پژوهشگران دانشگاه شهید باهنر کرمان، موفق به ساخت نانوجاذبی شده‌اند که نسبت به جاذب‌های تجاری توانایی بیشتر ی در استخراج و حذف آلاینده‌ها دارد. فرایند ساخت این محصول، ساده و اقتصادی بوده و در طول آن مواد جانبی مزاحمی تولید نمی‌شود.
کرمان: حذف آلاینده‌های آروماتیک با نانوجاذب‌ها
گسترش آلاینده‌های شیمیایی در محیط زیست نظیر آب، خاک و هوا، اثرات مخرب و جبران ناپذیری بر جا گذاشته است. تلاش محققان شیمی، در توسعه‌ی روش‌های اندازه‌گیری نمونه‌های مختلف و ارائه‌ی راه حلی جهت کاهش و یا حذف اثرات زیان‌بار این گونه مواد بر زندگی بشر است.
به گفته‌ی منصوره بهزادی، دکترای شیمی تجزیه، یکی از مهم‌ترین روش‌های استخراج، میکرواستخراج فاز جامد است. در این روش با استفاده از جاذب‌های مناسب، که به روش الکتروشیمیایی بر روی یک سیم نازک فلزی پوشش داده شده، گونه‌ی مورد نظر جداسازی و اندازه‌گیری می‌شود. در این کار، پوشش نانوکامپوزیتی پلیمری سنتز و برای استخراج و اندازه‌گیری دسته‌ای از هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای از نمونه‌ی آب‌های آلوده به کار رفته است.
این نانوکامپوزیت به راحتی قابل تولید بوده و علاوه بر طول عمر بالا، از پایداری مناسبی در محدوده‌های دمایی بالا برخوردار است؛به گونه‌ای که طبق آزمایش‌های صورت گرفته، در دمای ۲۸۰ درجه‌ی سانتی‌گراد، بدون هیچ‌گونه تغییری در خواص جذبی تا حدود ۸۰ مرتبه قابل استفاده‌ی مجدد است.
در ساخت این نانوکامپوزیت از نانولوله‌های کربنی چند دیواره و پلی اورتوآمینوفنول استفاده شده است. این پوشش بر روی سطح یک سیم از جنس فولاد ضدزنگ، به عنوان الکترود، نشانده شده تا میزان آلاینده‌های سرطان‌زا در محیط‌های مختلف را اندازه‌گیری و جذب کند.
بهزادی در ادامه عنوان کرد: «جهت بررسی صحت روش و قابلیت کاربرد آن در جداسازی و اندازه‌گیری مواد آلاینده، شامل هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای، از نمونه‌های حقیقی مختلف استفاده شده است. پساب کارخانه‌ی ذغال شویی زرند، آب تلمبه‌ی کشاورزی در نزدیکی کارخانه، آب رودخانه‌ی روستای کوهپایه‌ی کرمان و آب شرب شهر کرمان از جمله موارد آزمایش شده بود. نتایج نشان دهنده‌ی این مطلب است که نانوکامپوزیت تهیه شده توانایی جداسازی و حذف این مواد را به طور مؤثر دارد.»
این محققان در ادامه‌ی این طرح به تهیه‌ی کوپلیمرهای نانوکامپوزیتی با استفاده از روش الکتروشیمیایی پرداخته‌اند که می‌تواند خواص نانوکامپوزیت‌ها را بهبود بخشیده و به عنوان فیلتر جذب کننده‌ی مواد آلاینده در صنایع مختلف به کار رود. به گفته‌ی بهزادی این قسمت از کار در آینده‌ی نزدیک ثبت اختراع خواهد شد.
نتایج این تحقیقات در مجله‌ی Analytical Methods (جلد۶، شماره ۲۳، سال ۲۰۱۴، صفحات ۹۲۳۴ تا ۹۲۴۱) به چاپ رسیده و حاصل همکاری دکتر محمد میرزایی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دکتر منصوره بهزادی و محمد دانش‌پژوه، کارشناس آزمایشگاه دانشگاه علوم پزشکی کرمان، است.
به گفته‌ی منصوره بهزادی، دکترای شیمی تجزیه، یکی از مهم‌ترین روش‌های استخراج، میکرواستخراج فاز جامد است. در این روش با استفاده از جاذب‌های مناسب، که به روش الکتروشیمیایی بر روی یک سیم نازک فلزی پوشش داده شده، گونه‌ی مورد نظر جداسازی و اندازه‌گیری می‌شود. در این کار، پوشش نانوکامپوزیتی پلیمری سنتز و برای استخراج و اندازه‌گیری دسته‌ای از هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای از نمونه‌ی آب‌های آلوده به کار رفته است.
این نانوکامپوزیت به راحتی قابل تولید بوده و علاوه بر طول عمر بالا، از پایداری مناسبی در محدوده‌های دمایی بالا برخوردار است؛به گونه‌ای که طبق آزمایش‌های صورت گرفته، در دمای ۲۸۰ درجه‌ی سانتی‌گراد، بدون هیچ‌گونه تغییری در خواص جذبی تا حدود ۸۰ مرتبه قابل استفاده‌ی مجدد است.
در ساخت این نانوکامپوزیت از نانولوله‌های کربنی چند دیواره و پلی اورتوآمینوفنول استفاده شده است. این پوشش بر روی سطح یک سیم از جنس فولاد ضدزنگ، به عنوان الکترود، نشانده شده تا میزان آلاینده‌های سرطان‌زا در محیط‌های مختلف را اندازه‌گیری و جذب کند.
بهزادی در ادامه عنوان کرد: «جهت بررسی صحت روش و قابلیت کاربرد آن در جداسازی و اندازه‌گیری مواد آلاینده، شامل هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای، از نمونه‌های حقیقی مختلف استفاده شده است. پساب کارخانه‌ی ذغال شویی زرند، آب تلمبه‌ی کشاورزی در نزدیکی کارخانه، آب رودخانه‌ی روستای کوهپایه‌ی کرمان و آب شرب شهر کرمان از جمله موارد آزمایش شده بود. نتایج نشان دهنده‌ی این مطلب است که نانوکامپوزیت تهیه شده توانایی جداسازی و حذف این مواد را به طور مؤثر دارد.»
این محققان در ادامه‌ی این طرح به تهیه‌ی کوپلیمرهای نانوکامپوزیتی با استفاده از روش الکتروشیمیایی پرداخته‌اند که می‌تواند خواص نانوکامپوزیت‌ها را بهبود بخشیده و به عنوان فیلتر جذب کننده‌ی مواد آلاینده در صنایع مختلف به کار رود. به گفته‌ی بهزادی این قسمت از کار در آینده‌ی نزدیک ثبت اختراع خواهد شد.
نتایج این تحقیقات در مجله‌ی Analytical Methods (جلد۶، شماره ۲۳، سال ۲۰۱۴، صفحات ۹۲۳۴ تا ۹۲۴۱) به چاپ رسیده و حاصل همکاری دکتر محمد میرزایی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دکتر منصوره بهزادی و محمد دانش‌پژوه، کارشناس آزمایشگاه دانشگاه علوم پزشکی کرمان، است.
