محققان دانشگاه رازی کرمانشاه، طی تحقیقاتی آزمایشگاهی موفق به ساخت زیست حسگری شده‌اند که از حساسیت و گزینش پذیری مطلوبی برخوردار است. این حسگر در اندازه‌گیری گونه‌ای باکتری مسمومیت زا، در نمونه‌های غذایی مورد آزمایش، عملکرد موفقی داشته است.
کرمانشاه: امکان تشخیص مسمومیت غذایی ناشی از باکتری سالمونلا به کمک زیست حسگر
بیماری‌های ناشی از مسمویت غذایی یکی از معضلات اصلی سازمان بهداشت جهانی است. از این میان، مسمومیت ناشی از باکتری سالمونلا یکی از انواع مسمومیت است که اغلب ناشی از مصرف شیر، گوشت، تخم مرغ و مرغ های فاسد شده است. احتمال ابتلا به این بیماری در فصل گرما بسیار زیاد است.
دکتر مجتبی شمسی پور، با اشاره به اهمیت شناسایی و اندازه‌گیری این باکتری عنوان کرد: «برای این منظور، زیست حسگر‌های الکتروشیمیایی بر پایه‌ی تثبیت DNA در سطح الکترودهای اصلاح شده بسیار مورد توجه قرار گرفته است. دلیل این امر ویژگی‌های مهم این حسگرها از جمله حساسیت بالا، گزینش پذیری، سهولت ساخت، تکرار پذیری و ارزان بودن آن‌هاست.»
یکی از انواع الکترودهای به کار رفته در ساخت این حسگرها، الکترود اصلاح شده با نانو مواد کربنی است. البته یکی از نانومواد کربنی پرفایده در ساخت این الکترودها، نانوماده‌ی متخلخل کربن شیشه‌ای است. در این کار پژوهشی توالی DNA مربوط به باکتری سالمونلا بر روی الکترود نانو متخلخل کربن شیشه‌ای تثبیت شده و زیست حسگر نهایی جهت اندازه گیری باکتری ذکر شده در نمونه‌ی غذایی مورد استفاده قرار گرفته است.
به گفته‌ی شمسی پور، نتایج حاصله نشان می‌دهد که با استفاده از این زیست حسگر می‌توان تغییرات DNA مربوطه را با حساسیت و گزینش‌پذیری بسیار بالایی اندازه‌گیری کرد. سهولت ساخت، هزینه‌ی پایین، دقت و صحت خوب، محدوده‌ی پاسخ دهی مناسب و حد تشخیص بسیار پایین از دیگر مشخصات مهم این زیست حسگر است. لذا با تکمیل نتایج و دستیابی به تولید انبوه، این حسگر می‌تواند در شاخه‌های پزشکی بالینی و علوم آزمایشگاهی به منظور شناسایی سریع نوع باکتری افراد بیمار و نیز در صنایع غذایی به منظور کنترل کیفیت و سلامت محصولات غذایی و یا شناسایی محصولات آلوده به این باکتری به کار رود.
نتایج این تحقیقات در مجله‌‌ی Biosensors and Bioelectronics (جلد ۶۹، شماره ۱، سال ۲۰۱۵، صفحات ۱۰۰ تا ۱۰۵) منتشر شده و دکتر مجتبی شمسی پور- عضو هیأت علمی دانشگاه رازی کرمامشاه- و دکتر محمود عموزاده تبریزی- پژوهشگر پسا دکترای این دانشگاه- در انجام آن همکاری داشته‌اند.
دکتر مجتبی شمسی پور، با اشاره به اهمیت شناسایی و اندازه‌گیری این باکتری عنوان کرد: «برای این منظور، زیست حسگر‌های الکتروشیمیایی بر پایه‌ی تثبیت DNA در سطح الکترودهای اصلاح شده بسیار مورد توجه قرار گرفته است. دلیل این امر ویژگی‌های مهم این حسگرها از جمله حساسیت بالا، گزینش پذیری، سهولت ساخت، تکرار پذیری و ارزان بودن آن‌هاست.»
یکی از انواع الکترودهای به کار رفته در ساخت این حسگرها، الکترود اصلاح شده با نانو مواد کربنی است. البته یکی از نانومواد کربنی پرفایده در ساخت این الکترودها، نانوماده‌ی متخلخل کربن شیشه‌ای است. در این کار پژوهشی توالی DNA مربوط به باکتری سالمونلا بر روی الکترود نانو متخلخل کربن شیشه‌ای تثبیت شده و زیست حسگر نهایی جهت اندازه گیری باکتری ذکر شده در نمونه‌ی غذایی مورد استفاده قرار گرفته است.
به گفته‌ی شمسی پور، نتایج حاصله نشان می‌دهد که با استفاده از این زیست حسگر می‌توان تغییرات DNA مربوطه را با حساسیت و گزینش‌پذیری بسیار بالایی اندازه‌گیری کرد. سهولت ساخت، هزینه‌ی پایین، دقت و صحت خوب، محدوده‌ی پاسخ دهی مناسب و حد تشخیص بسیار پایین از دیگر مشخصات مهم این زیست حسگر است. لذا با تکمیل نتایج و دستیابی به تولید انبوه، این حسگر می‌تواند در شاخه‌های پزشکی بالینی و علوم آزمایشگاهی به منظور شناسایی سریع نوع باکتری افراد بیمار و نیز در صنایع غذایی به منظور کنترل کیفیت و سلامت محصولات غذایی و یا شناسایی محصولات آلوده به این باکتری به کار رود.
نتایج این تحقیقات در مجله‌‌ی Biosensors and Bioelectronics (جلد ۶۹، شماره ۱، سال ۲۰۱۵، صفحات ۱۰۰ تا ۱۰۵) منتشر شده و دکتر مجتبی شمسی پور- عضو هیأت علمی دانشگاه رازی کرمامشاه- و دکتر محمود عموزاده تبریزی- پژوهشگر پسا دکترای این دانشگاه- در انجام آن همکاری داشته‌اند.
