ایجاد نقاط کوانتومی در صفحات گرافنی

پژوهشگرانی از دانشگاه رایس ادعا می‌کنند که راهی برای افزودن عناصر الکترونیکی و نوری به ماده شگفت‌انگیز گرافن بدون از دست دادن خواص مکانیکی آن پیدا کرده‌اند. آنها تکنیکی برای الگودهی شکل هیدروژن‌دار گرافن با نقاط کوانتومی طراحی کرده‌اند که می‌توانند کاربردهای نوین بسیاری در پی داشته باشد.

پژوهشگرانی از دانشگاه رایس ادعا می‌کنند که راهی برای افزودن عناصر الکترونیکی و
نوری به ماده شگفت‌انگیز گرافن بدون از دست دادن خواص مکانیکی آن پیدا کرده‌اند.
آنها تکنیکی برای الگودهی شکل هیدروژن‌دار گرافن با نقاط کوانتومی طراحی کرده‌اند
که می‌توانند کاربردهای نوین بسیاری در پی داشته باشد.

گرافان با افزودن اتم‌های هیدروژن به دو طرف ماتریس گرافنی شکل می‌گیرد. این ماده
یک عایق است درحالیکه گرافن مانند فلز رفتار می‌کند.

 

 
“نقطه” کوانتومی شش‌گوشی گرافنی که با برداشتن ۱۵۰ اتم هیدروژن از ورقه گرافانی
ساخته شده است.
 
بوریس یاکوبسون و همکارانش دریافته‌اند که برداشتن اتم‌های هیدروژن از ورقه‌های
دوبعدی گرافان موجب ایجاد فضاهای کوچکی در گرافن خالص می‌شود که مانند نقاط
کوانتومی عمل می‌کنند. نقاط کوانتومی در حقیقت قطعه‌های نانواندازه‌ای از نیمه‌رسانا
هستند، که در آنها الکترون‌ها (یا حفره‌ها) در سه بعد محبوس می‌شوند و با تغییر
اندازه آنها می‌توان خواص الکترونیکی‌شان را کنترل کرد. می‌توان از نقاط کوانتومی
در ساخت افزاره‌ها و مدارهای نوری و نانوالکترونیکی – مانند حسگرهای شیمیایی، پیل‌های
خورشیدی و لیزرهای نیمه‌رسانا – استفاده کرد، زیرا آنها با نور و میدان‌های
مغناطیسی به طرز منحصر به فردی برهم‌کنش می‌کنند.

یاکوبسون می‌گوید: “چنین گذار فازی از گرافن به گرافان که با تغییر خاصیت فلزی به
عایق همراه است می‌تواند فرصت‌های هیجان‌آوری برای نانومهندسان ایجاد کند. اگر از
لحاظ تجربی مشکلی نباشد می‌توانیم از تست‌های آزمایشگاهی به تستهای صنعتی گریز زده
و افزاره‌ها و مدارهای پایدار و بسیار کوچک درست کنیم.” او می‌گوید که این تکنیک
جدید دارای امتیازات ویژه‌ای نسبت به سایر روش‌های موجود جهت ساخت افزاره‌های
الکترونیکی گرافنی است. به‌عنوان مثال در بریدن نانوروبان‌ها و سپس خودآرایی آنها،
که یک فرایند بغرنج است.

این پژوهشگران موفق به کشف این نکته نیز شدند که با برداشتن قطعه‌هایی از زیرشبکه
هیدروژنی، یک سطح شش گوشی به جای می‌ماند که دارای مرزهای تیزی بین گرافن و گرافان
است. این به معنای آن است که هر نقطه به صورت مستقل رفتار می‌کند و بار بسیار کمی
از نقاط کوانتومی گرافن به ماده میزبان گرافانی نشت پیدا می‌کند. اگرچه محققان
دانشگاه رایس هنوز ندانسته‌اند که چطور می‌توانند آرایه‌های نقاط کوانتومی بر روی
ورقه‌های گرافانی ایجاد کنند ولی معتقد هستند که این مشکل “نباید غیرقابل حل باشد.”

این محققان نتایج خود را در مجله‌ی ACS Nano منتشر کرده‌اند.