روش ایرانی تولید یک نانوماده‌ در اداره ثبت اختراعات آمریکا

روش جدید و ساده تولید نانوپودر اکسید نیکل توسط پژوهشگران ایرانی با شماره ۸,۱۱۰,۱۷۳ در اداره ثبت اختراعات آمریکا (USPTO) ثبت شد. این اختراع به همت آقای دکتر سید خطیب‌الاسلام صدرنژاد، استاد دانشگاه صنعتی شریف، آقای یاسر بهاری ملامحله، دانشجوی دکتری دانشگاه صنعتی شریف و آقای داود حسینی دانشجوی دکتری دانشگاه پلی‌تکنیک زوریخ به ثبت رسیده است.

آقای دکتر صدرنژاد، دکترای مهندسی و علم مواد از دانشگاه ام-آی-تی آمریکا در سال ۱۳۵۷، در گفتگو با بخش اخبار سایت ستاد نانو گفت: «در زمینه تولید نانوپودر اکسید نیکل، هم در ایران و هم در آمریکا به اتفاق پژوهشگران همکار، ثبت اختراع داشته‌ام که مورد اول با استفاده از مواد آبی و مورد دوم با استفاده از مواد آلی انجام شده ‌است». وی افزود: «هدف اصلی ما در این پژوهش، یافتن روش‌های جدید، ساده و ارزان برای تولید نانوپودر اکسید نیکل بوده ‌است».

بنا به گفته وی «در اختراع ثبت شده از روش شیمیایی- حرارتی که به آسانی قابل حصول است، استفاده می‌شود؛ به این ترتیب که لازم است یکی از نمک‌های نیکل را با الکل حرارت داده و رسوب حاصل را خالص‌سازی، خشک و کلسینه کرد، آنگاه محصولی به دست می‌آید که ذرات پولکی شکل با اندازه نانومتر دارد و به سبب مساحت سطح بسیار زیاد، خواص کاتالیزوری آن عالی است و در زمینه‌های مختلف مانند ذخیره انرژی، الکترونیک، اپتیک و کنترل فرایند کاربرد فراوانی دارد. مزیت این روش نسبت روش‌های قبلی، عدم نیاز به سرفکتانت (ماده فعال سطحی) است که ماده نسبتا گرانی می‌باشد».

مخترع طرح درباره برنامه تجاری‌سازی این روش گفت: «در اختراع ثبت شده، یک روش‌ جدید و نسبتا ساده‌ برای تولید نانوپودر اکسید نیکل ارائه شده که اولا ایرانی بوده و ثانیا به سبب بومی بودن، اجرای آن از نظر اقتصادی مقرون به صرفه به نظر می‌رسد. البته لازم است، ابتدا مطالعات فاز صفر (مهندسی پایه) با توجه به شرایط کشور، انجام شود. در صورت مثبت بودن پاسخ، تولید در مقیاس پایلوت و در نهایت صنعتی قابل پیگیری و انجام خواهد بود. ما در گذشته تلاش‌هایی برای بررسی وضعیت تجاری‌سازی (البته یک نوع نانو پودر دیگر) انجام داده‌ایم، ولی در عمل به مرحله سرمایه‌گذاری برای تولید در مقیاس تجاری آن ماده (اکسید روی) نرسیده‌ایم».

وی همچنین درباره چاپ مقاله در خصوص این اختراع ابراز داشت: «در زمینه موضوع کلی تولید نانوپودر اکسید نیکل، مقالات متنوعی در کنفرانس‌ها و مجلات داشته‌ام که روش ارائه شده در آنها با این اختراع متفاوت است و پس از ثبت اولیه و انتشار این اختراع به عنوان شیوه‌های متفاوت، چاپ شده‌اند».

استاد دانشگاه صنعتی شریف در خصوص مشکلات پیش روی تحقیقاتشان گفت: «برای پیشبرد مطلوب تحقیق، ما نیز مانند سایر محققین با مشکلات عمومی و متداول مانند نداشتن حداقل فضای کار لازم، عدم تامین مواد و تجهیزات ضروری (هرچند مختصر و ساده)، طبق معمول مواجه بوده‌ایم».

گفتنی است، این پروژه با حمایت صندوق حمایت از پژوهشگران کشور و ستاد فناوری نانو، انجام شده ‌است. همچنین بخشی از هزینه ثبت اختراع را ستاد نانو پرداخت کرده‌ است. آقای دکتر صدرنژاد در پایان گفتگو با بیان این مطلب که فروش ثبت اختراع در خارج از کشور در شرایط فعلی خیلی دشوار است، گفت: «اگر ستاد نانو تدبیری برای این بخش بیاندیشد، پرداخت هزینه‌های ثبت اختراع توجیه‌پذیری بیشتری دارد».