برگزیدگان نهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو در مراسم اختتامیه دوره معرفی و از آنها با اهدا مجموعه کتب کارآفرینی و تجاری‌سازی، بسته محصولات فناوری نانو، اعتبار دو میلیون ریالی استفاده از شبکه‌آزمایشگاهی تقدیر به عمل آمد.
نگاهی بر نهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو
نهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو، ششم تا هشتم خرداد ۱۳۹۴ در محل دانشگاه کاشان برگزار شد.
دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو با هدف ارائه آموزش‌های مورد نیاز به دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته‌های نانو با گرایش‌های مختلف برای حضور در تجارت فناوری و رسیدن از ایده تا بازار برگزار می‌شود.
در این دوره‌ها، دانشجویان با استفاده از تجارب اساتید مجرب و کارآزموده از فضای تحقیقات بنیادی به سمت تحقیقات کاربردی به منظور تجاری‌سازی هر چه بیشتر ایده‌های مطرح شده در پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد و دکتری و رسیدن به فواید کلان آن در سطح اجتماع، سوق داده می‌شوند.
نهمین دوره توانمندسازی با توجه به رویکرد ستاد توسعه نانو در توسعه این رویداد در سراسر کشور و پیشبرد اهداف آن و استقبال دانشجویان دیگر شهرستان‌ها از این دوره‌ها، برای نخستین‌بار در در خارج از شهر تهران و در دانشگاه کاشان برگزار شد.
در مراسم افتتاحیه این دوره که با حضور برخی از اعضای هیئت علمی پژوهشکده نانو دانشگاه کاشان برگزار شد، در ابتدا دکترمرادی، عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان به سخنرانی پرداخت.
دکتر مرادی ضمن تشکر از دست‌اندرکاران اجرای این برنامه آموزشی و کارشناسان ستاد توسعه فناوری نانو از دانشجویان خواست تا ضمن همکاری کامل با مربیان و پشتیبانان دوره گام بلندی در جهت رسیدن به اهداف دوره بردارند.
همچنبن مهندس ایجادی، دبیر نهمین دوره توانمندسازی با تاکید براینکه در این دوره‌ها تنها مباحث علمی بیان نمی‌شود افزود:«در فرصت ایجاد شده شما می‌توانید مباحث تجاری‌سازی را براساس آموزه‌های دوره فرابگیرید و بینش تجاری خود را ارتقا داده و مفاهیم مدیریت و بازار را بهتر بشناسید.»
به گفته دبیر نهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی، این سری دوره‌ها برای تغییر در نگرش دانشجویان و پژوهشگران ایجاد شده و براساس پایشی که در ستاد نانو صورت گرفت به این نتیجه رسیده که ۹۰ درصد دانشجویان تمایل به این دارند که عضو هیئت علمی شوند و در دانشگاه‌های کشور مشغول شوند، برای تغییر در این نگرش و سوق دادن دانشجویان به سمت کارآفرینی این دوره‌ها شکل گرفت.
نخستین کارگاه این دوره با عنوان «آموزش بوم کسب و کار» با ارائه دکتر ابراهیمی مشاور موسسه خدمات فناوری تا بازار و ستاد توسعه فناوری نانو برگزارشد.
دکتر ابراهیمی در این کارگاه با بیان اینکه، از ابتدای شروع تحقیقات پایه تا محصول الزاما پول نمی‌تواند کارگشا باشد افزود: «با افزایش بودجه تحقیقاتی صرفا تحقیقات با کیفیت‌تری انجام می‌شود و لزوما بازارپذیر نمی‌شود. برای تجاری‌سازی تحقیقات دانشگاهی به یک نگرش و بینش دیگری نیاز داریم که اغلب آن را در دانشگاه‌ها نادیده می‌گیریم.»
به گفته دکتر ابراهیمی، وضعیت بازار کسب و کار داخلی به شکلی است که معایب و اشکالاتی دارد که برای ورود به آن باید آن را شناخت و در تعریف کسب و کار آنها را لحاظ کرد. فقدان موفقیت‌ها، عدم شفافیت حمایت‌ها، فرصت‌های کسب و کاری موجود، خدمات توسعه کسب و کار وغیره از جمله کاستی‌هایی است که در کسب‌و‌کارهای ایرانی مشاهده می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه، هدف از فناوری تولید ثروت و نه صرفا تولد مقاله است خاطرنشان کرد: «برای تجاری‌سازی، پژوهش باید بر اساس نیاز باشد نه بر اساس توانایی و برای آنکه نتیجه یک پژوهش به سرعت وارد بازار شود باید نیاز مردم و جامعه را کشف کنید و توانایی‌ها را در راستای نیاز قرار دهیم.»
