شرکت دانش بنیان اکسیر نانوسینا موفق شده است ماده مؤثره موجود در گیاه زردچوبه را به یک نانوداروی خوراکی تبدیل کند. دکتر محمودرضا جعفری، استاد داروسازی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و محقق این پروژه، جزئیات علمی این کار و سازوکار تأثیر فناوری نانو بر افزایش اثرگذاری این دارو را تشریح کرده است.
تبدیل کورکومین موجود در زردچوبه به نانوداروی خوراکی
کورکومین (دی فرولوئیل متان) یک پلی فنل از دسته دی آریل هپتانوئیدها است. این ماده جزء فعال گیاه پایاست که با نام زردچوبه شناخته می‌شود. این گیاه در هندوستان، جنوب شرق آسیا، چین و مناطق گرمسیرآسیا کشت داده می‌شود. مطالعات گسترده در نیم قرن گذشته چندین اثر مهم از کورکومین را نشان داده است. به‌طور کلی مهم‌ترین اثرات بیولوژیکی زردچوبه و کورکومین شامل اثرات ضدالتهابی، ضدتوموری و آنتی اکسیدانی آن‌هاست.
کورکومین با طیف وسیعی از پروتئین‌ها باند شده و توانایی مهار فعالیت کینازهای مختلف را دارد. بسیاری از مطالعات کشت سلولی پره کلینیکال و حیوانی، حاکی از اثرات بالقوه کورکومین به عنوان یک ترکیب آنتی اکسیدانت، ضد تکثیر سلولی، ضد تهاجمی، ضدآنژیوژنیک، بوده و می‌تواند در درمان زخم، دیابت، آلزایمر، پارکینسون، بیماری‌های قلبی-عروقی، بیماری‌های میکربی، بیماری‌های ریوی و آرتریت مورد استفاده قرار گیرد
سایر کارآزمایی‌های بالینی نشان می‌دهد که کورکومین می‌تواند در بیماری‌هایی چون کولیت اولسراتیو، بیماری روده ملتهب، سرطان کولون، سرطان پانکراس، هیپرکلسترمی، آترواسکلروز، التهاب پانکراس، پسوریازیس، آرتریت روماتوئید و بیماری‌های التهابی چشم نظیر کاتاراکت و…. نقش درمانی بالقوه‌ای داشته باشد.
مطالعات بالینی نشان داده که کورکومین حتی زمانی که روزانه ۱۲ گرم برای مدت ۳ ماه مصرف شود هیچ گونه اثرات سمی نداشته و کاملاً ایمن است.
با توجه به ماهیت چربی دوستی کورکومین، جذب خوراکی این ماده در فرم‌های معمول خوراکی مانند پودر، کپسول و قرص، بسیار پائین است. در واقع درسطح سلول‌های اِپی تلیال روده‌ای یک لایه آب دست نخورده وجود دارد. برای اینکه یک دارو بتواند پس از مصرف خوراکی از راه روده جذب شود، باید یک حداقل حلالیت در آب داشته باشد تا بتواند در این لایه آب دست نخورده حل شده، عبور نماید و سپس جذب شود. این لایه آبی دست نخورده، محدود‌کننده جذب برای مواد خیلی چربی‌دوست مثل کورکومین است. برای جذب لیپیدها و مواد خیلی محلول در چربی مثل انواع ویتامین‌های محلول در چربی سیستم‌های میسلی به‌طور طبیعی در روده تشکیل می‌شود تا به جذب آن‌ها کمک کند.
کورکومین (مثل مواد چربی‌دوست دیگر) در فرم‌های معمول پس از مصرف خوراکی، مقادیر اندکی از آن به‌صورت طبیعی به میسل تبدیل و جذب می‌شود؛ اما وقتی به صورت کپسوله شده در نانومیسل‌ها در می آید، تمام کورکومین در بخش هیدروفوبیک نانومیسل‌های کورکومین محبوس می شود. این نانومیسل‌های کروی شکل اندازه ذره‌ای حدود ۱۰ نانومتر دارند و باعث افزایش حلالیت کورکومین در آب به بیش از ۱۰۰هزار مرتبه می‌شوند.
