پژوهشگران ایرانی با استفاده از نانوذرات موفق به تولید حامل‌های دارویی شدند که قابلیت جذب بالایی را در کبد و طحال را دارند و در دیگر ارگان‌های بدن از جذب پایینی برخوردار هستند.
ساخت نانوحامل‌های دارو برای کبد و طحال
پژوهشگران ایرانی با استفاده از نانوذرات موفق به تولید حامل‌های دارویی شدند که قابلیت جذب بالایی را در کبد و طحال را دارند و در دیگر ارگان‌های بدن از جذب پایینی برخوردار هستند. میزان بقاء نانوذرات تا یک هفته بعد از تزریق، تخمین دز جذبی این نانوذرات در صورت اتصال به رادیو ایزوتوپ گالیم ۶۷ و تزریق به انسان و روش خالص‌سازی ترکیب نهایی از ویژگی‌های مهم این طرح تحقیقاتی است.
دکتر سعید شانه ساززاده فارغ التحصیل رشته فیزیک پزشکی از دانشگاه علوم پزشکی تهران، در مورد هدف این تحقیقات گفت: «در مورد بقا نانوذرات در بافت‌های مختلف و همچنین نیمه‌عمر این ذرات در بدن و به ویژه خون عوامل مختلفی از قبیل اندازه و نوع پوشش و بار سطحی دخیل هستند. در مقالات مختلف نیمه‌عمر ذرات USPIO (Ultra small super paramagnetic Iron oxides) تا دو ساعت در خون موش عنوان شده بود حال آنکه در مقاله چاپ شده در مجله Journal of radio analytical and nuclear chemistry این مقدار تنها ۹۵ ثانیه به‌دست آمد. همچنین میزان جذب در کبد و طحال بسیار چشمگیر بود بیش از ۶۲ درصد در کبد و بیش از ۲۳ درصد در طحال. به منظور پیگیری (follow) و مطالعه طولانی‌ترتصمیم گرفتیم تا از رادیو ایزوتوپ گالیوم ۶۷ با نیمه‌عمر بالاتر ۷۸ ساعت به جای تکنسیوم با نیمه‌عمر ۶ ساعت این نانوذرات را تا یک هفته در بدن مطالعه کنیم. همچنین با استفاده از روش به کار رفته در مقالات پیشینمان دز جذبی در انسان را با استفاده از داده‌های پراکنش زیستی در موش تخمین بزنیم.»
این محققان ابتدا با اتخاذ روش مناسب برای نشان دار‌سازی نانوذرات با گالیم ۶۷، نشان دار‌سازی و خالص‌سازی نهایی ترکیب حاصل را انجام دادند و سپس به کنترل کیفی و بررسی پایداری پرداختند. همچنین انجام مطالعات حیوانی و تخمین دز جذبی در انسان با استفاده از داده‌های حیوانی نیز از دیگر مواردی است که این محققان به آن پرداختند.
به گفته شانه ساززاده پیگیری میزان بقاء نانوذرات تا یک هفته بعد از تزریق، تخمین دز جذبی این نانوذرات در صورت اتصال و تزریق به انسان و روش خالص‌سازی ترکیب نهایی از ویژگی‌های مهم این طرح تحقیقاتی است. همچنین وی در مورد نتایج این کار نیز گفت: «از نتایج این طرح می‌توان به امکان استفاده از این نوع نانوذرات برای دارو رسانی به کبد و نیز کاربرد این نانوذرات با استفاده از رادیو ایزوتوپ گسیل‌کننده ذرات آلفا و عدم جذب آن‌ها در سایر ارگان‌ها به منظور رساندن دارو به کبد همچنین با توجه به داده‌های این طرح می‌توان نتیجه گرفت که این نانوذرات برای دارو رسانی هدفمند به سایر ارگان‌ها (به جزکبد) مناسب نیستند.»
همچنین ایشان با اشاره به کاربرد این نانوذرات و آینده این تحقیقات گفت: «به اعتقاد من کاربرد اصلی این نانوذرات با این خصوصیات در هایپر ترمی و یا دارو رسانی به کبد و طحال است. برای ادامه این تحقیقات نیز طرح‌هایی در زمینه بکارگیری این ذرات در تشخیص دیابت و همچنین به کارگیری آن‌ها با استفاده از رادیو ایزوتوژهای گسیل‌کننده پوزیترون یا آلفا موجود است. همچنین در زمینه برخورد و واکنش این ذرات در محیط بیولوژیک موجود است.»
نتایج این کار تحقیقاتی که به دست دکتر سعید شانه ساززاده و همکاران وی صورت گرفته است، در مجله Nuclear Medicine Communications (جلد ۳۴، سال۲۰۱۳، صفحات ۹۱۵–۹۲۵) منتشرشده است.