دکتر ابراهیمی افزود:«از هر ۳۰۰۰ ایده خام در مرحله پیش تحقیق بازار به ۳۰۰ ایده کاهش می‌یابد و در مرحله تحقیقات بازار ۱۲۵ پروژه کوچک ایجاد می‌شود. در مرحله انتخاب ۴ پروژه مهم انتخاب می‌شود. در نهایت بعد از تزریق بودجه و توسعه ایده‌ها یک ایده در بهترین حالت وارد بازار می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد از ۳۰۰۰ ایده خام فقط یک ایده به بازار می‌رسد. پس بسیار مهم است که چه ایده‌ای را چطور قرار است وارد بازار کنید.»
وی همچنین در خصوص مدل کسب‌و‌کارافزود: «مدل کسبوکار داستان کسبوکار شما است. باید این داستان جزئیات کار را به طور شیوا و با بیان ساده به مخاطب شما منتقل کند. این مخاطب می‌تواند سرمایه‌گذار شما و یا شریک تجاری شما باشد.»
به گفته دکتر ابراهیمی، یکی از بهترین مدل‌های تعریف کسب‌و‌کارهای نوین در دنیای تجارت امروز، تکمیل بومی موسوم به «بوم کسبوکار» است. این بوم بخش‌های مختلفی از جمله بخش مشتریان، کانال‌های توزیع و غیره را شامل می‌شود.
دکتر ابراهیمی در ادامه کارگاه به تشریح بخش‌های بوم کسبوکار و اهمیت هر بخش پرداخت.
پس از این کارگاه، گروه‌ها با راهنمایی پشتیبانان خود اولین جلسه گروهی خود را داشته و برای برگزاری نشست‌های خود آماده شدند.
«کارگاه آموزشی فناوری نانو در ایران» دومین کارگاه برگزار شده در نهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی بوده که آقای صاحبی‌نژاد، دبیر کارگروه ارزیابی و سیاست‌گذاری ستاد توسعه فناوری نانو با هدف بررسی وضعیت فناوری نانو در ایران مطالبی را برای شرکت‌کنندگان دوره ارائه نمود.
وی ورود فناوری نانو به صنایع را یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های ستاد توسعه فناوری نانو دانست و افزود: «اغلب برنامه‌های ستاد نانو معطوف به این هدف شده است که کاربرد فناوری نانو در صنایع گوناگون توسعه یابد و طبق آمار هم تا کنون رشد قابل قبولی داشته است.»
دبیر کارگروه ارزیابی و سیاست‌گذاری ستاد توسعه فناوری نانو با بیان اینکه شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو زیرساخت‌های پژوهش در این حوزه را فراهم کرده است، خاطر نشان کرد:«شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو با شناسایی تجهیزات آزمایشگاهی موجود در کشور سعی کرده پتانسیل تجهیزاتی داخل کشور را کشف کند و به شیوه صحیحی از آن برای ارائه خدمات به پژوهشگران کشور بهره‌برداری کند.»
برای اطلاع از خدمات این شبکه به سایتwww.nanolab.ir مراجعه کنید.
وی همچنین با تاکید بر اینکه، حمایت تشویقی پایان‌نامه‌های دانشجویی صرفا برای تشویق است تصریح کرد: «حمایتی که برای پایان‌نامه‌های دانشجویی فناوری نانو پرداخت می‌شود، برای تشویق دانشجویان است و جنبه تامین هزینه‌های پژوهش‌های دانشگاهی را ندارد. ولی همین‌قدر حمایت نیاز به تامین بودجه دارد و بحمدالله تا امروز به طور پیوسته وجود داشته و حتی به شکل تخصصی‌تر روی پایان‌نامه‌های صنعتی حمایت‌های قابل توجه‌تری را اختصاص داده است.»
لازم به ذکر است در راستای آموزش پشتیبان‌های دوره نیز کارگاه آموزشی برگزار و دکتر ابراهیمی نکاتی را که پشتیبانان در تعامل با گروه‌ها باید رعایت کنند را تشریح نمود. پشتیبانان دوره افرادی هستند که در دوره‌های قبلی شرکت داشته‌اند.
سومین کارگاه این دوره «آشنایی با مباحث مالکیت فکری» توسط مهندس ختمی‌مآب برگزار شد.
مهندس ختمی‌مآب در ابتدا انواع دارایی‌های فکری را تشریح نمود و افزود: «یکی از مهمترین انواع دارایی‌های فکری «اختراع» است. اختراع یک محصول جدید یا روشی جدید برای انجام کاری که برای اولین بار در دنیا انجام شده است، که در واقع یک مشکل فنی و صنعتی را حل می‌کند.»
