مطالعه ارتباطات باکتریایی برای تولید شبکه‌های نانومقیاس

گروهی از محققان آمریکایی در حال بررسی تولید ابزارهایی هستند که یک میلیون برابر کوچک‌تر از یک مورچه بوده و می‌توانند با ایجاد ارتباط با یکدیگر، نانوشبکه‌ها را ایجاد کنند. آنها برای این کار از ارتباطات میان باکتری‌ها الهام می‌گیرند.

پروفسور یان آکیلدیز، استاد مهندسی برق و رایانه به همراه گروه تحقیقاتی‌اش موفق به دریافت یک کمک‌هزینه ۳ میلیون دلاری از طرف بنیاد ملی علوم (NSF) برای این پروژه شده‌اند. از اعضای این تیم می‌توان به پروفسور فرامرز فکری، استاد مهندسی برق و رایانه و همچنین دکتر کریگ فورست، استادیار مهندسی مکانیک این موسسه اشاره کرد.

در چهار سال آینده این محققان نحوه ارتباط باکتری‌ها با یکدیگر را مطالعه کرده و امکان استفاده از آن در تولید ابزارهای نانومقیاس و نانوشبکه‌ها را مورد بررسی قرار خواهند داد. اگر این کار موفقیت‌آمیز باشد، از نتایج آن می‌توان در کاربردهای مختلفی بهره برد.

آکیلدیز می‌گوید: «ماشین‌های نانومقیاس را می‌توان به‌درون خون تزریق کرد تا با گردش درون بدن، باکتری‌ها، ویروس‌ها و تومورها را پیدا کنند. تمام این بیماری‌ها (سرطان، آلزایمر، آسم و …) می‌توانند روزی به تاریخ بپیوندند و این تنها یکی از کاربردهای این ابزارها به‌شمار می‌رود».

او می‌افزاید بیشتر ابزارهای نانومقیاس فعلی بسیار ابتدایی هستند، اما با ایجاد ارتباط میان این ابزارها می‌توان یک هوشمندی تجمعی در آنها ایجاد کرد. سوال این است که چگونه این ابزارها باید با یکدیگر ارتباط برقرار نمایند؟

آکیلدیز توضیح می‌دهد: «ما دریافتیم که در طبیعت تمام این نانوماشین‌ها وجود دارند. سلول‌های انسان و همچنین باکتری‌ها نمونه کاملی از این ماشین‌ها به‌شمار می‌روند. بهترین کار این است که این باکتری‌ها را مطالعه کرده و از چگونگی ارتباط آنها با یکدیگر برای ایجاد ارتباط میان نانوابزارهای مصنوعی استفاده کنیم».

باکتری‌ها از سیگنال‌های شیمیایی و طی فرایندی به نام حسگری حدنصاب برای ایجاد ارتباط با یکدیگر بهره می‌برند؛ بدین ترتیب مجموعه‌ای از میکروب‌های تک‌سلولی می‌توانند به شکل یک موجود چندسلولی عمل کنند. چند دهه پیش محققان با مطالعه نوعی باکتری دریایی دریافتند که این موجودات با استفاده از سیگنال‌های شیمیایی با یکدیگر صحبت می‌کنند.کار اصلی محققان موسسه فناوری جورجیا روی آزمایش‌هایی برای درک بهتر عناصر ارتباطات باکتریایی متمرکز است. مرحله بعدی استفاده از کمک متخصصان مهندسی برق و رایانه برای ترجمه این یافته‌ها به مدل‌های ارتباطی ممکن برای نانوشبکه‌هاست.