توانمندی محققان زنجانی در تولید نانوکاتالیست‌ها

نوعی نانوکاتالیست جدید در دانشگاه زنجان تولید شده‌‌است که سرعت واکنش‌پذیری
بالاتری در فرایند تولید اپوکسیدها نسبت به کاتالیست‌های مشابه دارد و این موفقیت
مقدمه‌ای برای سنتز کاتالیستی مواد آلی آزمایشگاهی بسیار خالص است.

دکتر حسن حسینی منفرد، از جمله این پژوهشگران است. وی در گفتگو با بخش خبری سایت
ستاد ویژه توسعه فناوری نانو گفت: «هدف از انجام این پژوهش، سنتز کاتالیست‌های
جدیدی بود که بتوانند ترکیب‌های آلی آلکن‌ها را با سرعت و گزینش‌پذیری بیشتر به
اپوکسید تبدیل کنند».

نتایج حاکی از آن است که کاتالیست تهیه شده، فعالیت خوبی برای اپوکسایش سیکلواکتن و
سیکلوهگزن با درصد تبدیل بیش از ۶۴% دارد، در حالی‌که آلکن‌های با استخلاف آریل،
راندمان کمی دارند. همچنین از ویژگی‌های جالب توجه این کاتالیست‌ها‌ در مقیاس نانو،
فعالیت زیاد آنها نسبت به کاتالیست‌های توده‌ای است. این کاتالیست‌ها، تجزیه شدن آب
اکسیژنه را که ویژگی بیشتر ترکیب‌های منگنزII)) است محدود کرده و نسبت به کاتالیست‌های
دیگر، ساده‌تر و ارزان‌تر هستند.

دکتر حسینی منفرد، جزئیات این پژوهش را که با همکاری مهندس آذر مهاجری، دکتر علی
مرسلی و دکتر کریستوف یانیاک (دانشگاه فرایبورگ آلمان) انجام داده، در مجلهMonatsh
Chem (صفحات ۱۴۴۵- ۱۴۳۷، جلد ۱۴۰، سال ۲۰۰۹) منتشر نموده‌است.

دانشیار شیمی معدنی دانشگاه زنجان، برای انجام این کار پژوهشی، ابتدا پلیمرهای
کوئوردیناسیونی منگنز را با استفاده از منگنزII)) کلرید و ترفتالیک اسید، اگسالیک
اسید و تارتاریک اسید سنتز کرده است. سپس از این پلیمر سنتز شده، پلیمر
کوئوردیناسیونی منگنزII))-ترفتالیک اسید را به علت داشتن فعالیت کاتالیستی بالا، به
دو صورت توده‌ای و نانومتری به کمک اولتراسوند سنتز و با روش‌های IR, XRD, SEM, TGA,
DGA شناسایی نموده‌است. وی همچنین برای دستیابی به بیشترین فعالیت و گزینش‌پذیری
برای پلیمر کوئوردیناسیونی منگنزII))- ترفتالیک اسید، تمام پارامترهای موثر در
فعالیت کاتالیستی از جمله حلال، غلظت کمک کاتالیست و دمای واکنش را بهینه کرده‌است.

این پژوهشگر در مورد نتایج کار ابراز داشت: «با این روش، فعالیت کاتالیستی پلیمر
کوئوردیناسیونی منگنزII))-ترفتالیک اسید با ثابت دی‌الکتریک، گشتاور دوقطبی و نقطه
جوش حلال(برای استونیتریل بیشترین است) افزایش یافته‌است. گفتنی است که از کاتالیست
پلیمر کوئوردیناسیونی منگنزII))-ترفتالیک اسید می‌توان در تهیه اپوکسید و ترکیب‌های
آلی دیگر استفاده کرد.