پس از مصرف خوراکی، کپسول‌های سافت ژل حاوی نانومیسل‌های کورکومین در کمتر از ۱۵ دقیقه در محیط اسیدی معده باز شده در محیط معده پخش می‌گردند. این نانومیسل‌ها در محیط اسیدی معده حداقل ۶ ساعت پایدارند و از بین نمی‌روند و به‌صورت دست نخورده به روده کوچک می‌رسند. نانومیسل‌ها پس از رسیدن به روده کوچک، انتقال کورکومین را از لایه آب دست نخورده موجود در سطح سلول‌های اپی تلیال روده‌ای تسهیل نموده و باعث افزایش جذب کورمین از راه خوراکی می‌شوند. در واقع کورکومین که در آب نامحلول است به کمک میسل‌ها در آب حل می‌شود و توانایی جذب از راه خوراکی را پیدا می‌کند.
کورکومین با طیف وسیعی از پروتئین‌ها باند شده و توانایی مهار فعالیت کینازهای مختلف را دارد. بسیاری از مطالعات کشت سلولی پره کلینیکال و حیوانی، حاکی از اثرات بالقوه کورکومین به عنوان یک ترکیب آنتی اکسیدانت، ضد تکثیر سلولی، ضد تهاجمی، ضدآنژیوژنیک، بوده و می‌تواند در درمان زخم، دیابت، آلزایمر، پارکینسون، بیماری‌های قلبی-عروقی، بیماری‌های میکربی، بیماری‌های ریوی و آرتریت مورد استفاده قرار گیرد
سایر کارآزمایی‌های بالینی نشان می‌دهد که کورکومین می‌تواند در بیماری‌هایی چون کولیت اولسراتیو، بیماری روده ملتهب، سرطان کولون، سرطان پانکراس، هیپرکلسترمی، آترواسکلروز، التهاب پانکراس، پسوریازیس، آرتریت روماتوئید و بیماری‌های التهابی چشم نظیر کاتاراکت و…. نقش درمانی بالقوه‌ای داشته باشد.
مطالعات بالینی نشان داده که کورکومین حتی زمانی که روزانه ۱۲ گرم برای مدت ۳ ماه مصرف شود هیچ گونه اثرات سمی نداشته و کاملاً ایمن است.
با توجه به ماهیت چربی دوستی کورکومین، جذب خوراکی این ماده در فرم‌های معمول خوراکی مانند پودر، کپسول و قرص، بسیار پائین است. در واقع درسطح سلول‌های اِپی تلیال روده‌ای یک لایه آب دست نخورده وجود دارد. برای اینکه یک دارو بتواند پس از مصرف خوراکی از راه روده جذب شود، باید یک حداقل حلالیت در آب داشته باشد تا بتواند در این لایه آب دست نخورده حل شده، عبور نماید و سپس جذب شود. این لایه آبی دست نخورده، محدود‌کننده جذب برای مواد خیلی چربی‌دوست مثل کورکومین است. برای جذب لیپیدها و مواد خیلی محلول در چربی مثل انواع ویتامین‌های محلول در چربی سیستم‌های میسلی به‌طور طبیعی در روده تشکیل می‌شود تا به جذب آن‌ها کمک کند.
کورکومین (مثل مواد چربی‌دوست دیگر) در فرم‌های معمول پس از مصرف خوراکی، مقادیر اندکی از آن به‌صورت طبیعی به میسل تبدیل و جذب می‌شود؛ اما وقتی به صورت کپسوله شده در نانومیسل‌ها در می آید، تمام کورکومین در بخش هیدروفوبیک نانومیسل‌های کورکومین محبوس می شود. این نانومیسل‌های کروی شکل اندازه ذره‌ای حدود ۱۰ نانومتر دارند و باعث افزایش حلالیت کورکومین در آب به بیش از ۱۰۰هزار مرتبه می‌شوند.
پس از مصرف خوراکی، کپسول‌های سافت ژل حاوی نانومیسل‌های کورکومین در کمتر از ۱۵ دقیقه در محیط اسیدی معده باز شده در محیط معده پخش می‌گردند. این نانومیسل‌ها در محیط اسیدی معده حداقل ۶ ساعت پایدارند و از بین نمی‌روند و به‌صورت دست نخورده به روده کوچک می‌رسند. نانومیسل‌ها پس از رسیدن به روده کوچک، انتقال کورکومین را از لایه آب دست نخورده موجود در سطح سلول‌های اپی تلیال روده‌ای تسهیل نموده و باعث افزایش جذب کورمین از راه خوراکی می‌شوند. در واقع کورکومین که در آب نامحلول است به کمک میسل‌ها در آب حل می‌شود و توانایی جذب از راه خوراکی را پیدا می‌کند.
