|
یکی از اولین داروهای شناخته‌شده شیمی‌درمانی (مخصوصاً برای سرطان ریه، تخمدان و
سینه)، سیس‌پلاتین است؛ یک ترکیب حاوی پلاتین که DNA سلول‌های سرطانی را از بین
می‌برد. با وجودی که سیس‌پلاتین می‌تواند سلول‌های سرطانی را به خوبی از بین ببرد،
اما آسیب زیادی نیز به کلیه‌ها وارد می‌کند که به دلیل فیلتر کردن خون، مقدار زیادی
از این دارو را دریافت می‌کنند.
حال گروهی از محققان بخش علوم و فناوری زیستی (HST) هاروارد-MIT روش جدیدی برای
بسته‌بندی سیس‌پلاتین در نانوذرات پیدا کرده‌اند که بزرگ‌تر از آن هستند که بتوانند
وارد کلیه شوند. شیلادیتیا سنگوپتا، مدیر این گروه پژوهشی می‌گوید این ترکیب جدید
اثرات جانبی سیس‌پلاتین را حذف کرده و به پزشکان این امکان را می‌دهد که دُز
بالاتری از دارو را تجویز کنند.
اندازه تومور سرطانی در موش‌هایی که با این ترکیب جدید تحت درمان قرار گرفتند، تا
نصف اندازه تومور در موش‌هایی که با سیس‌پلاتین معمولی درمان شدند، کاهش یافته و
اثرات جانبی این درمان از بین رفت.
دانه‌های روی یک تسبیح
تأثیر بالای سیس‌پلاتین از راحتی رهایش مولکول‌های پلاتین از آن نشأت می‌گیرد. این
مولکول‌ها در عملکرد DNA اختلال ایجاد کرده و با جلوگیری از تقسیم سلولی، موجب
خودکشی سلول می‌شوند.
سنگوپتا و همکارانش به جای کاهش میزان رهایش پلاتین از دارو (راهکاری که تاکنون
برای کاهش اثرات جانبی سیس‌پلاتین مورد استفاده قرار می‌گرفت)، از روش دیگری
استفاده کردند. آنها مولکول‌های سیس‌پلاتین را به صورت دانه‌های یک تسبیح به هم وصل
کرده و نانوذراتی تولید کردند که بزرگ‌تر از آن هستند که وارد کلیه‌ها شوند.
آنها پلیمری طراحی کردند که به سیس‌پلاتین متصل شده و مولکول‌های آن را شبیه
دانه‌های تسبیح به هم وصل می‌کند. سپس این تسبیح خودآرایی کرده و نانوذراتی به قطر
۱۰۰ نانومتر ایجاد می‌کند. این ذرات به دلیل اندازه بزرگشان نمی‌توانند وارد
کلیه‌ها شوند، با این حال چون تومورهای سرطانی دارای رگ‌های نشتی با حفرات ۵۰۰
نانومتری هستند، قابلیت ورود به این تومورها را همچنان حفظ می‌کنند.
اولین نانوذره‌ای که این گروه تولید کردند، اثر درمانی کمتری نسبت به سیس‌پلاتین
داشت، بنابراین آنها مولکول پلیمر را کشیدند تا پلاتین را با شدت کمتری در خود
نگهدارد و نتیجه این کار تولید مولکولی با اثر درمانی مشابه سیس‌پلاتین بود؛ اما
چون این مولکول جدید اثرات جانبی ندارد، می‌توان از دُز بالاتری از آن بهره برد.
جزئیات این تحقیق در Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده
است.
|
