پژوهشگران ایرانی موفق به طراحی و سنتز یک ساختار مهندسی شده برای جداسازی یون روی شدند. نتایج این تحقیقات منجر به دستیابی به تجزیه و تحلیل‌های قابل اطمینان و تکرار‌پذیر در مقادیر غلظتی پایین می‌شود. مدت زمان کوتاه‌تر و استفاده از دستگاه‌های ارزان قیمت‌تر از مزایای این تحقیقات است.
دانشگاه شهید بهشتی: جداسازی یون روی در غلظت‌های پایین
برخی از عناصر کم مصرف به دلیل اهمیت فعالیت‌های بیوشیمیایی، برای بدن موجودات زنده ضروری است. روی (Zn) یکی از این مواد است که نقش قابل توجهی در پروتئین‌های درگیر در سوخت و ساز، ترشح هورمون و سیستم ایمنی بدن دارد و آنزیم‌های آن در تولید و تجزیه‌ی پروتئین، چربی‌ها، کربوهیدرات‌ها و اسیدهای نئوکلئیک شرکت می‌کنند. کمبود روی در بدن ممکن است به اختلالات مختلفی از جمله اختلال رشد، افسردگی، ضایعات پوست و چشم، اختلال در عملکرد بهبود زخم و دیگر بیماری‌های پوستی منجر شود. به همین منظور برای تشخیص کمبود روی در بدن، از نمونه‌های زیستی انسان مانند خون استفاده می‌کنند تا میزان روی بدن به‌دست آید. در نتیجه، اندازه‌گیری دقیق مقدار روی در خون بسیار حائز اهمیت است.
هدف از انجام این پروژه ارائه‌ی راهکاری به محققان و شرکت‌های تحقیقاتی و آزمایشگاهی است تا بتوانند یون روی را در غلظت ppb با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله‌ای تعیین کنند. لازم به ذکر است که در صورت عدم استفاده از روش پیشنهادی، نیاز به دستگاه‌های گران قیمت‌تری همچون ICP ضروری به نظر می‌رسد. این طرح قابل کاربرد در صنایع غذایی و زیست‌محیطی است. همچنین برای اندازه‌گیری یون روی در نمونه‌های بیولوژیکی در مواجه‌ی شغلی نیز قابلیت کاربری دارد.
دکتر محمد بهبهانی، فارغ التحصیل دکتری شیمی تجزیه از دانشگاه شهید بهشتی در گفتگو با واحد خبری ستاد ویژه‌ی توسعه فناوری نانو گفت: «با توجه به اهمیت تعیین یون روی در ماتریس‌های پیچیده، آماده‌سازی نمونه‌ی موفق برای جداسازی و پیش تغلیظ آن، یکی از مهمترین مراحل است. در این کار از نانوذرات پلیمر قالب یونی سنتز شده در آزمایشگاه دکتر باقری برای استخراج و پیش تغلیظ گزینش‌پذیر یون روی از ماتریس‌های پیچیده مثل نمونه‌های غذایی و زیست‌محیطی استفاده شد. پیش تغلیظ گزینش‌پذیر یون مورد نظر با کمک نانوذرات پلیمر قالب یونی به محققان کمک می‌کند تا بتوانند یون هدف را در مقادیر کم (در حد غلظت ppb) در محیط‌های پیچیده و با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله‌ای اندازه‌گیری کنند.»
هدف از انجام این پروژه ارائه‌ی راهکاری به محققان و شرکت‌های تحقیقاتی و آزمایشگاهی است تا بتوانند یون روی را در غلظت ppb با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله‌ای تعیین کنند. لازم به ذکر است که در صورت عدم استفاده از روش پیشنهادی، نیاز به دستگاه‌های گران قیمت‌تری همچون ICP ضروری به نظر می‌رسد. این طرح قابل کاربرد در صنایع غذایی و زیست‌محیطی است. همچنین برای اندازه‌گیری یون روی در نمونه‌های بیولوژیکی در مواجه‌ی شغلی نیز قابلیت کاربری دارد.
دکتر محمد بهبهانی، فارغ التحصیل دکتری شیمی تجزیه از دانشگاه شهید بهشتی در گفتگو با واحد خبری ستاد ویژه‌ی توسعه فناوری نانو گفت: «با توجه به اهمیت تعیین یون روی در ماتریس‌های پیچیده، آماده‌سازی نمونه‌ی موفق برای جداسازی و پیش تغلیظ آن، یکی از مهمترین مراحل است. در این کار از نانوذرات پلیمر قالب یونی سنتز شده در آزمایشگاه دکتر باقری برای استخراج و پیش تغلیظ گزینش‌پذیر یون روی از ماتریس‌های پیچیده مثل نمونه‌های غذایی و زیست‌محیطی استفاده شد. پیش تغلیظ گزینش‌پذیر یون مورد نظر با کمک نانوذرات پلیمر قالب یونی به محققان کمک می‌کند تا بتوانند یون هدف را در مقادیر کم (در حد غلظت ppb) در محیط‌های پیچیده و با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله‌ای اندازه‌گیری کنند.»
تصویر SEM پیش تغلیظ گزینش‌پذیر یون روی
نانوذرات پلیمر قالب یونی در مقایسه با پلیمرهای قالب یونی که به صورت نانوذرات تهیه نشده اند، دارای مزیت‌های متعددی است که می‌توان به زمان استخراج کوتاه‌تر و ظرفیت جذب بیشتر آن‌ها اشاره کرد.
از نتایج تجزیه‌ای به دست آمده به‌وسیله‌ی روش ارائه شده می‌توان به حد تشخیص پایین (۰/۱۵ میکروگرم بر لیتر) و تکرارپذیری بالای روش اشاره کرد.
نتایج این کار تحقیقاتی که با تلاش دکتر محمد بهبهانی و همکاران وی صورت گرفته است، در مجله Journal of Food Composition and Analysis (جلد ۳۴، شماره ۱۵، ماه می‌سال ۲۰۱۴، صفحات ۸۱ تا ۸۹) منتشر شده است.
