دانشگاه یزد: ساخت نانوکامپوزیت جدید با خواص کاتالیستی

پژوهشگران شیمی دانشگاه یزد موفق به ساخت نانوکامپوزیتی شدند که توانایی کاربرد در تولید کاتالیست‌های اکسایشی و زیست‌حسگرها را دارد. زیست‌حسگرهای حاصل از این نانوکامپوزیت، به عنوان حسگر‌های الکتروشیمیایی عمل می‌کنند و قابل کاربرد در اندازه‌گیری میزان داروها خواهند بود.

فولرین‌ها از جمله مواد کربنی هستند که از خواص الکتروشیمیایی ویژه‌ای برخوردارند. به همین منظور استفاده و بهبود سطح الکترودها به کمک این مواد در بین محققان مطرح است. از طرف دیگر، نانولوله‌های کربنی به دلیل خاصیت الکتروکاتالیستی بالا در برابر مواد مختلف و الکترون‌پذیری بسیار بالا سبب بهبود عملکرد الکتروکاتالیست‌ها می‌شوند. به همین دلیل استفاده از این نانوکامپوزیت همراه با مایع یونی به عنوان یک محیط رسانا، افزایش خاصیت الکتروکاتالیستی نانوکامپوزیت حاصل شده را در پی خواهد داشت.
علیرضا خوشرو، دانشجوی دکتری شیمی تجزیه در دانشگاه یزد، در خصوص تحقیق صورت گرفته توضیح داد: «در این کار تلاش نمودیم با ترکیب دو نانوساختار فولرین- نانولوله‌های کربنی در حضور مایع یونی، نانوکامپوزیت‌هایی تولید کنیم که توانایی کاربرد در ساخت زیست‌حسگر‌ها را داشته باشد».
نتایج بررسی‌ها نشان داده است که این نانوکامپوزیت دارای خواص کاتالیستی منحصربه‌ فردی چون کاهش پتانسیل اکسایش و افزایش حساسیت در اکسایش داروهای مشتق کتکول آمین است. همچنین آزمایش‌های الکتروشیمیایی برای بررسی اکسایش کاتالیستی برخی از داروها و اندازه‌گیری آن‌ها در سرم خون با موفقیت انجام گرفته و نتایج رضایت‌بخشی را در پی داشته است.
به گفته‌ی خوشرو، در این کار تحقیقاتی ترکیب فولرین – نانولوله‌های کربنی با ساختار نانو مد نظر بوده است که منجر به افزایش خواص کاتالیستی می‌شود. به همین منظور این خواص جدید در حضور یک مایع یونی به عنوان یک محیط هادی مورد مطالعه قرار گرفت که با بهبود این خواص همراه بوده است. این ویژگی‌ها در زمینه‌ی حسگر‌های زیستی منجر به افزایش حساسیت و پایداری حسگر و همچنین کاهش حد تشخیص گونه‌ی مورد بررسی می‌شود. با استفاده از تصاویر میکروسکوپ الکترونی عبوری و میکروسکوپ الکترونی روبشی ساختار این نانو‌کامپوزیت بررسی شد. این تصاویر تایید کننده‌ی تشکیل این نانوکامپوزیت بودند. سپس به منظور بررسی خواص الکتروکاتالیستی این نانوکامپوزیت از آن برای ساخت حسگر استفاده شد. آزمایش های الکتروشیمیایی نشان دادند که این نانوکامپوزیت حساسیت و پایداری حسگر ساخته شده را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
نتیجه‌ی این کار ساخت یک نانوکامپوزیت جدید بوده است که دارای خواص کاتالسیتی مناسب در اکسایش داروهای مشتق کتکول آمین است. به همین دلیل خوشرو متعقد است که زمینه‌های مختلفی برای بررسی خواص این نانوکامپوزیت جدید و بهبود این خواص وجود دارد که در آینده به بررسی آن‌ها پرداخته خواهد شد.
نتایج این تحقیقات که با تلاش پروفسور محمد مظلوم اردکانی، عضو هیئت علمی دانشکده شیمی دانشگاه یزد، و علیرضا خوشرو صورت گرفته است، در مجله‌ی Communications Electrochemistry (شماره ۴۲، ماه می‌سال ۲۰۱۴، صفحات ۹ الی ۱۲) منتشر شده است.