محققان ایرانی با استفاده از نانوکامپوزیت سیلیکای اصلاح شده، نانوحامل دارویی خوراکی ساختند که علاوه بر روش تولید ساده، به pH محیط حساس بوده و سبب کاهش میزان داروی مصرفی و عوارض جانبی آن خواهد شد.
تولید نانوحامل دارویی خوراکی حساس به pH
محققان ایرانی با استفاده از نانوکامپوزیت سیلیکای اصلاح شده، نانوحامل دارویی خوراکی ساختند که علاوه بر روش تولید ساده، به pH محیط حساس بوده و سبب کاهش میزان داروی مصرفی و عوارض جانبی آن خواهد شد. این محصول قابل کاربرد در صنایع داروسازی خواهد بود.
دکتر مهرداد مهکام، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، در رابطه با انجام این کار تحقیقاتی بیان کرد: «در سیستم دارورسانی معمول به علت غیرواقعی بودن مقدار داروی مصرفی برای درمان، بسیاری از آن قبل از رسیدن به بافت هدف در دستگاه گوارش، گردش خون و بافت‌های واسطه به هدر می‌رود. عوارض جانبی ناشی از داروهای جذب شده در طول مسیر در بیماری‌هایی نظیر سرطان و دیابت باعث ریزش مو و عوارض بسیاری خواهد شد. تزریق‌های مکرر نیز باعث دردناک شدن بافت‌ها می‌شود که برای بیمار غیر قابل تحمل است. در میان روش‌های درمانی نوین برای انتقال هدفمند دارو به روده، اتصال داروها به حامل‌ها و یا پوشش دادن آن‌ها با پلیمرهای حساس به pH بسیار ویژه هستند.»
با توجه به اختلاف زیادی که در pH معده و روده وجود دارد، هدف این محققان طراحی نانوکامپوزیت‌هایی بود که در محیط اسیدی معده مقاوم بوده و تغییرات ساختاری زیادی از خود نشان ندهند، اما در محیط بازی روده دستخوش تغییرات شده و با متورم شدن داروی مورد نظر را رها کنند.
نتایج این کار، که یک طرح تحقیقاتی مشترک بین دانشگاه شهید مدنی آذربایجانو دانشگاه آزاد میانه بود، نشان داد نانوکامپوزیت‌های تولید شده بر پایه نانوذرات سیلیس اصلاح شده، علاوه بر حساس بودن به pH محیط، یک حامل بسیار مؤثر در آزادسازی داروست. این نانوحامل‌ها، قابلیت تخریب توسط باکتری‌های روده را داشته و روش تهیه آن آسان است. همچنین این نانوحامل، دارای خاصیت دارورسانی در زمان معین و میزان مصرفی کنترل شده به بافت هدف است که با کاهش چشمگیر عوارض جانبی ناخواسته، از سیستم‌های دارورسانی قدیمی، ایمن‌تر و مؤثرتر است.
طبق گفته‌های مهکام، از دیگر ویژگی‌های بارز این نانوحامل‌های کامپوزیتی زیست سازگار، امکان بارگیری همزمان چند دارو در ساختار آن‌هاست، که در حال حاضر توسط تیم تحقیقاتی ایشان و بطور مشترک با دانشگاه داروسازی تبریز، در حال انجام است.
وی در ادامه افزود: «در این طرح پژوهشی، ابتدا نانوذرات سیلیس به روش سل-ژل تولید و پس از اصلاح سطح آن در شرایط کنترل شده، نانوذرات سیلیکا با انتهای اسیدی تهیه شد. سپس با وینیل‌دارکردن این گروه‌های اسیدی و کوپلیمریزاسیون این نانوذرات، نانوکامپوزیت حساس به pH تولید گردید.»
نتایج این پژوهش که به دست دکتر مهرداد مهکام صورت گرفته است، در مجله Current Nanoscience (جلد ۸، شماره ۵، ماه اکتبر سال ۲۰۱۲، صفحات ۷۴۴ تا ۷۴۸) چاپ شده است.
