاه‌های ذخیره‌کننده
اطلاعات و تشخیص و درمان پزشکی را دارند. شاره‌های مغناطیسی موادی هستند که در
رسانش دارویی و تصویربرداری پزشکی کاربرد دارند.

این پژوهش بخشی از پایان‌نامه سهراب منوچهری، دانشجوی دکتری فیزیک ماده چگال تجربی
است که به راهنمایی دکتر جمشید عمیقیان و دکتر مرتضی مظفری و همکاری دکتر محمدحسن
یوسفی در حال انجام است.

جزئیات این پژوهش در مجله Journal of Magnetismand Magnetic Materials(جلد ۳۲۲،
صفحات ۳۸۸-۳۸۳، سال ۲۰۰۹) منتشر شده است.