برتری نانوغشاءهای کربنی برای جداسازی مولکول‌ها

دو گروه مستقل، نانوغشاءهای کربنی بسیار نازک با خواص شگفت‌آور ساخته‌اند که می‌توان آنها را در گستره‌ای از کاربردها از فیلتراسیون آب گرفته تا فرآوری نفت، استفاده کرد. یک گروه در دانشگاه منچستر از اکسید گرافن غشاءهایی ساخته است که نفوذ‌پذیری بالایی برای آب نشان می‌دهد، در حالی که برای همه دیگر مایع‌ها و گازها، نفوذناپذیر است. غشاء ساخته شده بوسیله گروه دیگر در موسسه ملی ژاپن برای علم مواد، که از کربن شبه الماس (DLC) است؛ فقط برای حلال‌های آلی مشخصی نفوذپذیر است.

دو گروه مستقل، نانوغشاءهای کربنی بسیار
نازک با خواص شگفت‌آور ساخته‌اند که می‌توان آنها را در گستره‌ای از
کاربردها از فیلتراسیون آب گرفته تا فرآوری نفت، استفاده کرد. یک گروه در
دانشگاه منچستر از اکسید گرافن غشاءهایی ساخته است که نفوذ‌پذیری بالایی
برای آب نشان می‌دهد، در حالی که برای همه دیگر مایع‌ها و گازها،
نفوذناپذیر است. غشاء ساخته شده بوسیله گروه دیگر در موسسه ملی ژاپن برای
علم مواد، که از کربن شبه الماس (DLC) است؛ فقط برای حلال‌های آلی مشخصی
نفوذپذیر است.
 
غشاء گرافنی ساخته شده در دانشگاه منچستر.
گروه منچستری به رهبری آندر گیم، متوجه شد
که آب از سرتاسر فیلمی از اکسید گرافن بی‌نهایت سریع عبور می‌کند، در حالی
که دیگر مایع‌ها و گازها بطور کامل بوسیله این فیلم پس‌زده می‌شوند. این
غشاء شامل میلیون‌ها ورقه کوچک اکسید گرافن با کانال‌های خالی نانومتری (یا
موئینگی‌ها) بین این ورقه‌ها است. طبق گفته این محققان، آب قادر به جاری
شدن در سرتاسر این نانوکانال‌ها بدون هیچ اصطکاکی است. شگفت‌آورتر اینکه آب
در سرتاسر این صفحه‌های اکسید گرافن آنچنان سریع عبور می‌کند؛ که سرعت آن
همانند حالتی است که در هوا (کانال‌های بزرگ) جریان می‌یابد.

در این حالت، صفحه‌های اکسید گرافن به گونه‌ای مرتب می‌شوند که فضا فقط
برای یک لایه از مولکول‌های آب وجود دارد. هنگامی که آب از سرتاسر این
نانوکانال‌ها عبور می‌کند، آنها را مسدود می‌کند و بنابراین اجازه عبور
دیگر مواد را نمی‌دهد. با این حال؛ هنگام عدم حضور آب، این نانوکانال‌ها
منقبض شده و اجازه عبور هیچ ماده‌ای را نمی‌دهند. به این دلیل است که این
غشاء برای هر ماده‌ای بجز آب نفوذناپذیر است.

 
ساختار بلوری اکسید گرافن اجازه عبور آب را می‌دهد.
این خاصیت جدید می‌تواند برای طراح‌های فیلترها و غشاءهای انتخابی و برای
موقعی که شما نیاز به حذف آب از یک مخلوط یا ظرف و باقی نگه‌داشتن دیگر
اجزاء دارید، مهم باشد.

گروه ژاپنی به رهبری ایزومی ایچینوسی، نیز یک نانوصفحه کربنی ساخته است که
برای بعضی از حلال‌های آلی بسیار نفوذپذیر است. این غشاء را می‌توان برای
جداسازی رنگ‌دانه‌های آلی با سرعتی حدود ۱۰۰۰ بار بیشتر از سرعت غشاءهای
قابل دسترسی تجاری، بکار برد. این غشاءها از کربن شبه الماس ساخته شدند.

این محققان غشاءهای خود را با ترسیب بخار شیمیایی تقویت شده با پلاسمای
(PECVD) چندین گاز آلی مختلف روی بستر بسیار نازکی از نانولایه‌های
کادمیومی، ساختند. در مرحله بعد برای جدا کردن فیلم کربن شبه الماسی از
بستر فرآیند اِچینگ انجام شد. موفق‌ترین غشاءها با استفاده استیلن ساخته
شدند، اما غشاءهایی نیز با استفاده از پیریدین و هگزامتیل دی‌سیلوکسان
ساخته شدند.

هر دو گروه تحقیقاتی جزئیات نتایج کار تحقیقاتی خود را در مجله‌ی Science
منتشر کرده‌اند.