نانوجاذب اتیلن، محصولی ایرانی جهت کاهش ضایعات کشاورزی

نانوجاذب اتیلن محصولی است که استفاده از آن در انبارها و سردخانه‌های نگهداری میوه و محصولات کشاورزی، کاهش قابل توجه میزان ضایعات محصولات کشاورزی را در پی خواهد داشت. این نانوجاذب از تولیدات شرکت زیست پژوهان خاورمیانه است.

شرکت زیست پژوهان خاورمیانه در سال ۱۳۸۳، با هدف کاهش ضایعات میوه و سبزی در کشور و کاربردی نمودن فناوری‌های مدرن در عرصه‌ی کشاورزی و صنعت تأسیس گردیده است. مهم‌ترین رویکرد این شرکت در خصوص افزایش راندمان تولید محصولات صنعتی و کشاورزی، از طریق کاهش ضایعات و جلوگیری از اتلاف منابع مادی و انرژی است.
به گفته‌ی دکتر بهزاد قره یاضی، رییس هیأت مدیره‌ی شرکت زیست پژوهان خاورمیانه، میزان استاندارد ضایعات کشاورزی در جهان کمتر از ۱ درصد است اما این میزان در ایران به بیش از ۳۵ درصد می‌رسد. این آمار بالای ضایعات به معنی هدر رفتن مضاعف آب به عنوان یک سرمایه‌ی گران‌بها و در کنار آن از بین رفتن میزان بالای منابع انرژی، که در تولید فرآورده‌های کشاورزی صرف می‌شود، خواهد بود. با توجه به قرارگرفتن ایران در شرایط خشکسالی و مصرف بیش از ۹۰ درصد آب در بخش کشاورزی، کاهش میزان ضایعات فرآورده‌های کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی در ادامه افزود: «گاز اتیلن ساده‌ترین هورمون گیاهی است که هورمون پیری نیز نامیده می‌شود. این هورمون توسط فرآورده‌های کشاورزی در پاسخ به محرک‌های فیزیکی و شیمیایی محیطی و در مراحل مختلف رشد تولید می‌شود. این گاز مهم‌ترین عامل در کاهش ماندگاری فرآورده‌های کشاورزی در مراحل مختلف پس از برداشت تا عرضه به بازار محسوب می‌شود. لذا با تصفیه‌ی هوا و حذف گاز اتیلن در این مرحله، می‌توان از بروز عوارض بعدی جلوگیری به عمل آورده و عمر ماندگاری میوه و سبزیجات را افزایش داد.»
شرکت زیست پژوهان خاورمیانه با استفاده از نانوذرات متخلخلی نظیر زئولیت و سفیولیت در حضور یک کاتالیزور ویژه، محصولی با نام تجاری”نانوجاذب‌های اتیلن“ تولید نموده است. این محصول به دلیل انعطاف پذیری هنگام استفاده و قابلیت جذب بسیار بالا، در تمامی مراحل پس از برداشت محصول شامل حمل و نقل، انبارداری و بسته بندی قابل استفاده است.
به ادعای این شرکت، استفاده از این نانوجاذب‌، باعث کاهش ضایعات از ۳۰ تا ۳۰۰ درصد شده است. لازم به توضیح است که میزان اختلاف بین حداقل و حداکثر کاهش ضایعات مربوط به فیزیولوژی فرآورده‌های مختلف کشاورزی است؛ چراکه میزان تولید اتیلن و یا میزان حساسیت به اتیلن در محصولات مختلف بسیار متفاوت است.
رییس هیأت مدیره‌ی شرکت زیست پژوهان خاورمیانه در توضیح نحوه‌ی اثر گذاری این محصول عنوان کرد: «این فناوری بصورت فیلترهای قابل نصب در کانتینرهای یخچال‌دار و یا به صورت دستگاه‌هایی که در مخازن آن‌ها مواد نانوجاذب کار گذاشته می‌شود، جهت استفاده در انبارها و سردخانه‌های نگهداری محصولات کشاورزی، قابل کاربرد است. در این صورت با عبور هوا از خلال کانال‌های حاوی این نانوجاذب، گازهای فرار نظیر اتیلن، فرمالدهید، گازهای NO2، SH2، SO2، میکروارگانیسم‌ها و سایر مواد معلق در هوا جذب دیواره‌ی این کانال‌ها شده و هوای خروجی تصفیه شده و عاری از هرگونه ذرات و گازهای مضر خواهد بود.»
قره‌یاضی با اشاره به این مطلب که با تداوم فرایند چرخش هوا و جایگزینی هوای آلوده به مواد فرار و میکروب‌ها با هوای تصفیه شده، بهداشت اتمسفری مکان‌هایی نظیر انبارها و سردخانه‌های نگهداری محصولات کشاورزی فراهم خواهد شد، افزود: «این محصول جهت تصفیه‌ی هوای اتاق‌های عمل، آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، سالن‌های نگهداری موجودات زنده و سالن‌های تولید واکسن و دارو نیز قابل استفاده خواهد بود.»

filereader.php?p1=main_7d9763fea3d3f2a2f

نوع دیگر بسته بندی این محصول، بصورت ساچت‌های نانوجاذب در ابعاد مختلف است که جهت استفاده در بسته بندی فرآورده‌های کشاورزی و حتی یخچال‌های خانگی طراحی شده است.
این محصول اولین فناوری دارای گواهی نانو مقیاس در حوزه‌ی کشاورزی است و علاوه بر ثبت اختراع با عنوان ساخت ترکیب جاذب اتیلن و شماره‌ی ۶۰۴۹۵ در ششمین جشنواره‌ی فناوری نانو، به عنوان فناوری برتر از سوی دفتر فناوری‌های ریاست جمهوری نیز معرفی شده است.