وی با تاکید بر اینکه علامت تجاری هم از انواع دارایی‌های فکری است خاطرنشان کرد:«علامت تجاری نشانه‌ای برای تشخیص کالا و خدمات ارائه شده از سوی یک فرد یا شرکت است.»
مهندس ختمی‌مآب تصریح کرد: «با استفاده از حقوق مالکیت فکری می‌توان از نوآوری‌های خودمان حفاظت کنیم و بر اساس قوانین مشخصی حقوق مادی و معنوی آن را در انحصار خودمان نگه داریم.»
به گفته وی، پتنت حقی است انحصاری که برای مخترع توسط دولت در عوض افشای کامل اختراع جهت ممانعت دیگران برای بهره‌برداری تجاری اختراع برای مدت زمان محدودی در داخل مرزهای جغرافیایی کشوری که اختراع در آن ثبت شده داده می‌شود.
وی افزود: «به دلیل بازارهای قابل توجه کشورهای توسعه یافته، در این کشورها بیشتر ثبت پتنت صورت می‌گیرد. اما اینطور نیست که فقط در کشورهای توسعه یافته ثبت اختراع صورت بگیرد. خیلی از شرکت‌های مطرح دنیا در زمینه نفت و گاز در ایران ثبت اختراع دارند چون بازار نفت و گاز ایران بسیار وسیع و مطرح است.»
مهندس ختمی‌مآب خاطر نشان‌کرد: « برای ثبت اختراع٬ جدید بودن، داشتن کاربرد صنعتی و وجود گام ابتکاری و در نهایت افشای کامل آن شرط است. باید حواسمان باشد که برای حفظ جدید بودن اختراع، پیش از ثبت اختراع ایده خود را به شکل مقاله و سخنرانی وغیره افشا نکنیم.»
پس از پایان کارگاه‌های آموزشی نخستین روز دوره و گروه‌ها جلسات خود را تشکیل داده و ایده خود را برای ارائه به هیئت داوران آماده نمودند.
دومین روز برگزاری این دوره با عنوان با برگزاری کارگاه «تجاری‌سازی فناوری نانو» آغاز شد.
دکتر نظری با تاکید براینکه، در هر کاری که وارد می‌شوید، خوب باشید! افزود:«هر شغل و کسب‌و‌کاری که انتخاب می‌کنید و با علاقه وارد آن می‌شوید، سعی کنید خوب باشید. خوب که باشید احتمال موفقیت شما بسیار بسیار بالا می‌رود.»
وی ادامه داد:«خودتان را کشف کنید و ببینید که پژوهشگر هستید، کارآفرین هستید، تاجر هستید یا روحیه شما به کدام یک نزدیک‌تر است. همان باشید و خوب باشید. سعی نکنید به چیزی که علاقه‌ندارید، تبدیل شوید.»
دکتر نظری خاطرنشان‌کرد: «تجاری‌سازی خلق ثروت از نوآوری است و این یک فرایند است. بیان تجاری‌سازی با سایر روش‌های تعریف دیگر منجر به تولید یک محصول متمایز و کسب ثروت از آن نخواهد شد. همچنین کارآفرینی با فن‌آفرینی متفاوت است. در بحث فن‌آفرینی دانش فنی حرفی برای گفتن دارد. در کارآفرینی خیلی دنبال دانش فنی پیچیده نیستیم، اما در بحث فن‌آفرینی شما یک محصولی که وجود دارد را با یک خلاقیت فناورانه چنان متحول می‌کنید که کارایی بهتر و مشتری‌پسندتی پیدا می‌کند. در حوزه فناوری نانو بیشتر به سمت فن‌آفرینی گرایش باید داشته باشیم.»
وی همچنین در خصوص انتخاب ایده درست برای موفقیت کسب و کار تصریح کرد:«در فرایند تجاری‌سازی، انتخاب ایده درست همانند انتخاب ماده اولیه برای انجام یک فرایند است. وجود یک ایده برای شروع، رشد یا توسعه کسب و کار ضروری است، لذا تجارت‌پذیر شدن ایده نیازمند مطالعه، ارزیابی تحلیل و مشاوره با صاحبان فن است.»
به گفته دکتر نظری، ایده خوب برای کارآفرینی و فن‌آفرینی ایده‌ای است که مشتری حاضر باشد برای رفع نیازش برای آن ایده پول خرج کند و محصول تولیدی را خریداری کند. همچنین برای تجاری سازی نیاز به تعمیق یک فناوری نیست بلکه باید فناوری‌های دست‌یافته را برای ورود به بازار آراسته نمود.
