محققان دانشگاه پیام نور واحد تهران شرق در طرحی تحقیقاتی، حسگری زیستی جهت تعیین سطح دوپامین طراحی نمودند. این حسگر از حد تشخیص بالایی برخوردار بوده و به دلیل دقت و سرعت بالا سبب کاهش هزینه‌های تشخیص بالینی خواهد شد.
دانشگاه پیام نور: تعیین سطح دوپامین به کمک حسگر زیستی
دوپامین یک مولکول انتقال دهنده‌ی عصبی به مغز است که انتقال ناکافی آن سبب ایجاد بیماری‌هایی همانند پارکینسون می‌شود. برخی بیماری‌ها مانند پارکینسون به دلیل کاهش سطح دوپامین وبرخی دیگر مثل اسکیزوفرنی به سبب فعالیت بیش از حد دوپامین اتفاق می‌افتند. فعالیت الکتروشیمیایی دوپامین نیز نقش حیاتی در اعمال فیزیولوژیکی بدن داشته و تعیین آن عاملی ضروری در تشخیص برخی اختلالات است. از این رو توسعه‌ی روش‌های الکتروشیمیایی برای تشخیص و تعیین سطح دوپامین اهمیت زیادی دارد.
به گفته‌ی مرضیه اژدری، هدف این پژوهش طراحی و ساخت سیستمی جهت تشخیص سریع و کم هزینه‌تر دوپامین نسبت به روش‌های متداول بوده است. برای این منظور حسگری زیستی با استفاده از نانولوله‌های کربنی تک لایه و پروتئین هموگلوبین ساخته شده که قادر به تشخیص سطح دوپامین در مقادیر میلی مولار است.
محدوده‌ی تشخیص دوپامین در این تحقیق ۲ تا ۱۱ میلی مولار برآورد شده است. طراحی این حسگر منجر به کاهش هزینه‌ی ساخت، افزایش پایداری، افزایش سرعت و دقت تشخیص دوپامین نسبت به روش‌های مرسوم شده است.
اژدری در ادامه با اشاره به نحوه‌ی ساخت حسگر افزود: «در ابتدا نانولوله‌های کربن تک لایه به روش رسوب دهی شیمیایی از بخار (CVD) سنتز شده است. همچنین اثر pH محیط بر عملکرد حسگر مورد ارزیابی قرار گرفت. این حسگر در مقایسه با نمونه‌های معرفی شده در تحقیقات قبلی دارای سرعت عمل بالاتر و اثرگذاری کمتر عوامل اختلال گر است. آزمایش‌ها در شرایط آزمایشگاهی انجام شده است.»
جهت تأیید این سنتز از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) و دستگاه پراش اشعه X استفاده شده است. همچنین از روش ولتامتری چرخه‌ای جهت تعیین عملکرد حسگر بهره گرفته شده است.
نتایج این کار تحقیقاتی در جمله‌ی International Journal of Electrochemical Science (جلد ۹، شماره ۱۲، سال ۲۰۱۴، صفحات ۸۳۶۷ تا ۸۳۷۹) به چاپ رسیده و از همکاری مرضیه اژدری، کارشناس ارشد زیست شناسی از دانشگاه پیام نور تهران شرق، مسعود نگهداری، دانشجوی دکترای تخصصی پژوهشی بیماری‌های قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، و همکارانشان به دست آمده است.
محدوده‌ی تشخیص دوپامین در این تحقیق ۲ تا ۱۱ میلی مولار برآورد شده است. طراحی این حسگر منجر به کاهش هزینه‌ی ساخت، افزایش پایداری، افزایش سرعت و دقت تشخیص دوپامین نسبت به روش‌های مرسوم شده است.
اژدری در ادامه با اشاره به نحوه‌ی ساخت حسگر افزود: «در ابتدا نانولوله‌های کربن تک لایه به روش رسوب دهی شیمیایی از بخار (CVD) سنتز شده است. همچنین اثر pH محیط بر عملکرد حسگر مورد ارزیابی قرار گرفت. این حسگر در مقایسه با نمونه‌های معرفی شده در تحقیقات قبلی دارای سرعت عمل بالاتر و اثرگذاری کمتر عوامل اختلال گر است. آزمایش‌ها در شرایط آزمایشگاهی انجام شده است.»
جهت تأیید این سنتز از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) و دستگاه پراش اشعه X استفاده شده است. همچنین از روش ولتامتری چرخه‌ای جهت تعیین عملکرد حسگر بهره گرفته شده است.
نتایج این کار تحقیقاتی در جمله‌ی International Journal of Electrochemical Science (جلد ۹، شماره ۱۲، سال ۲۰۱۴، صفحات ۸۳۶۷ تا ۸۳۷۹) به چاپ رسیده و از همکاری مرضیه اژدری، کارشناس ارشد زیست شناسی از دانشگاه پیام نور تهران شرق، مسعود نگهداری، دانشجوی دکترای تخصصی پژوهشی بیماری‌های قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، و همکارانشان به دست آمده است.
