معرفی الگوی سیاست گذاری و ارزیابی فناوری نانو به مقام معظم رهبری

حضرت آیت الله خامنه‌ای، روز شنبه ۱۱ بهمن ماه، از نمایشگاه پیشرفت جمهوری اسلامی ایران در فناوری نانو، که در محل حسینیه حضرت امام خمینی (ره) برگزار شد، بازدید نمودند.
در یکی از بخش‌های این نمایشگاه، اطلاعاتی در خصوص برنامه‌ها و اقدامات ستاد فناوری نانو برای

تمرکز این بخش شامل بر سند راهبردی توسعه فناوری نانو بود.

تدوین و اجرای سند ده ساله اول (۱۳۹۳-۱۳۸۴)
 سند ده ساله اول توسعه فناوری نانو در ایران، با عنوان «سند راهبرد آینده» در جلسه مورخ ۲ / ۵ / ۱۳۸۴ هیأت دولت به تصویب رسید. همچنین در جلسه مورخ ۱۹ / ۴ / ۱۳۸۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز بر اجرای سند راهبرد آینده تأکید شد و «سیاست‌ها و راهبردهای ارتقاء و توسعه فناوری نانو در جمهوری اسلامی ایران» به تصویب رسید.
هدف این سند «تولید ثروت و بهبود کیفیت زندگی مردم» تعیین شد و ماموریت آن نیز کسب رتبه ۱۵ در بین کشورهای جهان در حوزه نانو بود. همچنین به منظور انعطاف در برنامه ریزی و با توجه به مقتضیات زمانی، اسناد تکمیلی در سه دوره کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای اجرایی کردن سند طراحی شد. این دوره عبارتند از:

• ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶
• ۱۳۸۷ تا ۱۳۸۹
• ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳

تدوین سند ده ساله دوم (۱۴۰۳-۱۳۹۴)
فعالیت‏های تدوین سند ده ساله دوم، از ابتدای سال جاری در دستور کار ستاد ویژه توسعه فناوری نانو قرار گرفته است. کارگروه‌های مختلف ستاد بر اساس تقسیم کار صورت گرفته، در ۸ حوزه موضوعی به تدوین کلیات برنامه‌ها و فعالیت‌های هر حوزه می‌پردازند.
ارزیابی و بهبود مداوم سیاست‌ها و برنامه‌ها
 به طور کلی مدلی که کارگروه ارزیابی و سیاستگذاری ستاد برای ارزیابی اجرای سند ده ساله دوم و اسناد تکمیلی در نظر گرفته است، شامل سه سطح سیاست‌ها، برنامه‌ها و فعالیت‌ها می‌شود.
ارزیابی راهبردی: پایش مداوم تحقق گام به گام چشم انداز نانو
در این بخش از ارزیابی که در سطح سیاست انجام می‌شود، اهداف کلان و چشم اندازهای ستاد در ۵ زمینه مورد ارزیابی و پایش قرار می ‏گیرد:

  • سرمایه انسانی
  • تولید علوم نانو
  • توسعه فناوری و نوآوری
  • صنعتی سازی نانو
  • توسعه بازار
filereader.php?p1=main_0c722323258c3336ffilereader.php?p1=main_cf2736283bd8af4ed

پایگاه اطلاعاتی استت نانو
خروجی‏ های ارزیابی راهبردی در قالب‏ های مختلفی به اطلاع ذینفعان ستاد و مخاطبان حوزه سیاستگذاری نانو در داخل و خارج کشور می‏ رسد. یکی از ابزارهای اطلاع رسانی ستاد در این حوزه، پایگاه اطلاعاتی استت نانو (StatNano.com) است که با هدف «مرجعیت اطلاعات و آمار فناوری نانو در دنیا» توسط ستاد توسعه فناوری نانو راه‏ اندازی شده است. 
از جمله کارکردهای این سایت می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

  • رتبه‌بندی کشورها در علم و نوآوری فناوری نانو
  • رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های فعال در فناوری نانو
  • ارائه اسناد ملی توسعه فناوری نانو در کشورها
تاکنون مجلات و منابع معتبر بین ‏المللی در گزارشات و مقاله‏ های خود به این سایت ارجاع داده‏ اند. از جمله این مجلات می ‏توان به مجله Nature اشاره کرد.
 ارزیابی و بهبود برنامه‌ها و فعالیت‌ها
در این بخش از ارزیابی که به صورت دوره‌های ۳ الی ۴ ساله انجام می‌شود، ارزیابی دوره‌ای برنامه‌ها و تدوین اسناد تکمیلی برنامه پیشرفت فناوری نانو در کشور انجام می‌گیرد. ارکان این ارزیابی بر اساس مدل زیر است:

  • پایش دستاوردها
  • پایش شاخص‌های عملکرد
  • ارزیابی شاخص‌های خروجی
  • ارزیابی اثرات
  • ارزیابی ساختار اجرا
ارزیابی و بهبود فعالیت ها (سالانه)
در این بخش از ارزیابی که به صورت سالانه صورت می‌گیرد، شاخص‌های عملکردی و اجرای فعالیت‌ها ذیل هر برنامه مورد توجه خواهد بود. این ارزیابی شامل بخش‌های ذیل می ‏شود:

  • تشریح مکانیزم‌ها و ساختار اجرا
  • پایش دستاوردها
  • پایش شاخص‌های عملکردی
  • پایش هزینه کرد بودجه به تفکیک فعالیت‌ها
ارزیابی افراد و نهادها
جشنواره برترین‌های فناوری نانو از سال ۱۳۸۵ تا کنون در ۸ دوره برگزار شده است که در آن محققان، محصولات، شرکت‌ها، فناوران، مروجین (رسانه‌ها) و مراکز فعال در حوزه فناوری نانو مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار می‏ گیرند.