دکتر نظری تصریح کرد: «در کنار تخصص خودتان یک شاخه و گرایش از مدیریت مثل بازاریابی، فروش، حسابداری و… را انتخاب کنید و آن را خوب یادبگیرید. تک بعدی نباشید و فقط تخصص نانویی نداشته باشید. دنیای امروز کسب و کار فقط تخصص نیاز ندارد و باید مهارت حضور در بازار هم داشته باشید. در واقع باید مثل صابون باشید! هم دستی در دانش داشته باشید و هم دستی در بازار داشته باشید. مطالعات تخصصی خودتان را در کنار مطالعات بازار داشته باشید.»
وی تاکید کرد: «در حوزه فناوری‌های نوین بازارسازی لازم است و بازاریابی کارآیی لازم را ندارد. محصولات فناوری‌های نوین باید برایش بازار ایجاد کرد.»
دکتر نظری در ادامه این کارگاه خاطرنشان‌کرد: «همه مباحثی که در این کارگاه ارائه شد، حاکی از این موضوع است که انتخاب ایده صحیح و اصولی برای حیات کسب و کار شما ضروری است. برای دستیابی به یک ایده خوب پیشنهاد می‌کنم هر روز در کنار مطالعه تخصصی رشته تحصیلی خود ایده تولید کنید و با شاخص‌هایی که در این کارگاه ارائه شده تطبیق دهید و ارزیابی داشته باشید. از میان این همه ایده که مطرح می‌کنید شاید ایده مناسبی پیدا کردید که هم تجارت‌پذیر باشد و هم منابع کافی برای توسعه آن را داشته باشید. پس سعی کنید صابونی باشید و یک دست در علم و دانش تخصصی خود داشته باشید و هم یک دست در بازار و مباحث مدیریتی داشته باشید. بازار کسب و کار را بشناسید!»
در ادامه برنامه‌های نهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو، کارگاه آموزشی «جستجوی عملی پتنت» توسط دکتر علم‌خواه آغاز برگزار شد.
دکتر علم‌خواه در خصوص دلایل جستجوی پتنت افزود: «جلوگیری از تحقیقات تکراری، جلوگیری از نقض احتمالی حقوق سایرین، جلوگیری از پرداخت هزینه‌های اضافی و یافتن ایده‌های جدید از جمله دلایل جستجوی پتنت‌هاست.»
دکتر علم‌خواه در ادامه این کارگاه به معرفی اجزای مختلف یک پتنت و نحوه جستجو و معرفی دسته‌بندی بانک‌های اطلاعاتی پتنت‌ها پرداخت.
وی خاطرنشان کرد: «چند دسته‌بندی بانک‌های اطلاعات پتنت داریم که با جستجو به راحتی آنها را می‌توانید پیدا کنید. سطح ملی مانند اداره ثبت اختراعات آمریکا، سطح منطقه‌ای، سطح بین‌المللی و سطح جهانی مانند freepatentsonline. بانک‌های اطلاعاتی جهانی هم نمونه پولی دارند مانند www.orbit.com، و هم بانک اطلاعاتی رایگان دارند مانند www.freepatentsonline.com؛ در این کارگاه جستجوی ما بر مبنای freepatentsonline است. البته سایت گوگل هم برای جستجوی پتنت بخشی را اختصاص داده است که اولا به روز نیست و دوما امکانات جستجوی مناسبی ندارد. همچنین برای جستجوی اختراعات داخلی می‌توانید به سایت http://iripo.ssaa.ir مراجعه کنید.»
هم زمان با برگزاری کارگاه عملی جستجوی پتنت، دومین جلسه آموزشی پشتیبانان دوره با حضور مهندس کریمی، مدیر گروه علوم تربیتی و کارآفرینی مرکز تربیت مربی فنی و حرفه‌ای کشور، برگزار و نکات و آموزش‌های لازم بیان شد.
پس از پایان کارگاه‌های آموزشی روز دوم دوره، گروه‌ها ادامه جلسات خود را تشکیل داده تا بوم کسب و کار را برای جلسه داوری آماده کنند.همچنین مشاوران نهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو با حضور در جلسات گروهی اطلاعات تخصصی در زمینه تجاری‌سازی، روش‌های بازاریابی و غیره را در اختیار شرکت‌کنندگان قرار دادند.
برنامه‌های آخرین روز دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو با کارگاه آموزشی «بررسی تجارب شرکت‌های موفق و ناموفق» آغاز شد.
