نگرشی جدید به نانوذرات و تقسیم سلولی

گروهی از محققان ایرلندی مسیر حرکت نانوذرات را حین انجام تقسیم سلولی ردیابی کرده‌اند؛ نتایج این تحقیق می‌تواند به درک چگونگی فراوری نانوذرات توسط بافت‌های مختلف بدن کمک کند.


زمانی که سلول‌های زنده نانوذرات را جذب می‌کنند، چه اتفاقی می‌افتد؟ گروهی از محققان دانشگاه کالج دوبلین (UCD) مسیر حرکت نانوذرات را حین انجام تقسیم سلولی ردیابی کرده‌اند؛ نتایج این تحقیق می‌تواند به درک چگونگی فراوری نانوذرات توسط بافت‌های مختلف بدن کمک کند.

دکتر آنا سالواتی محقق فوق‌دکترای دانشکده شیمی و زیست‌شناسی شیمیایی UCD می‌گوید: «نانوذرات مواد مهندسی‌شده‌ای هستند که ما تولید می‌کنیم؛ جالب است که اندازه این ذرات در محدوده نانومتری است که کمی بزرگ‌تر از اندازه پروتئین‌ها محسوب می‌شود. اندازه آنها موجب می‌شود که این ذرات به روشی جدید با سلول‌ها برهمکنش داشته باشند».

بنابر گفته دکتر سالواتی این برهمکنش‌های جدید فرصت‌های خوبی برای رسانش داروها به سلول‌های زنده و با روش‌های جدید فراهم کرده و امکان درمان بیماری‌هایی همچون سرطان را که تاکنون قابل درمان نبوده‌اند، ایجاد می‌کند. او توضیح می‌دهد: «اگر بدانیم چرا این ذرات به‌راحتی وارد سلول می‌شوند و چه چیزی تعیین می‌کند که آنها در درون سلول به کجا بروند، می‌توانیم سامانه‌های رسانشی جدیدی طراحی کرده و نحوه رهایش مواد دارویی را یاد بگیریم».

او می‌افزاید: «ما ممکن است در برخی موارد در معرض نانومواد قرار بگیریم، زیرا آنها در کاربردهای مختلفی از جذب انرژی گرفته تا قطعات الکترونیکی و رنگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. اطمینان از بی‌خطر بودن آنها بسیار مهم است».

یکی از کارهای این گروه تحقیقاتی ردیابی سرنوشت نانوذرات در طول چرخه حیات یک سلول منفرد در حین رشد و تقسیم آن است. این محققان نانوذرات پلی‌استایرن را در آزمایشگاه وارد سلول‌های سرطانی ریه انسان کرده و از نشانگرهای فلورسانس برای ردیابی آنها استفاده کردند. آنها دریافتند که نانوذرات به آسانی وارد سلول‌ها شده و در طول چرخه رشد سلول از آن دفع نمی‌شوند، بلکه با انجام تقسیم سلولی توسط سلول اولیه، این نانوذرات وارد سلول‌های دختر می‌شوند.

دکتر سالواتی می‌گوید: «زمانی که یک سلول تقسیم می‌شود، نانوذرات درون آن میان دو سلول دختر تقسیم می‌شوند. این بدان معناست که سلول‌های مختلفی که درون یک جمعیت سلولی واحد قرار گرفته‌اند، بسته به مرحله رشدی خود می‌توانند غلظت‌های متفاوتی از نانوذرات را با خود داشته باشند».

مشاهده مهم این تحقیق این است که دُز نانوذرات در یک جمعیت سلولی می‌تواند توسط تقسیم سلولی تحت تأثیر قرار گیرد و سلول‌های منفرد در نهایت می‌توانند مقادیر متفاوتی از نانوذرات را درون خود داشته باشند. دکتر سالواتی می‌گوید: «سلول‌ها به‌صورت یکسان عمل نمی‌کنند. زمانی که مقدار مشخصی از نانوذرات را وارد یک جمعیت سلولی کرده و زمان معینی را صبر کنید، نمی‌توانید یک پاسخ یکسان از تمام سلول‌ها انتظار داشته باشید».

جزئیات این کار در مجله Nature Nanotechnology منتشر شده است.