یک دهه تحقیق در زمینه ریسک‌های فناوری‌نانو

در دهه‌ی گذشته پروژه‌های متعددی در زمینه ریسک‌های مربوط به نانومواد آغاز و اجرا
شده‌اند. به طور کلی، موضوع این پروژه‌ها، نحوه‌ی استفاده از نانومواد، بدون
دربرداشتن خطراتی برای محیط‌زیست و سلامت انسان بوده است. با این وجود، یکی از
موانع اصلی انجام مطالعات ضروری در حوزه سم‌شناسی فناوری‌نانو، نبود متخصص در این
حوزه بوده است. بعلاوه کارشناسان نیز در این حوزه اختلاف‌نظر دارند. در این راستا
دو گزارش در این حوزه منتشر شده است.

از زمان آغاز توسعه فناوری‌نانو، ملاحظات مربوط به ایمنی محصولات فناوری‌نانو نیز
مدنظر قرار گرفته است. به گفته هرالد کراگ (“Harald Krug”)، از متخصصان سم‌شناسی
موسسه فناوری و علوم مواد سوییس (“Empa”)، بعد از گذشت یک دهه تحقیق در زمینه ایمنی
نانو، نتیجه ذیل حاصل شده است: «تاکنون ریسک خاصی در رابطه با استفاده از محصولات
نانو یا حتی نانوذرات آزاد (free nanoparticles) شناسایی نشده است». وی خاطر نشان
می‌کند که حتی اگر دلایل مشخصی در زمینه مسائل ناشی از سنتز نانوذرات وجود نداشته
باشد، این امر به این مفهوم نیست که «همه چیز پاک است». شرکت‌هایی که به دنبال
بازاریابی محصولات فناوری‌نانوی جدید خود هستند، باید به دقت به چرخه حیات کامل
آنها، از تولید و استفاده از آنها گرفته تا از بین بردن آنها، توجه نمایند.

برای پی‌بردن به رابطه‌ی بین نانوذرات با سایر مواد و محیط زیست، و شناسایی اثرات
ممکن آنها بر سلامت انسان، به دانش کاملی در زمینه سم‌شناسی نیاز است.

در گزارش ۶۰ صفحه‌ای که اخیرا توسط جامعه‌ی مهندسی شیمی و زیست‌فناوری آلمان
(DECHEMA) و انجمن صنایع شیمیایی (VCI) منتشر شده است، پروژه‌های تحقیقاتی اجرا شده
در دهه گذشته، در زمینه نانوایمنی، بررسی شده است. گزارش مذکور ۶ پروژه در سوییس،
۴۰ پروژه در آلمان، یک پروژه در ایالات متحده آمریکا و ۲۵ پروژه اتحادیه اروپا را
بررسی کرده است.

در گزارش دیگر نیز کمیته مشاوره علمی دانشگا‌ه‌های اروپا (EASAC)، به شکاف‌های
موجود در زمینه دانش علمی این حوزه توجه کرده است.

علاقمندان برای کسب اطلاعات بیشتر به نشانی مراجعه فرمایند.