مهندس جعفری در این کارگاه به سخنرانی پرداخت و افزود: «عدم شناخت صحیح بازار، ضعف در توسعه بازار و فعالیت‌هایی غیرضروری باعث شکست برخی از شرکت‌های داخلی فعال در حوزه فناوری نانو شده است.»
وی ادامه داد: «زبان دانشگاه و صنعت یکی نیست و دلیل عدم همکاری هم همین موضوع است. هر کسی با دید و ادبیات خودش وارد همکاری می‌شود و اغلب هم به نتیجه نمی‌رسد. ستاد نانو با حضور در کنار برخی نهادهای دانش‌بنیان فعال و صنعتی توانست نتیجه‌های خوبی را شاهد باشد. همکاری شرکت پارسا پلیمر شریف و گروه صنعتی وحید که منجر به تولید لوله‌های فاضلابی بی‌صدا شد و الان وارد بازار شده است.»
مهندس جعفری افزود: «یک کار مفیدی که می توان انجام داد این است که مدل‌های کارآفرینی و درآمدزایی شرکت‌ها و افراد فعال در حوزه فناوری نانو را مطالعه کنیم. انواع مدل‌های مرسوم عبارتنداز:مدل همکاری مشترک شرکتی، مدل فروش لیسانس و استخدام فناور در شرکت.»
وی تصریح کرد: «شرکت فناوری نانومقیاس نمونه‌ای از یک شرکت فعال در حوزه فناوری نانو است که از محیط دانشگاه با شیب مناسبی به صنعت راه پیدا کرده است و امروز به درآمدهای قابل توجهی دست پیدا کرده است. در این مسیر فراز و نشیب زیادی داشته و هنوز هم دارد. مدیران این شرکت در کنار توسعه دانش فنی مجموعه خود در زمینه ساخت و تولید دستگاه‌های الکتروریسی با شناخت صحیح از مشکلات صنایع، همکاری مناسبی با شرکت بهران فیلتر ایجاد کرد تا در بهبود کیفیت فیلترهای نیروگاهی در کنار یک شرکت صنعتی قرار بگیرد. نکته اینجاست که ضمن توسعه دانش فنی مجموعه خود، بازار را بررسی می‌کردند و مشکلات بازار را رصد می‌کردند. اخیر هم از همین فناوری برای ساخت ماسک‌های بهداشتی استفاده کرده‌اند و در حال توسعه آن هستند.»
مهندس جعفری درپایان سخنرانی خودتصریح کرد: «راز موفقیت در به دست آوردن بازار محصولات دانش‌بنیان این است که بتوانید با سرعت زیادی آن را وارد بازار کنید. اصل و بنای کار را روی ورود محصول و خدمتتان به بازار معطوف کنید و در آینده و پس از رشد اولیه، روی ایده‌های دیگر کار کنید. بازار ایده اصلی را از دست ندهید!»
از جمله نکات قابل توجه در نهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو حضور مدیرعامل شرکت تجارت الکترونیک پارسیان کیش و مشاور شرکت طراحان سیستم است که علاوه بر مشاوره و راهنمایی شرکت‌کنندگان طرح‌های ارائه شده را داوری کردند.
گفتنی است، مهندس میرافضل مدیرعامل شرکت تجارت الکترونیک پارسیان کیش و مهندس قهاری مشاور شرکت طراحان سیستم برای داوری طرح‌های گروه‌های نهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو در دوره حاضر شده و جلسه‌ای را با داوران و کارشناسان دوره تشکیل داده‌اند.
شرکت‌کنندگان با استفاده از آموخته‌های خود، ضمن تدوین طرح کسبوکار و تکمیل بوم کسبوکار، طرح‌های خود را برای داوری آماده و هر گروه در طی ۳ دقیقه طرح‌های خود را در حضور داوران ارائه نمودند.
به گفته مدیر عامل شرکت تجارت الکترونیک پارسیان کیش، تقریبا ۸۰ تا ۸۵ درصد ایده‌های مطرح شده قابلیت تجاری شدن داشته و جهت تجاری‌سازی بایستی تیمی از تخصص‌های مختلف از جمله مهندسان صنایع را ترتیب دهند.
با توجه به معیارهای داوری و شاخص‌های از پیش اعلام شده، برگزیدگان نهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو در مراسم اختتامیه دوره معرفی و از آنها با اهدا مجموعه کتب کارآفرینی و تجاری‌سازی، بسته محصولات فناوری نانو، و اعتبار دو میلیون ریالی استفاده از خدمات شبکه‌آزمایشگاهی تقدیر به عمل آمد.
