نتایج مطالعات روی موضوعات اخبار خارجی منتشر شده در سایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در سال ۱۳۹۳ نشان میدهد که موضوعات «سلامت»، «نانوساختارها» و «کسب و کار» بیشترین سهم را در اخبار به خود اختصاص دادهاند. در میان نانوساختارها، «گرافن» داغترین موضوع بوده
در عصری که سرعت پیشرفت و توسعه به شکل شگفتانگیزی افزایش یافته، «اخبار» منبع مناسبی برای رصد آخرین تحولات فناوری در جهان محسوب میشود. از این رو، بخش اخبار سایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو بهصورت روزانه اخبار داخلی و خارجی این حوزه را پوشش میدهد. تیم خبری سایت تلاش دارد تا با ایجاد تنوع در موضوعات خبری، تمامی حوزههای فناوری نانو را پوشش دهد. اما در این بین، وجود اولویتهای ملی و نیازهای داخلی موجب شده تا اقبال به برخی موضوعات بیشتر باشد. هر سال در ابتدای فروردین ماه، گزارشی تحلیلی از اخبار سایت منتشر میشود تا سمت و سوی موضوعات خبری شفافتر شود. این آمار به تصمیمسازان و همچنین تیم خبری کمک میکند تا برای جهتدهی نوع اخبار در سال جدید، ابزار لازم را در دسترس داشته باشند. خوانندگان اخبار نیز با مشاهده این آمار با روند تغییرات موضوعی اخبار آشنا شده و حوزههای اولویتدار را بهتر خواهند شناخت.
شکل (۱) نمودار مربوط به تعداد اخبار هر موضوع را نشان میدهد. موضوع «سلامت» با ۱۱۰ خبر، بیشترین اخبار را به خود اختصاص داده است و پس از آن «نانوساختارها» بهعنوان کلیدیترین عنصر فناوری نانو در جایگاه دوم قرار دارد. با توجه به رشد و گسترش بیماریهای جدیدی نظیر آبولا و همچنین مشکلات موجود در روشهای رایج درمان سرطان، فناوری نانو به یکی از بازوهای اصلی پزشکی و داروسازی برای مبارزه با این بیماریها تبدیل شدهاست. بحث سلامت در
ایران و جهان بهعنوان یکی از موضوعات اصلی خبری در فناوری نانو قلمداد میشود. از آنجایی که توسعه فناوری نانو و استفاده از آن در حوزههای مختلف به نانوساختارها بستگی دارد، بنابراین جایگاه دوم نانوساختارها در موضوعات خبری، چندان عجیب نیست. «کسب و کار» با ۸۰ خبر در رتبه سوم این نمودار قرار دارد. با نزدیک شدن به بلوغ فناوری نانو، دایره خبرهای منتشر شده در این حوزه از «علم» به سوی «فناوری» رفته و در حال حاضر نیز دامنه آن به سمت «کسب و کار» کشیده شدهاست. راهبردهای اتخاذ شده توسط شرکتها برای تولید سود بیشتر، همکاری مشترک آنها برای تسریع تجاریسازی یا بازاریابی، خرید لیسانس یک فناوری و ایجاد شعبه در قارهها یا مناطق مختلف برای فروش نانومحصولات، از جمله موضوعات مربوط به حوزه کسب و کار بود که اخبار آن در سال ۹۳ منتشر شد. انتشار چنین اخباری میتواند فضای تعامل میان شرکتهای موفق جهان را نشان داده و به نهادینه شدن چنین تعاملاتی در فضای فعلی کشور کمک کند. ساخت «تجهیزات» در حوزه فناوری نانو موضوع جذابی هم برای محققان و هم شرکتهاست. دانشپژوهان به دنبال آشنا شدن با آخرین دستگاههای ساخته شده در جهان و شرکتهای تجهیزاتساز نیز علاقمند پیگیری اخبار رقبای خارجی خود هستند. از این رو، تجهیزات رتبه چهارم را در این نمودار دارد. «انرژی» یکی از اولویتهای اصلی کشورها در جهان است که توسعه فناوری نانو میتواند به بهینهسازی فرآیند تولید و مصرف انرژی کمک کند. از این رو، بخش قابل ملاحظهای از اخبار سال ۹۳ به این موضوع اختصاص داده شد. «برق و رایانه» از معدود موضوعاتی است که حجم اخبار آن در سال ۹۳ کاهش یافته و سهم خود را به موضوعاتی نظیر کسب و کار داده است. پایین بودن اولویت این حوزه، دلیل اصلی کاهش تعداد اخبار آن است. «سرمایهگذاری» نیز از جمله موضوعاتی است که در سال ۹۳ حجم زیادی از اخبار را به خود اختصاص داده است. افزایش اخبار مربوط به سرمایهگذاری، همانند بخش کسب وکار، به دلیل بلوغ فناوری نانو در کشور صورت گرفته است.
