محققان دانشگاه گیلان با همکاری دانشگاه آزاد زنجان، موفق به ساخت یک نانوداروی جدید به عنوان یک عامل کنتراست‌زای هدفمند جهت تصویربرداری از سرطان سینه گردیدند. این نانودارو تشخیص بافت سرطانی پستان، در مراحل اولیه این بیماری و اقدام به درمان آن را امکان‌پذیر خواهد کرد.
رشت: تلاش برای افزایش وضوح تصویربرداری مولکولی
محققان دانشگاه گیلان با همکاری دانشگاه آزاد زنجان، موفق به ساخت یک نانوداروی جدید به عنوان یک عامل کنتراست‌زای هدفمند جهت تصویربرداری از سرطان سینه گردیدند. این نانودارو تشخیص بافت سرطانی پستان، در مراحل اولیه این بیماری و اقدام به درمان آن را امکان‌پذیر خواهد کرد.
این نانودارو، با بازده بالایی تولید شده و دارای پایداری نوری قابل ملاحظه‌ای در خون است. همچنین، بر اساس نتایج، در شرایط کشت سلولی فاقد سمیت است. نتایج این تحقیق، پتانسیل بالای این محصول را در سطح مدل حیوانی اثبات کرده است.
اختلال و ناهنجاری در سلول‌ها و مولکول‌ها خیلی سریع‌تر از تغییرات در آناتومی بدن رخ می‌دهد. روش‌های تصویربرداری نوری جهت قابل مشاهده کردن بافت‌ها طراحی شده‌اند که از توانایی جذب و تفرق بافت‌ها استفاده می‌کنند. تباینی که بین بافت‌های مختلف به وجود می‌آید، سبب شناسایی آن‌ها و هم چنین تمایز بین بافت‌های آسیب دیده و سالم می‌گردد. با این وجود، تضاد بافت‌های داخلی و برهم‌کنش نور با این بافت‌ها اغلب جهت اهداف آسیب‌شناسی کافی و اختصاصی نیست. بنابراین، نیاز به یک عامل متباین‌کننده به منظور بهینه‌کردن تصاویر بافتی است. در این تحقیق با ترکیب نانومیله‌های طلا با نوعی پپتید به نام بومبسین، نانوترکیبی ساخته شده است که، در تشخیص و تصویربرداری مولکولی از سرطان سینه موش BALB/c، به روش تصویربرداری فوتواکوستیک موفق بوده است.
دکتر زهرا حیدری، فارغ التحصیل رشته بیوشیمی از دانشگاه گیلان، سایر ویژگی‌های این محصول را این‌گونه توضیح داد: «بر اساس نتایج به دست آمده، نانوداروی تولید شده قدرت بالایی در هدف‌گیری سلول‌های سرطانی پستان دارد. این دارو به میزان بالایی توسط سلول‌های سرطانی جذب می‌گردد که با گذشت زمان، روند جذب آن افزایشی است. طبق نتایج توزیع حیاتی می‌توان استنباط کرد که این ترکیب، قدرت هدف‌گیری سلول‌های سرطانی سینه را در شرایط درون تنی داراست و می‌توان از آن به عنوان یک نانو داروی هدفمند در تصویربرداری از سرطان سینه استفاده کرد.»
به گفته حیدری، نانومیله‌های طلا، جذب نوری بسیار بالایی دارند و طیف جذبی آن‌ها در هر طول موج دلخواهی در دامنه مادون قرمز قابل تنظیم است. از طرفی، تابش امواج مادون قرمز به بافت‌های سالم آسیبی وارد نمی‌کند. زمانی که نانومیله‌های طلا این پرتو را در داخل بافت‌ها دریافت می‌کنند، به طور موثری آن را به گرما تبدیل کرده و باعث انفجارهای مینیاتوری می‌شوند. بنابراین به عنوان عامل متباین‌کننده در تصویربرداری فوتواکوستیک عمل خواهند کرد.
در این تحقیق، ابتدا نانومیله‌های طلا تولید شده و پس از پوشش سطح با پلیمر، جهت اتصال به پپتید بومبسین فعال گردید. در مرحله بعد، پایداری نوری نانودارو در خون و سمیت آن در شرایط کشت سلولی مطالعه شد. همچنین، جهت ارزیابی قدرت هدف‌گیری بافت سرطان پستان، توسط نانوداروی تولید شده، مطالعات در دو سطح سلولی و حیوانی انجام گردید. نحوه توزیع حیاتی نانودارو نیز، در موش‌های BALB/c مبتلا به تومور پستان بررسی شد.
