استفاده از اوریگامی برای تولید نانوساختارهای دو بعدی

محققان با استفاده از اوریگامی دی‌ان‌ای موفق به تولید ساختارهایی شدند که می‌توان از آن‌ها به عنوان داربست زیستی استفاده کرد.

پژوهش‌های اخیر محققان استرالیایی و آمریکایی نشان می‌دهد که می‌توان از نانولوله‌های دی‌ان‌ای به عنوان میزبان برای نگه‌داشتن فیبریل‌های آمیلوئیدی (نوعی پروتئین تجمع‌یافته غیرقابل انحلال) استفاده کرد. این نانوساختارها می‌توانند به عنوان داربست در نانوزیست‌فناوری استفاده شوند.
اوریگامی به علمی گفته می‌شود که در آن رشته‌های دی‌ان‌ای را تا می‌زنند تا به اشکال مختلف در آید. این موضوع اولین بار در سال ۱۹۸۲ توسط نادریان سیمن از دانشگاه نیویورک مطرح شد و نه سال بعد او و همکارانش موفق به پیاده‌سازی این ایده شدند. اوریگامی ویژه‌ای که در این پروژه از آن استفاده شده است، اولین بار در سال ۲۰۰۶ توسط پاول روتموند از مؤسسه‌ی فناوری‌ کالیفرنیا پدید آمد که یک رشته‌ی بلند ویروسی بود و با افزودن مقادیر کمی دی‌ان‌ای سنتز شده، شکل‌دهی ‌می‌شد. با اتصال بخش‌های کوچک‌تر به باقی بخش‌های دی‌ان‌ای، ساختارهایی مربع و مثلث شکل پدید می‌آید که ابعادی در حدود ۲۰ نانومتر داشتند.
فیبریل‌های آمیلوئیدی پروتئین‌های متجمع و غیرقابل انحلالی هستند که در برخی بیماران نظیر مبتلایان به آلزایمر دیده می‌شود. این فیبریل‌های میله‌ای شکل مانند ابریشم مستحکم هستند (مدول یانگ در حدود ۱۴ گیگا پاسکال). این ترکیبات در دمای بالا پایدار بوده و نسبت به مواد شیمیایی مختلف مقاوم هستند.
این گروه تحقیقاتی از مولکول‌های دی‌ان‌ای سنتز شده برای ایجاد ساختارهای پیچیده نظیر نانوذرات فلزی استفاده کردند. رشته‌های دی‌ان‌ای می‌توانند برای هسته‌زایی و سازمان‌دهی فیبریل‌های آمیلوئیدی مورد استفاده قرار گیرند. گروه تحقیقاتی سیمن نشان داند که چنین چیزی امکان‌پذیر است.
سیمن می‌گوید: «ما دریافتیم که نانولوله‌های اوریگامی دی‌ان‌ای می‌توانند فیبریل‌های آمیلوئید را همانند غلاف در بر گیرند. این نانولوله‌ها که هر یک دارای ۲۰ پیچ هستند، می‌توانند خودآرایی دهند و فیبریل درون لوله به صورت هسته مرکزی باقی‌ بماند. در نهایت ساختار پایداری بدست می‌آید که حاوی یک پپتید مرکزی است.
این نانولوله‌های پر شده با فیبریل، می‌تواند به صورتی سازماندهی شوند که تشکیل الگویی دو بعدی دهند. این ساختار دوبعدی از برهمکنش میان دو رشته‌ دی‌ان‌ای بدست می‌آید. اگر این فیبریل‌ها با ساختارهای لوله‌ای دیگر نظیر نانولوله‌کربنی یا روبان‌ها جایگزین شوند می‌توان از ساختار نهایی به عنوان داربست در نانوزیست‌الکترونیک استفاده کرد.
نتایج این پژوهش در نشریه‌ی Nature Nanotechnology به چاپ رسیده است.