پژوهشگران اخیراً مقالهای در نشریه Integrative Biology منتشر کردند که در آن جزئیاتی درباره فناوری تشخیص اثربخشی داروها روی جوندگان و برخی ماهیها ارائه شده است. این فناوری جدید میتواند مشکل موجود در مسیر دارورسانی را رفع کند.
استفاده از نانوذرات برای رهگیری دارو در بدن
محمت فاتیح یانیک از محققان این پروژه میگوید: «بیولوژیکز یکی از حوزههای در حال رشد در زیستفناوری است؛ زیرا به شما امکان میدهد تا داروهایی با قابلیتهای منحصر به فرد طراحی کنید. با این حال رهاسازی بیولوژیکز به درون بافتها بسیار چالشبرانگیز است؛ زیرا ابعاد آنها بسیار بزرگتر از داروهای رایج است.»
سونگ یاو چنگ از دیگر محققان این پروژه و یکی از نویسندگان اصلی مقاله میگوید: «با ترکیب این روش با سیستمهای قبلی، ما توانستیم روشی برای ارزیابی اثربخشی داروها ارائه کنیم که پیش از این تصور هم نمیشد.»
گورخر ماهی یکی از ماهیهایی است که معمولاً برای آزمایش بیماریهای انسان روی آن مورد استفاده قرار میگیرد. دلیل این امر آن است که لاروهای این ماهی شفاف بوده و به راحتی میتوان اثر داروها و جهشها را روی آن مشاهده کرد. در سال ۲۰۱۰، یانیک موفق به ارائه فناوریای شد که با استفاده از آن امکان انتقال لاروهای گورخر ماهی به سکوی تصویربرداری مهیا شد و محققان موفق به جهتدادن به لاروها و تصویربرداری از آنها شدند. در صورتی که این روش به صورت ماشینی و خودکار انجام شود، آزمودن هر لارو در حدود ۲۰ ثانیه زمان خواهد برد در حالی که اگر با دست انجام شود قریب به چند دقیقه برای آن زمان نیاز است.
در این پژوهش محققان از نانوذراتی موسوم به لیپیدویدز برای تزریق RNA استفاده کردند. این مولکولهای چربی به عنوان مخازن حمل کننده iRNA استفاده شده که میتواند ژنهای مولد بیماری را با استفاده از یک رشته RNA خاموش کند.
این گروه تحقیقاتی درون هر یک از نانوذرات ژن بیان کننده پروتئین فلورسانس قرار دادند که به محققان اجازه میدهد مسیر حرکت RNAها را مشاهده کنند. با تزریق این نانوذرات به مایع نخاعی ماهی، امکان مطالعه مسیر حرکت دارو فراهم میشود. رهگیری تابشهای فلورسانس در مغز ماهی نشان میدهد که آیا دارو با موفقیت وارد بافت مغز شده است یا خیر؟