نگاهی بر روند توسعه فناوری‌نانو در ژاپن

کشور ژاپن به علت سال‌ها سرمایه‌گذاری عظیم در حوزه علم و فناوری‌نانو، جایگاه ویژه‌‌ای در این حوزه کسب کرده است. دولت ژاپن در سال ۲۰۰۱ میلادی و در قالب دومین برنامه پایه علم و فناوری خود، حمایت از فناوری‌نانو را آغاز نمود.

کشور ژاپن به علت سال‌ها سرمایه‌گذاری عظیم در حوزه علم و فناوری‌نانو، جایگاه ویژه‌‌ای در این حوزه کسب کرده است. دولت ژاپن در سال ۲۰۰۱ میلادی و در قالب دومین برنامه پایه علم و فناوری خود (STBP)، حمایت از فناوری‌نانو را آغاز نمود. در این برنامه، فناوری‌نانو و نانومواد به عنوان یکی از ۸ موضوع ملی مورد توجه، اولویت‌گذاری شدند.

در این سال‌ها، مجموع سرمایه‌گذاری دولت در این زمینه رشد کرده و از ۸۵ میلیارد ین در سال ۲۰۰۱ میلادی به ۹۷ میلیارد ین در سال ۲۰۰۵ میلادی افزایش یافته است. به دنبال این امر، دولت ژاپن در برنامه پایه علم و فناوری خود (۲۰۱۰-۲۰۰۶)، فناوری‌نانو را به عنوان یکی از ۴ حوزه تحقیقاتی خود اولویت‌گذاری نمود.

بیشتر سرمایه‌گذاری‌های این حوزه به بخش‌های انرژی پاک و الکترونیک مربوط می‌شوند. توسعه نانومواد پیشرفته که جایگزین مواد کمیاب یا نادر می‌شوند و فناوری‌هایی که در بخش سلامت مورد استفاده قرار می‌گیرند، از دیگر موضوعات تحقیقاتی کلیدی فناوری‌نانو بودند که در این برنامه تشریح شده‌اند. دولت ژاپن عمدتا تمایل دارد تا بر حوزه‌های تحقیقاتی نانوالکترونیک، نانومواد و نانو علوم زیستی تمرکز نماید.
 
در حال حاضر در چارچوب چهارمین برنامه پایه علم و فناوری، توسعه نوآوری‌های زیستی و سبز مدنظر قرار گرفته است. در این برنامه، فناوری‌نانو به عنوان یک حوزه مستقل مدنظر قرار نگرفته است، اما به عنوان روش تحقق نوآوری‌های علوم زیستی و سبز مدنظر قرار گرفته است.

در کنار سرمایه‌گذاری‌های بخش دولتی، سرمایه‌گذاری عظیم بخش خصوصی نیز باعث شده است تا کشور ژاپن به یک کشور جذاب برای تجاری‌سازی فناوری‌نانو تبدیل شود. هم اکنون در این کشور ۵۶ شرکت در زمینه فعالیت‌های کسب و کاری مربوط به فناوری‌نانو فعالیت می‌کنند. بعلاوه ۷۰ سازمان نیز در زمینه تحقیقات مربوط به فناوری‌نانو فعالیت دارند.

در نهایت ۳۸ دانشگاه در کشور ژاپن در زمینه تحقیقات فناوری‌نانو فعالیت می‌کنند. همچنین ۵ برنامه و شبکه نیز بر حوزه فناوری‌نانو تمرکز دارند.