در میان اخبار مربوط به نانوساختارها، گرافن بالاترین سهم را به خود اختصاص داده است. شکل (۲)، نمودار مربوط به ۵ نانوساختاری که بیشترین اخبار مربوط به آنها بوده را نشان میدهد. بعد از اعطاء جایزه نوبل به کاشفان این ماده و همچنین کشف خواص منحصر به فرد گرافن، تعداد اخبار و مقالات مربوط به این ماده به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. در حال حاضر با امکان تولید انبوه گرافن، مسیر تجاریسازی آن هموارتر شده و در آینده نیز اخبار تجاری بیشتری از این ماده خواهیم شنید. اگر تا چندی قبل بیشترین اخبار مربوط به کشف خواص این ماده جادویی بود، امروزه کاربرد آن محور اصلی اخبار است. نانوذرات و نانولولهها نیز بهعنوان نانوساختارهای پرکاربرد شناخته میشوند.
یکی از اصلیترین تغییرات انجام شده در موضوعات اخبار در سال ۹۳، افزایش اخبار صنعتی است. تا چند سال قبل، اخبار صنعتی محدودی در حوزه فناوری نانو منتشر میشد که دلیل آن نوظهور بودن و محدود بودن آن به فعالیتهای آزمایشگاهی بود. اما با رسوخ این فناوری به صنعت، انتشار اخبار صنعتی فناوری نانو افزایش یافت به طوری که در حال حاضر مناسبات تجاری و صنعتی میان شرکتها و تولیدکنندگان محصولات فناوری نانو موضوع داغ اخبار این حوزه است. همانطور که در شکل (۳) مشاهده میشود در فصل بهار سال ۹۳، اخبار کاربردی فناوری نانو بیشترین حجم موضوعات خبری را به خود اختصاص داده و بعد از آن، با فاصلهای قابل توجه، اخبار پژوهشی قرار دارد و کمترین سهم را نیز اخبار صنعتی داشته است. اما در فصل تابستان از حجم اخبار کاربردی کاسته شده و به حجم اخبار پژوهشی و صنعتی افزوده شدهاست. در نیمه دوم سال، حجم اخبار صنعتی افزایش یافته است به طوری که در زمستان ۹۳ بالاترین حجم اخبار به این حوزه اختصاص یافته و بعد از آن اخبار کاربردی قرار دارد. با توجه به نیاز روز افزودن صنایع و شرکتهای داخلی به اخبار صنعتی و کاربردی، در سال ۹۴ نیز سهم بیشتر اخبار به این دو حوزه اختصاص خواهد یافت.
در مجموع ۵۱۲ خبر خارجی در سایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو منتشر شدهاست که این اخبار، ۳۱۳۵۱۳ بازدید داشته است که میانگین بازدید از هر خبر ۶۱۲ است. این در حالی است که سال گذشته میانگین بازدید از هر خبر خارجی ۵۰۰ بازدید بوده است. افزایش ۲۲ درصدی میانگین بازدید از هر خبر نشان از اقبال عمومی بازدیدکنندگان نسبت به اخبار خارجی داشته و مسئولیت تیم تهیهکننده اخبار را در قبال پاسخدهی به نیاز مخاطب افزایش میدهد.
یکی از اهداف تهیه این گزارش، ارائه روند تغییر موضوعات خبری به بازدیدکنندگان و دریافت نظرات سازنده آنهاست. چنین ارتباطی میتواند به تیم تهیه خبر کمک کند تا در شناسایی نیاز مخاطب موفقتر عمل کرده و دامنه اخبار را به سوی موضوعات پرمخاطبتر سوق دهد.