محققان دانشگاه خوارزمی و دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، در طرحی تحقیقاتی اقدام به ساخت نانوکامپوزیتی پلیمری نموده‌اند که می‌تواند در حوزه‌ی دارورسانی هوشمند بکار گرفته شود. این نانوکامپوزیت امکان رهاسازی کنترل شده و آهسته‌ی دارو را در بافت هدف فراهم کرده
شهرضا: طراحی نانوکامپوزیتی با کاربرد در دارورسانی هوشمند
سیستم‌های دارورسانی هوشمند در جهت بر طرف کردن مشکلاتی از جمله نوسانات غلظت دارو در خون، کاهش اثرات جانبی دارو به ویژه بر اندام‌های غیر هدف و یا نارضایتی بیمار از تکرار زیاد دوز داروی مصرفی در طول روز به کار برده می‌شوند. این امر به خصوص در مورد داروهای ضد سرطان، که از سمیت بالایی برخوردارند، اهمیت بیشتری می‌یابد.
به گفته‌ی دکتر روزبه جوادکلباسی، هدف از انجام این طرح، تهیه‌ی یک سیستم دارورسانی مناسب جهت رهاسازی آهسته و کنترل شده‌ی داروی ایبوپروفن بوده است.
وی در ادامه افزود: «برای این منظور نانوکامپوزیتی پلیمری بر پایه‌ی سیلیکای متخلخل طراحی و ساخته شده که به عنوان نانوحاملی برای داروی ایبوپروفن به کار رفته است. قابل ذکر است که انتخاب ایبوپروفن در این تحقیق، تنها به عنوان یک داروی مدل بوده و طراحی نانوکامپوزیتی جدید به عنوان یک حامل زیست سازگار و زیست تخریب پذیر مهم‌ترین بخش نتایج است.»
بیشترین اثرات سیستم دارورسانی طراحی شده، کاهش اثرات جانبی دارو و افزایش عملکرد درمانی آن است که این امر به نوبه‌ی خود منجر به کاهش هزینه‌های درمان نیز خواهد شد. به عبارتی داروی مدنظر به صورت کنترل شده و به آهستگی در بافت هدف رها خواهد شد. این ویژگی گام مؤثری در جهت رفع مشکلات روش‌های ساده و سنتی تجویز دارو از جمله افزایش و یا کاهش ناگهانی غلظت دارو در پلاسمای خون است.
علاوه بر موارد ذکر شده کلیه‌ی مطالعات سم شناسی برون تنی این سیستم دارورسانی مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاکی از عدم سمیت این سیستم در مقادیر مصرفی پایین بوده است.
جوادکلباسی نحوه‌ی ساخت و بررسی این سیستم دارورسانی را بدین شرح توضیح داد: «این نانوکامپوزیت‌های پلیمری بر پایه‌ی مزوحفرات سیلیکایی به روش پلیمر شدن همزمان و بر پایه دو مزوحفره KIT-5-95 و KIT-5-150 تهیه شده است. پلیمر استفاده شده، پلی هیدروکسی اتیل متاکریلات بود که پلیمری زیست سازگار است. همچنین خواص فیزیکی و شیمیایی نانوکامپوزیت ساخته شده توسط دستگاه‌های XRD، BET، FT-IR، SEM و TEM بررسی شده است. پس از بررسی ویژگی‌های ساختاری نانوهیبریدهای پلیمری سنتز شده، از آن‌ها برای بارگذاری و رهاسازی کنترل شده‌ی داروی ایبوپروفن استفاده شد. به طور کلی، نتایج نشانگر کارایی بالای حامل‌های سنتز شده در بارگذاری مولکول‌های دارویی و رهاسازی کنترل شده‌ی آن‌ها در محیط شبیه‌سازی شده‌ی پلاسما بود.»
این تحقیقات از همکاری دکتر روزبه جوادکلباسی- عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی- و علی زیرک باش- کارشناس ارشد شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا- حاصل شده که نتایج آن در مجله‌ی RSC Advances (جلد ۵، شماره ۱۶، سال ۲۰۱۵، صفحات ۱۲۴۶۳ تا ۱۲۴۷۱) به چاپ رسیده است.
به گفته‌ی دکتر روزبه جوادکلباسی، هدف از انجام این طرح، تهیه‌ی یک سیستم دارورسانی مناسب جهت رهاسازی آهسته و کنترل شده‌ی داروی ایبوپروفن بوده است.
وی در ادامه افزود: «برای این منظور نانوکامپوزیتی پلیمری بر پایه‌ی سیلیکای متخلخل طراحی و ساخته شده که به عنوان نانوحاملی برای داروی ایبوپروفن به کار رفته است. قابل ذکر است که انتخاب ایبوپروفن در این تحقیق، تنها به عنوان یک داروی مدل بوده و طراحی نانوکامپوزیتی جدید به عنوان یک حامل زیست سازگار و زیست تخریب پذیر مهم‌ترین بخش نتایج است.»
بیشترین اثرات سیستم دارورسانی طراحی شده، کاهش اثرات جانبی دارو و افزایش عملکرد درمانی آن است که این امر به نوبه‌ی خود منجر به کاهش هزینه‌های درمان نیز خواهد شد. به عبارتی داروی مدنظر به صورت کنترل شده و به آهستگی در بافت هدف رها خواهد شد. این ویژگی گام مؤثری در جهت رفع مشکلات روش‌های ساده و سنتی تجویز دارو از جمله افزایش و یا کاهش ناگهانی غلظت دارو در پلاسمای خون است.
علاوه بر موارد ذکر شده کلیه‌ی مطالعات سم شناسی برون تنی این سیستم دارورسانی مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاکی از عدم سمیت این سیستم در مقادیر مصرفی پایین بوده است.
جوادکلباسی نحوه‌ی ساخت و بررسی این سیستم دارورسانی را بدین شرح توضیح داد: «این نانوکامپوزیت‌های پلیمری بر پایه‌ی مزوحفرات سیلیکایی به روش پلیمر شدن همزمان و بر پایه دو مزوحفره KIT-5-95 و KIT-5-150 تهیه شده است. پلیمر استفاده شده، پلی هیدروکسی اتیل متاکریلات بود که پلیمری زیست سازگار است. همچنین خواص فیزیکی و شیمیایی نانوکامپوزیت ساخته شده توسط دستگاه‌های XRD، BET، FT-IR، SEM و TEM بررسی شده است. پس از بررسی ویژگی‌های ساختاری نانوهیبریدهای پلیمری سنتز شده، از آن‌ها برای بارگذاری و رهاسازی کنترل شده‌ی داروی ایبوپروفن استفاده شد. به طور کلی، نتایج نشانگر کارایی بالای حامل‌های سنتز شده در بارگذاری مولکول‌های دارویی و رهاسازی کنترل شده‌ی آن‌ها در محیط شبیه‌سازی شده‌ی پلاسما بود.»
این تحقیقات از همکاری دکتر روزبه جوادکلباسی- عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی- و علی زیرک باش- کارشناس ارشد شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا- حاصل شده که نتایج آن در مجله‌ی RSC Advances (جلد ۵، شماره ۱۶، سال ۲۰۱۵، صفحات ۱۲۴۶۳ تا ۱۲۴۷۱) به چاپ رسیده است.