این نانودارو، با بازده بالایی تولید شده و دارای پایداری نوری قابل ملاحظه‌ای در خون است. همچنین، بر اساس نتایج، در شرایط کشت سلولی فاقد سمیت است. نتایج این تحقیق، پتانسیل بالای این محصول را در سطح مدل حیوانی اثبات کرده است.
اختلال و ناهنجاری در سلول‌ها و مولکول‌ها خیلی سریع‌تر از تغییرات در آناتومی بدن رخ می‌دهد. روش‌های تصویربرداری نوری جهت قابل مشاهده کردن بافت‌ها طراحی شده‌اند که از توانایی جذب و تفرق بافت‌ها استفاده می‌کنند. تباینی که بین بافت‌های مختلف به وجود می‌آید، سبب شناسایی آن‌ها و هم چنین تمایز بین بافت‌های آسیب دیده و سالم می‌گردد. با این وجود، تضاد بافت‌های داخلی و برهم‌کنش نور با این بافت‌ها اغلب جهت اهداف آسیب‌شناسی کافی و اختصاصی نیست. بنابراین، نیاز به یک عامل متباین‌کننده به منظور بهینه‌کردن تصاویر بافتی است. در این تحقیق با ترکیب نانومیله‌های طلا با نوعی پپتید به نام بومبسین، نانوترکیبی ساخته شده است که، در تشخیص و تصویربرداری مولکولی از سرطان سینه موش BALB/c، به روش تصویربرداری فوتواکوستیک موفق بوده است.
دکتر زهرا حیدری، فارغ التحصیل رشته بیوشیمی از دانشگاه گیلان، سایر ویژگی‌های این محصول را این‌گونه توضیح داد: «بر اساس نتایج به دست آمده، نانوداروی تولید شده قدرت بالایی در هدف‌گیری سلول‌های سرطانی پستان دارد. این دارو به میزان بالایی توسط سلول‌های سرطانی جذب می‌گردد که با گذشت زمان، روند جذب آن افزایشی است. طبق نتایج توزیع حیاتی می‌توان استنباط کرد که این ترکیب، قدرت هدف‌گیری سلول‌های سرطانی سینه را در شرایط درون تنی داراست و می‌توان از آن به عنوان یک نانو داروی هدفمند در تصویربرداری از سرطان سینه استفاده کرد.»
به گفته حیدری، نانومیله‌های طلا، جذب نوری بسیار بالایی دارند و طیف جذبی آن‌ها در هر طول موج دلخواهی در دامنه مادون قرمز قابل تنظیم است. از طرفی، تابش امواج مادون قرمز به بافت‌های سالم آسیبی وارد نمی‌کند. زمانی که نانومیله‌های طلا این پرتو را در داخل بافت‌ها دریافت می‌کنند، به طور موثری آن را به گرما تبدیل کرده و باعث انفجارهای مینیاتوری می‌شوند. بنابراین به عنوان عامل متباین‌کننده در تصویربرداری فوتواکوستیک عمل خواهند کرد.
در این تحقیق، ابتدا نانومیله‌های طلا تولید شده و پس از پوشش سطح با پلیمر، جهت اتصال به پپتید بومبسین فعال گردید. در مرحله بعد، پایداری نوری نانودارو در خون و سمیت آن در شرایط کشت سلولی مطالعه شد. همچنین، جهت ارزیابی قدرت هدف‌گیری بافت سرطان پستان، توسط نانوداروی تولید شده، مطالعات در دو سطح سلولی و حیوانی انجام گردید. نحوه توزیع حیاتی نانودارو نیز، در موش‌های BALB/c مبتلا به تومور پستان بررسی شد.
شماتیکی از نحوه تولید نانودارو
نتایج این کار تحقیقاتی که حاصل همکاری دکتر ریحانه سریری (عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان)، دکتر مجتبی صلوتی ( عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان) و دکتر زهرا حیدری است، در مجله Journal of Photochemistry and Photobiology B: Biology (جلد ۱۳۰، شماره ۱، ماه ژانویه، سال ۲۰۱۴، صفحات ۴۰ تا ۴۶) منتشر شده است.
